Cmentarz ewangelicki - Barany

Są błędy? Niejasności? Brakuje czegoś? A może chcesz użyć poniższych informacji? - pisz: lp.pw|adytnalta.akcilegnawe#lp.pw|adytnalta.akcilegnawe

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

Przechwytywanie.jpg?raw=1

Opis cmentarza

las.png mennonici.png
Położenie

Cmentarz położony w lesie, w północno-wschodnim skraju wsi Barany. Jadąc z Radomic w kierunku Gnojna, tuż za minięciem tabliczki oznaczającej koniec wsi Barany skręcamy w prawo w nieutwardzoną drogę, którą wjeżdżamy w stronę lasu. Po przejechaniu ok. 1,6 km po lewej stronie drogi zauważymy cmentarz. Po drodze miniemy kapliczkę. Cmentarz od południa sąsiaduje z drogą, którą dojechaliśmy (prowadzi do Ośmiałowa), a z pozostałych stron graniczy z lasem Nadleśnictwa Dobrzejewice.

Podstawowe informacje
Data założenia 1914
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Lipno (od 1799), Białowieżyn (1783-1798)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,33 ha
Nr działki na terenie działki nr 2377/2 - obszar wydzielnony "n" w obszarze leśnym nr 377
Kształt zbliżony do prostokąta
Najstarszy zachowany nagrobek z inskrypcją 1926
Istniejąca dokumentacja Karta cmentarza Ignackowo I/87, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987;
M. Wiśniewski, Barany. Cmentarz ewangelicko-augsburski, 2019
Zagrożenia śmieci, dewastacja, splantowanie
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data ostatniego pochówku, zamknięcia, likwidacji ?, -, -
Forma ochrony wojewódzka ewidencja zabytków
Stan prawny własność Lasów Państwowych (Nadleśnictwo Dobrzejewice), Lzr-RVI
Roślinność
Drzewa dąb, sosna, brzoza, …
Krzewy podrost dębu, podrost sosny, jałowiec, jarzębina, …
Inne mech, konwalia, borówka czarna, trawa, …

Układ zewnętrzny czytelny tylko od strony południowej. Układ wewnętrzny częściowo czytelny. Po stronie wschodniej można zauważyć aleję idącą od ścieżki leśnej ku północy. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak starodrzewia (teren zalesiony po 1945 r.)

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mogiły obmurowane TAK ? I poł. XX w. beton, lastryko
Mogiły obmurowane z postumentem TAK ? I p. XX w. beton, piaskowiec (1), lastryko, metal (2) -
Mogiły ziemne TAK >5 - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Krzyże NIE - - - tylko jako postumenty przy mogiłach
Postumenty TAK ? I poł. XX w. beton, lastryko -
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
Inne NIE - - - -
RAZEM > 60 stanowisk ( z czego > 55 konstrukcji obmurowanych)
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - wg karty cmentarza z 1987 roku widać było resztki ogrodzenia drewnianego
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2019

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}" link=https://www.dropbox.com/s/ez5oth6d3m3g85h/Barany19_mpw017.jpg?raw=1
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33

WUOZ Włocławek, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9

Renowacja

Nie przeprowadzono.
W 2019 roku z inicjatywy Fundacji AriAri przeprowadzono prace porządkowe polegające na usunięciu śmieci, oczyszczeniu nagrobków z mchu i odsłonięciu wybranych nagrobków. Prace przeprowadzili uczniowie SP nr 8 we Włocławku.

