Cmentarz ewangelicki - Białe Błota (gm. Białe Błota)

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

bb.PNG

Opis cmentarza

zabudowany.png mennonici.png
Położenie

Cmentarz położony na terenie zabudowanym w bezpośredniej bliskości drogi krajowej nr 10. Wystarczy zjechać na stację benzynową i dalej 100 metrów za nią, przy ul. Pieszej znajduje się cmentarz. Od północy i wschodu graniczy z terenami gospodarstw domowych, a od południa i zachodu z ulicami: Pieszą i Jantarową.

Podstawowe informacje
Data założenia przynajmniej poł. XIX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Ciele (od 1866), Bydgoszcz (1772-1866)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,16ha
Nr działki 303/4 i 304
Kształt pięciokąt nieforemny
Najstarszy zachowany nagrobek I poł. XX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia likwidacja, śmieci, dewastacja
Stan zachowania UPORZĄDKOWANY, typ VIb
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, ?
Roślinność
Drzewa dąb, akacja, brzoza, klon…
Krzewy lilak, …
Inne trawa, …

Brak pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny. Aleje wtórne.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK > 20 I poł. XX w. lastryko, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE > 20 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy TAK - XX/XXI cegła od strony północnej i wschodniej
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne TAK 1 XX w metal na północno-zachodnim krańcu słup elektryczny
Inskrypcje


Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20

Renowacja

Uporządkowanie polegające na wycince zbędnych krzaków i zebraniu śmieci odbyło się w 2013 z inicjatywy UG Białe Błota. Cmentarz jest okresowo porządkowany ze śmieci. Nagrobkami nikt się nie zajmował.


Osadnictwo w Białych Błotach

Historia

Początki wsi Białe Błota należy upatrywać w osadzie Biały Smug założonej w 1730 i należącej do miasta Bydgoszcz. Według kontraktu na prawie olęderskim burmistrz i rada miejska wydzierżawiła małżeństwu Dreyf i Draus teren celem wykarczowania i założenia pola. Po 9 latach wolnizny mieli płacić czynsz. Osada notowana była w rachunkach dochodów miejskich jako folwark w latach 1742-1762. O miejscowości Białe Błota po raz pierwszy słyszymy w 1742. Był to również folwark. Prawdopodobnie na skutek rozwoju wchłonął osadę Biały Smug. Wiadomo, że czynsz na rzecz miasta płaciło 3 chłopów o nazwisku Drewft. Jako folwark miejski Białe Błoto notowane jest jeszcze w 1846. W latach 1846-1860 zyskał status wsi - całkiem możliwe, że w 1858 gdy dokonano uwłaszczenia chłopów.
Wyznaniowo w wieku XIX zdominowany był przez protestantów. W 1885 185 na 187 mieszkańców było ewangelikami. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę sytuacja zaczęła się zmieniać. Pierwszy spis powszechny zanotował 69% ewangelików. Początkowo należeli do parafii ewangelickiej w Bydgoszczy, a od 1866 do parafii w Cielu.
Z czasem wieś Białe Błota rozrosła się wchłaniając Czajcze Błota, Jasiniec, część Biedaszkowa. Szkoła powszechna z niemieckim językiem nauczania powstała w 1902, a w 1921 przekształcono ją w polskojęzyczną.
W latach 50. i 60. rozważano przyłączenie Białych Błót do Bydgoszczy jednak zdecydowano się na włączenie Fordonu.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Bleck, Born, Brede, Bottcher, Fierchau, Friedrich, Golz, Guse, Kadow, Krakowski, Kopp, Liebenau, Luck, Musolf, Riemer, Seehagel, Tetzlaff, Wollek, Ziebarth

Księga adresowa Polski z 1928: Friedrich (właściciel ziemski), Frankowski (fabryka cementu), Kieper (zajazd), Paczyński (tartak),


Bibliografia:

  1. 2973 Zielonke, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1911. comp.jpg
  2. Białe Błota na Wikipedii, https://pl.wikipedia.org/wiki/Bia%C5%82e_B%C5%82ota_%28powiat_bydgoski%29
  3. J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 423. comp.jpg
  4. Z. Guldon, R. Kabaciński, Zarys dziejów osad miejskich oraz miejscowości przyłączonych do Bydgoszczy do 1939 roku, [w:] Historia Bydgoszczy. Tom II, cz. I 1920-1939, pod red. M. Biskupa, Bydgoszcz: BTN, 1999, s. 853, 854.
  5. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1252. comp.jpg
  6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, 1926, s. 3. comp.jpg
  7. Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego gminy Białe Błota, 2010. comp.jpg
  8. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 184. comp.jpg
  9. Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 15. comp.jpg
  10. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 3. comp.jpg
  11. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 4-5. comp.jpg
  12. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 48-49. comp.jpg
  13. F. Żmudziński, Przemiany w gospodarce wiejskiej starostwa bydgoskiego w latach 1661-1772, BTN, Prace Wydziału Nauk Humanistycznych, Seria C, Nr 13, Prace Komisji Historii, t. 9, 1973, s. 91.

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License