Cmentarz ewangelicki - Adamowo

Są błędy? Niejasności? Brakuje czegoś? A może chcesz użyć poniższych informacji? - pisz: lp.pw|adytnalta.akcilegnawe#lp.pw|adytnalta.akcilegnawe

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

adamsdorf.jpg?raw=1

Opis cmentarza

polny.png mennonici.png
Położenie

Cmentarz polny położony w południowej części wsi. Jadąc drogą z Buku Pomorskiego w kierunku Nowej Wsi, tuż po wjeździe na teren Nowej Wsi (patrz zielony znak drogowy) skręcamy w pierwszą w lewo i tuż za gospodarstwem znów w lewo. Dalej kierujemy się prosto (tzn tak jak przebiega droga) 1 kilometr i po lewej stronie powinniśmy zobaczyć zarośnięty nieużytek. Cmentarz od strony południowo-zachodniej graniczy z drogą, którą dojechaliśmy a z pozostałych stron z gruntami uprawnymi.

Podstawowe informacje
Data założenia IV ćw. XVIII w. - przynajmniej 1785
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Lisnowo (od 1722)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,07ha
Nr działki 68
Kształt zbliżony do prostokąta
Najstarszy zachowany nagrobek z inskrypcją -
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, odpady budowlane, splantowanie
Stan zachowania FATALNY, Typ III
Data ostatniego pochówku, zamknięcia, likwidacji ?, ?, -
Forma ochrony wojewódzka ewidencja zabytków
Stan prawny nieustalony (prawdopodobnie gmina Jabłonowo Pomorskie), Bi

Najstarszy odnotowany w księdze zmarłych parafii ewangelickiej w Lisnowie pochówek w Adamowie odbył się 8 września 1785 roku. Zmarłym był Erdmann Woyciechowski, syn George'a Woyciechowskiego i jego drugiej żony Elisabeth Krause.

Roślinność
Drzewa jesion, …
Krzewy głóg, lilak, …
Inne barwinek, pokrzywy, …

Układ zewnętrzny czytelny choć niewykluczone, że cmentarz był kiedyś większy. Układ wewnętrzny całkowicie zatarty. Brak rzadkich i okazowych gatunków roślin, brak pomników przyrody.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mogiły obmurowane TAK 4 I poł. XX w. beton, lastryko
Mogiły obmurowane z postumentem NIE - - - -
Mogiły ziemne ? - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Postumenty NIE - - - -
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
Inne NIE - - - -
RAZEM > 4 stanowiska
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje

Nie znaleziono.


Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2019

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10

Porządkowanie

Nie przeprowadzono.


Osadnictwo w Adamowie

Historia

Nazwa Adamowo pojawia się po raz pierwszy w wizytacji parafii rzymskokatolickiej w Płowężu z 1743 roku. Była to wieś wyodrębnia z majątku Płowężek i należąca do ich ówczesnych właścicieli, najprawdopodobniej rodu Nieborskich. Nie wiadomo, czy osadnictwo olęderskie rozpoczęło się jeszcze w latach 40. XVIII w. Najstarszy wpis w istniejących księgach metrykalnych parafii ewangelickiej w Lisnowie, który dotyczy mieszkańców Adamowa, pochodzi z 1765 roku (chrzest Michaela Woyciechowskiego). Według katastru fryderycjańskiego z 1773 roku osada liczyła 4 gospodarzy, 4 osoby ze służby i 1 karczmarza.
Jeszcze w 1868 roku w Adamowie mieszkali sami ewangelicy (27 osób). Protestanci należeli do parafii ewangelickiej w Lisnowie, szkoła znajdowała się w Buku Góralskim. Pierwszy polski spis powszechny z 1921 roku odnotował, że ludnośc ewangelicka Adamowa stanowiła 44% wszystkich mieszkańców.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Findling, Gorecki
Nazwiska osób pochowanych na cmentarzu (na podstawie Westpreussen.de): Anger, Arndt, Bahr, Block, Deuter, Drawert, Eggert, Farber, Fenske, Fiedler, Gienau, Giese, GuttHohlweg, Holinski, Holm, Holz, Kanehl, Klann, Klebau, Kluwe, Krause, Ladzik, Lankau, Lasowski, Lichtenfeld, Lietz, Loeffelbein, Macziewski, Mahlke, Manke, Marquardt, Maschke, Mau, Moldenhauer, Molzahn, Nass, Radtke, Reetz, Rosenau, Schachowitzki, Schachtschneider, Schroder, Schwartz, Smolinski, Stahnke, Templin, Walter, Werner, Wieczorski, Woyciechowski, Ziburski


Bibliografia:

  1. 2580 Kgl. Lindenau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1911. comp.jpg
  2. M. Bar, Der Adel und der adelige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der preussischen Besitzergreifung : nach Auszügen aus den Vasallenlisten und Grundbüchern, Leipzig 1911, s. 37. comp.jpg
  3. S. Bilski, Region brodnicki. Historia, zabytki, krajobraz, Toruń: TTK, 1985, s. 19. comp.jpg
  4. J. F. Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen, Marienwerder, 1789, s. 3. comp.jpg
  5. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 480-482. comp.jpg
  6. E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 176-177. comp.jpg
  7. J. Krzepela, Rody ziem pruskich. Cz. I, Kraków 1927, s. 1. comp.jpg
  8. L. Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. Dritter Band, Leipzig 1857, s. 33. comp.jpg
  9. H. Plehn, Ortsgeschischte des Kreises Strasburg in Westpreussen, Königsberg, 1900, s. 1. comp.jpg
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 3. comp.jpg
  11. Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W. i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I., s. 22. comp.jpg
  12. J. Waniewska, Portrety rodziny Walickich, Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, 1976, t. 20 (patrz aneks nr 1 i przypisy do artykułu). comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License