Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na terenie zabudowanym w bezpośredniej bliskości drogi krajowej nr 10. Wystarczy zjechać na stację benzynową i dalej 100 metrów za nią, przy ul. Pieszej znajduje się cmentarz. Od północy i wschodu graniczy z terenami gospodarstw domowych, a od południa i zachodu z ulicami: Pieszą i Jantarową.
Podstawowe informacje
| Data założenia | przynajmniej poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Ciele (od 1866), Bydgoszcz (1772-1866) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,16ha |
| Nr działki | 303/4 i 304 |
| Kształt | pięciokąt nieforemny |
| Najstarszy zachowany nagrobek | I poł. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | likwidacja, śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | UPORZĄDKOWANY, typ VIb |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, ? |
Roślinność
| Drzewa | dąb, akacja, brzoza, klon… |
| Krzewy | lilak, … |
| Inne | trawa, … |
Brak pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny. Aleje wtórne.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | > 20 | I poł. XX w. | lastryko, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | > 20 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | TAK | - | XX/XXI | cegła | od strony północnej i wschodniej |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | XX w | metal | na północno-zachodnim krańcu słup elektryczny |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
|
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
Renowacja
Uporządkowanie polegające na wycince zbędnych krzaków i zebraniu śmieci odbyło się w 2013 z inicjatywy UG Białe Błota. Cmentarz jest okresowo porządkowany ze śmieci. Nagrobkami nikt się nie zajmował.
Osadnictwo w Białych Błotach
Historia
Początki wsi Białe Błota należy upatrywać w osadzie Biały Smug założonej w 1730 i należącej do miasta Bydgoszcz. Według kontraktu na prawie olęderskim burmistrz i rada miejska wydzierżawiła małżeństwu Dreyf i Draus teren celem wykarczowania i założenia pola. Po 9 latach wolnizny mieli płacić czynsz. Osada notowana była w rachunkach dochodów miejskich jako folwark w latach 1742-1762. O miejscowości Białe Błota po raz pierwszy słyszymy w 1742. Był to również folwark. Prawdopodobnie na skutek rozwoju wchłonął osadę Biały Smug. Wiadomo, że czynsz na rzecz miasta płaciło 3 chłopów o nazwisku Drewft. Jako folwark miejski Białe Błoto notowane jest jeszcze w 1846. W latach 1846-1860 zyskał status wsi - całkiem możliwe, że w 1858 gdy dokonano uwłaszczenia chłopów.
Wyznaniowo w wieku XIX zdominowany był przez protestantów. W 1885 185 na 187 mieszkańców było ewangelikami. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę sytuacja zaczęła się zmieniać. Pierwszy spis powszechny zanotował 69% ewangelików. Początkowo należeli do parafii ewangelickiej w Bydgoszczy, a od 1866 do parafii w Cielu.
Z czasem wieś Białe Błota rozrosła się wchłaniając Czajcze Błota, Jasiniec, część Biedaszkowa. Szkoła powszechna z niemieckim językiem nauczania powstała w 1902, a w 1921 przekształcono ją w polskojęzyczną.
W latach 50. i 60. rozważano przyłączenie Białych Błót do Bydgoszczy jednak zdecydowano się na włączenie Fordonu.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Bleck, Born, Brede, Bottcher, Fierchau, Friedrich, Golz, Guse, Kadow, Krakowski, Kopp, Liebenau, Luck, Musolf, Riemer, Seehagel, Tetzlaff, Wollek, Ziebarth
Księga adresowa Polski z 1928: Friedrich (właściciel ziemski), Frankowski (fabryka cementu), Kieper (zajazd), Paczyński (tartak),
Bibliografia:
- 2973 Zielonke, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1911.
- Białe Błota na Wikipedii, https://pl.wikipedia.org/wiki/Bia%C5%82e_B%C5%82ota_%28powiat_bydgoski%29
- J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 423.
- Z. Guldon, R. Kabaciński, Zarys dziejów osad miejskich oraz miejscowości przyłączonych do Bydgoszczy do 1939 roku, [w:] Historia Bydgoszczy. Tom II, cz. I 1920-1939, pod red. M. Biskupa, Bydgoszcz: BTN, 1999, s. 853, 854.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1252.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, 1926, s. 3.
- Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego gminy Białe Błota, 2010.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 184.
- Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 15.
- Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 3.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 4-5.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 48-49.
- F. Żmudziński, Przemiany w gospodarce wiejskiej starostwa bydgoskiego w latach 1661-1772, BTN, Prace Wydziału Nauk Humanistycznych, Seria C, Nr 13, Prace Komisji Historii, t. 9, 1973, s. 91.