Są błędy? Niejasności? Brakuje czegoś? A może chcesz użyć poniższych informacji? - pisz: lp.pw|adytnalta.akcilegnawe#lp.pw|adytnalta.akcilegnawe
Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w lesie, na niewielkim wzniesieniu, około 50 metrów od drogi nieutwardzonej prowadzącej w kierunku wsi Bobrownickie Pole. Najłatwiej dojechać zjeżdżając z drogi krajowej nr 10 w Czernikowie w kierunku Bobrowników. Tuż za Wąkolem należy skręcić w jedną z leśnych dróg pożarowych. Ze wszystkich stron cmentarz jest otoczony lasem.
Podstawowe informacje
| Data założenia | IV ćw. XIX wieku |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Osówka (od 1838), Lipno (od 1799-1838), Białowieżyn (1783-1798) brak kantoratu, korzystano z kaplicy w Starych Rybitwach |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,12 ha |
| Nr działki | niewyodrębniony, na terenie działki nr 2282/2, oddział leśny nr 282 (Leśnictwo Bobrowniki) |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek z inskrypcją | 1921 |
| Istniejąca dokumentacja | M. Wiśniewski, Białe Błota. Cmentarz ewangelicko-augsburski, 2019 |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja, splantowanie |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data ostatniego pochówku, zamknięcia, likwidacji | ?, -, - |
| Forma ochrony | wojewódzka ewidencja zabytków |
| Stan prawny | własność Lasów Państwowych (Nadleśnictwo Dobrzejewice), Ls |
Cmentarz ujęty jest w WEZ, lecz nie posiada karty ewidencyjnej (!)
Roślinność
| Drzewa | dąb, sosna, brzoza, … |
| Krzewy | lilak, jałowiec, czeremcha, … |
| Inne | trawa, konwalia, mech, … |
Układ zewnętrzny nieczytelny. Układ wewnętrzny nieczytelny. Brak danych o alei, brak pomników przyrody.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mogiły obmurowane | TAK | 7 | I poł. XX w. | beton | |
| Mogiły obmurowane z postumentem | TAK | 1 | I p. XX w. | beton | - |
| Mogiły ziemne | ? | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
| RAZEM | 8 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | I poł. XX w. | metal | na drzewie wisi ażurowy krzyż, który nie jest krzyżem cmentarnym, a elementem jednego z nagrobków |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Grzegorz Becmer, 2019;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
fot. Michał P. Wiśniewski, 2019;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Białych Błotach
Historia
Nazwa „Białe Błota” została po raz pierwszy wymieniona w lustracji królewszczyzn z 1565 roku w opisie granic wsi Gnojno i Celiny. Z tekstu jednak nie wynika, czy już wówczas Białe Błota były zamieszkałe, czy jest to tylko nazwa geograficzna obszaru bagien i nieużytków. Najstarsze wzmianki o osadnikach olęderskich w Białym Błocie sięgają roku 1780. Niewykluczone, że za sprowadzenie osadników odpowiedzialne było starostwo bobrownickie, które osadziło ich na terenie lasu należącego do miasta. Tuż po drugim rozbiorze rajcy miejscy rozpoczęli spór sądowy o przynależność kolonii Białe Błota z Nadleśnictwem Ciechocin i dziedzicem majątku Brzeźno. Ostatecznie wyrokiem sądu z 1799 roku osada została przyznana Bobrownikom, a miejscowi olędrzy zobowiązani byli odtąd płacić czynsz miastu. Jednak egzekucja wyroku rozpoczęła się dopiero za czasów Księstwa Warszawskiego. Tutejsi protestanci od 1838 roku przynależeli do parafii ewangelickiej w Osówce, wyodrębnionej z parafii lipnowskiej. Do czasu utworzenia własnej szkoły (od co najmniej lat 40. XIX w.), dzieci uczęszczały na naukę do szkoły w Rybitwach. Mimo utworzenia własnej placówki edukacyjnej, nigdy nie stała się ona odrębnym kantoratem. W latach 80. XIX w. wieś liczyła 220 mieszkańców. Według pierwszego polskiego spisu powszechnego blisko 70% mieszkańców była wyznania ewangelickiego. Również w sąsiednim Dębowcu protestanci stanowili nieco ponad połowę mieszkańców. W okresie okupacji hitlerowskiej wieś nosiła nazwę Weiβmoor.
Ludzie
Bibliografia:
- 3179 Nessau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944.
- A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, wersja online z 2006, s. 17.
- W. Buller, O Bobrownikach, strona bobrownikinadwisla.pl, http://www.bobrownikinadwisla.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=95&Itemid=89
- E. Eichelkraut, Gemeinde Czernikowo. 1994, s. V.
- W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock 1825, s. 63.
- Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564–1565. Cz. II, wyd. Andrzej Tomczak, Bydgoszcz 1963, s. 266.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa 1925, s. 58.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa 1880, t. I, s. 184.
- Ł. Szewczyk, Dobrzyńskie nazwy części wsi z członem Rumunek/Rumunki, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki humanistyczno-społeczne. Filologia polska", Toruń 1981, z. 18 (118), s. 95.