Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
![polny.png="cmentarz](https://lh3.googleusercontent.com/-Rq2NcQZZOFA/Te98Ox2YeuI/AAAAAAAACB8/X_FQ6HBLUVI/s32/polny.png="cmentarz)
Położenie
Cmentarz położony w polu, w zachodniej części wsi. Jadąc drogą wojewódzką nr 240 ze Świecia w kierunku Chojnic mijamy Rykowisko, a następnie skręcamy w prawo w pierwszą asfaltową drogę na skraju lasu po prawej stronie. Po ok. 400 metrach skręcamy znów w prawo. Po następnych 90 metrach mamy po prawej stronie cmentarz w polu, a za nim zarastające jezioro Polanek. Cmentarz sąsiaduje ze wszystkich stron z polem uprawnym i prowadzi do niego polna ścieżka.
Podstawowe informacje
| Data założenia | II poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Iwiec (od 1893), Bukowiec (1855-1893), Świecie (1773-1855); kaplica w Bukowcu istniała od 1788, od 1821 był filią Świecia |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | 0,08 ha |
| Nr działki | nie wyodrębniono, na terenie 97/2 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w.? |
| Istniejąca dokumentacja | |
| Zagrożenia | śmieci, kradzież, dewastacja |
| Stan zachowania | UPORZĄDKOWANY, Typ VIa |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | sosna, świerk, brzoza, dąb, … |
| Krzewy | … |
| Inne | trawa, … |
Układ cmentarza czytelny. Brak danych o istnieniu alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | TAK | 7 | pocz. XX w. i XXI w. | żeliwo | 3 krzyże żeliwne pełne (w tym 2 przy obmurówkach) i 4 późniejsze z krucyfiksami przy mogiłach ziemnych |
| Mogiły obmurowane | TAK | 9 | k/ XIX - I poł. XX w. | beton, lastryko | |
| Mogiły ziemne | TAK | 5 | ? | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | I poł. XX w. | lastryko, beton | przy obmurówkach |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| RAZEM | >14 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Ogrodzenie | TAK | - | ? | drewno, drut | od strony zachodniej odgrodzony od pola uprawnego |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Krzyż | TAK | 1 | 2006 | metal | krzyż z krucyfiksem przy kamieniu pamiątkowym |
| Inne | TAK | 1 | 2006 | kamień polny, granit | kamień z tablicą upamiętniającą |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Kornel Pleskot, 2017
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
fot. Kornel Pleskot, 2016
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
Renowacja
Cmentarz został uporządkowany z inicjatywy wieloletniej sołtyski Błądzimia oraz radnej gminy Lniano, Pani Danuty Steltman. Upamiętnienia dokonano w 2006 roku aczkolwiek prace porządkowe zostały zainicjowane już w 2001. Wycięto niepotrzebną zieleń i zabrano śmieci, mogiły oznaczono krzyżami oraz wystawiono krzyż z krucyfiksem wraz z kamieniem, na którym zamontowano tablicę pamiątkową. Nabożeństwo ekumeniczne odbyło się 1 lipca 2006 roku pod przewodnictwem proboszcza parafii rzymskokatolickiej w Rykowisku, pastora z parafii ewangelicko-augsburskiej w Bydgoszczy. W uroczystości brali także udział przedstawiciele mniejszości niemieckiej. Co istotne, cmentarz nie jest wydzieloną działką, a jest własnością prywatną. W latach 80. XX w. właściciel pola (i cmentarza) Tadeusz Zakrzewski był wręcz namawiany do zaorania go., lecz nie uczynił tego z uwagi na szacunek do zmarłych. Obecnie obiekt jest pod opieką Pani Steltman oraz miejscowej szkoły podstawowej. W koszeniu trawy pomaga parafia w Rykowisku. Dzięki UG Lniano stanęły także kierunkowskazy prowadzące na cmentarz.
Osadnictwo w Błądzimiu
Historia
Pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z 1400 roku. W czasach I Rzeczpospolitej Błądzim był wsią królewską podlegającą administracyjnie starostwu świeckiemu. W latach 1860-1862 (ale także i wcześniej) miały miejsce epidemie cholery czego pamiątką jest miejscowy cmentarz ofiar tej choroby, a także figurka Św. Rocha w centrum wsi. Również erygowana w okresie międzywojennym parafia w sąsiednim Rykowisku nosi wezwanie Św. Rocha. W 1904 roku prawie cała wieś spłonęła - niemal wszystkie budynki były drewniane. Osadę odbudowano.
Protestanci w 1868 roku stanowili 19% mieszkańców wsi, w 1885 17% (wg statystyk mieszkało tu także 37 Żydów), w 1910 18%, a pierwszy spis powszechny z 1921 wskazuje na niecały 9% udział ewangelików w społeczności Błądzimia. Nie odnaleziono żadnych dokumentów poświadczających wiek cmentarza. Przypuszczalnie początki sięgają II poł. XIX wieku. Do chwili powołania parafii ewangelickiej w Iwcu tutejsi protestanci uczęszczali do kościoła w Bukowcu.
Ludzie
Lista poległych w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Brettin, Chilewski, Fenske, Genrich, Kruczkowski, Schmidt, Schulz, Steinkraus
Księga adresowa z 1928: Belau (właściciel ziemski, 60ha), Byruków (szewc), Ciara (kowal), Czajkowski (krawiec), Gruchała (wyszynk trunków), Ignasiak (garbarnia), Kasprowicz (kołodziej), Kwaśniewski (kowal), Pech (wiatrak), Sieraszewski (stolarz), Szapińska (wyszynk trunków), Wietrzykowski (bednarz, kołodziej), Zbylski (krawiec)
Bibliografia:
- 2574 Lubiewo, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1913.
- Gemeindelexikon für die Provinz Westpreussen : auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, 1885, s. 134-135.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 532.
- E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 148-149.
- T. Keller, W gminie Lniano szanują historię, "Express Bydgoski", wyd. internetowe, 29.08.2006, http://www.expressbydgoski.pl/archiwum/a/w-gminie-lniano-szanuja-historie,11359443/
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1133.
- H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preußischer Landkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1473-1873, Band II, "Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, 1886-1888, H. 17-19", s. 160-161.
- Plan Odnowy Miejscowości Błądzim, 2010.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 48.
- Stare cmentarze przywracają pamięć, "Czas Świecia", wyd. internetowe, 28.11.2013, http://www.czasswiecia.pl/czas_swiecia/1,113943,15039099,Stare_cmentarze_przywracaja_pamiec.html
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 247.