Osadnictwo w Baranach

Historia

Według opracowań niemieckich Rumunek Barany powstał w 1845 roku. Jednak analizując wykaz miejscowości należących do Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lipnie z 1837 roku widzimy, że pojawia się tam osada o nazwie „Gnoyno Barany” (oraz „Gnoyno Grabiny”). Oby dwie we władaniu rodziny Karwosieckich z majątku Ostrowite. W pierwszej mieszkało 99, a w drugiej 112 ewangelików. Oznacza to, że osadnictwo protestanckie istniało na tym terenie już wcześniej. Zresztą wykaz miejscowości obwodu lipnowskiego z 1825 roku oraz spis miejscowości Królestwa Polskiego z 1827 roku
potwierdzają istnienie Baranów. Najstarsza wzmianka o miejscowości znajduje się na mapie Gilly’ego z 1803 roku. Zatem najprawdopodobniej w 1845 roku powstał kantorat w Baranach, a miejscowość istniała już wcześniej. Według danych statystycznych z 1867 roku kantorat Barany był jedynym spośród 15 podlegających pod parafię lipnowską, który nie posiadał własnego budynku szkolnego. Nauka odbywała się w domu nauczyciela. Własnej szkoły Barany doczekały się w 1870 roku jednak została spalona w 1909 roku. Rok później wystawiono kolejny budynek jednak bez osobnej sali do nabożeństw. Tłumaczono to względnie niewielkim dystansem od kościoła ewangelickiego w Lipnie (praktycznie ponad 7 km). Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę miejscowej społeczności protestanckiej udało się zachować niemiecki język nauczania w szkole, która jeszcze w czasach zaboru rosyjskiego zmieniła charakter z wyznaniowej na powszechny. Wedle pochodzącego z 1910 roku wykazu osób płacących składki na rzecz parafii ewangelicko-augsburskiej w Lipnie, w Baranach taki obowiązek dopełniało 38 głów rodzin. Pierwszy polski spis powszechny z 1921 roku zanotował, że 63% mieszkańców Baranów to protestanci. Stanowili oni większość także w sąsiednich osadach, Ignackowie i Męcowiznie. Należy dodać, że prócz ewangelików w Baranach obecni byli także wolnoluteranie. Charakterystyczny przejaw ewangelickiej działalności kulturalnej, chór puzonistów, działał również w Baranach. W okresie okupacji nazwę Barany zniemczono na Barne.
W zasobach płockiego archiwum znajduje się dokument poświadczający nadanie lipnowskiej parafii ewangelickiej w 1914 roku przez Państwo Wyze działki na utworzenie miejsca pochówku dla wiernych z północnej części Baranów, Ignackowa i Męcowizny. Zapewne wówczas powstał opisywany cmentarz.

Ludzie

Nazwiska niemickich gospodarzy z czasów okupacji: Abraham, Adams, Becker, Biese, Bilitz, Bluhmke, Bohm, Bonkowski I, Bonkowski II, Dahlmann, Gertz I, Gertz II, Hein, Helmer, Hoffmann, Hubner, Janke I, Janke II, Kleister, Krampitz I, Krampitz II, Kruger, Krumrei, Lange, Schmidtke, Schroder, Schultz I, Schultz II (młyn), Schwarzrock, Sonnenberg, Timm, Tschense, Wegner I, Wegner II, Wiese I, Wiese II, Winter, Witt, Zabel

Bibliografia:

  1. 3180 Reddemitz, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944. comp.jpg
  2. AGAD, CWW, sygn. 190, p. 377
  3. A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 22, 23. comp.jpg
  4. E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 185.
  5. E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil II, Wuppertal, 1996, s. 9-17, 81-131.
  6. E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil II, Wuppertal, 2000, s. 130.
  7. E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil III, Wuppertal, 2010, s. 8, 9, 59, 64.
  8. W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock, 1827, tabelka na końcu. comp.jpg
  9. Karta cmentarza Ignackowo I/87, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987
  10. K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie", 2008, nr 3, s. 5, 6, 7, 9, 12. comp.jpg
  11. E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen. Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 58.
  12. "Rocznik Ewangelicki 1925", Warszawa 1925, s. 143.
  13. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 61. comp.jpg
  14. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 105. comp.jpg
  15. Ł. Szewczyk, Dobrzyńskie nazwy części wsi z członem Rumunek/Rumunki, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki humanistyczno-społeczne. Filologia polska", Toruń: Wydawnictwo UMK, 1981, z. 18 (118), s. 88. comp.jpg
  16. Tabella miast, wsi, osad, Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona T. 1. A–Ł, Warszawa 1827, s. 10.
  17. M. Wiśniewski, Barany. Cmentarz ewangelicko-augsburski, 2019
  18. Zdjęcia cmentarza w baranach na stronie Upstreamvistula.org, fot. J. Dennerlein 2008, http://www.upstreamvistula.org/Cemeteries/Cemetery_Distinct.php?id=101
2019baranycmentarzewangelickiewidencjonowany
wersja strony: 4, ostatnia edycja: 13 May 2020 07:48
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License