Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w lesie przy drodze prowadzącej do Leśnictwa Zielonka. Jadąc drogą krajową nr 25 z Bydgoszczy w kierunku Inowrocławia mijamy węzeł Stryszek. Ok. 300 metrów dalej mamy skrzyżowanie ze światłami, na którym skręcamy w lewo w las w drogę pożarową nr 19. Po dalszych 150 metrach prosto jesteśmy przy cmentarzy, który znajduje się po prawej stronie drogi. Od zachodu sąsiaduje z drogą, którą dojechaliśmy, z pozostałych stron z lasem.
Podstawowe informacje
| Data założenia | I poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Brzoza (od 1907), Bydgoszcz (1773-1907) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,07ha |
| Nr działki | na terenie 231/12LPB |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | I poł. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | dewastacja, splantowanie |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Cmentarz należy na terenie Nadleśnictwa Bydgoszcz. Możliwe, że od strony południowo zachodniej został częściowo zalesiony.
Roślinność
| Drzewa | sosna, lipa, … |
| Krzewy | lilak, jałowiec, … |
| Inne | trawa, … |
Brak informacji o istnieniu alei. Brak pomników przyrody. Układ wewnętrzny cmentarza nieczytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 5 | I poł. XX w. | lastryko, beton | w tym 1 destrukt |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | I poł. XX w. | beton | osobno powalone |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | ? | - | kamień polny |
| RAZEM | 6 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak danych o pochówkach osób znanych i szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Na cmentarzu nie ma śmieci.
Osadnictwo w Stryszku
Historia
Najwcześniejsze informacje na temat Stryszka pochodzą z samego końca XVII wieku. Około 1700 roku miała powstać karczma przy trakcie wiodącym z Bydgoszczy do Nowej Wsi Wielkiej. Gościniec był królewszczyzną. Zniszczenia spowodowane wojną północną spowodowały, że w lustracjach starostwa bydgoskiego (1712, 1713, 1714, 1717) wspominany jest jako spalony i pusty. Już w drugiej połowie XVIII wieku, według inwentarza z 1753, karczma zamkowa Stryszek już działała. Jej dzierżawcą był Antoni Głowczewski. Obok karczmy stały 2 gospodarstwa, których właściciele (Brzuszkiewicz, Sczesny) zawarli kontrakt czynszowy typu emfiteutycznego z wójtem bydgoskim. Po zaborze osada została podporządkowana urzędowi domenalnemu w Bydgoszczy. Pod koniec XVIII wieku osada nazywana była z niemiecka Striske. Spis statystyczny z 1818 mówi o 28 mieszkańcach. W annałach parafii rzymskokatolickiej w Bydgoszczy miejscowość pojawia się (dopiero?) w 1829 roku. Kolejne spisy statystyczne dostarczają informacji o wyznaniu mieszkańców. W 1833 roku 66% była ewangelikami. Niewiele mniej, bo 62% ewangelików żyło tu według spisu z 1860. Szkoła znajdowała się w Przyłękach, a parafia ewangelicka w Bydgoszczy. Warto dodać, że od przynajmniej 1848 roku istniała w Stryszku także leśniczówka. Nie udało się ustalić, w którym roku powstała osada wiejska Wilden, która wraz z leśniczówką i karczmą stanowiła jeden organizm administracyjny Stryszek. W świetle spisów do takiego podziału musiało dojść w latach 1871-1885. Jednak w 1905 brak wzmianki o istnieniu osady o takiej nazwie. Od 1907 ewangelicy ze Stryszka podlegali pod nową parafię ewangelicką w Brzozie. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Stryszek notowany jest jako leśniczówka wchodząca w skład obszarów dworskich miasta Bydgoszcz. Od 1945 administracyjnie i funkcjonalnie Stryszek jest powiązany z sołectwem Brzoza.
Ludzie
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: F. Bitzer (zajazd)
Bibliografia:
- 1507 Hopfengarten, Messtischblatt, 1:25 000, 1878.
- J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 428.
- Z. Górski, R. Kabaciński, A. Mietz, Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1765. Województwo inowrocławskie, Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, 2011, s. 57.
- Z. Guldon, Opisy starostwa bydgoskiego z lat 1661-1765, "Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Źródła do dziejów Bydgoszczy", nr 2, 1966, s. 31, 36, 48.
- W. Hubatsch, Die evangelischen General-Kirchenvisitationen in den von Ost- und Westpreußen sowie Posen 1920 abgetrennten Kirchenkreisen, 1971, s. 366-367.
- R. Kabaciński, Inwentarze starostwa i wójtostwa bydgoskiego z lat 1753-1766, "Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Źródła do dziejów Bydgoszczy", nr 9, 1977, s. 21, 65.
- S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, t. II M-Z, Poznań, 1922, s. 358.
- G. Meinhardt, Aus Brombergs Vergangenheit. Ein Heimatbuch für den Stadt- und Landkreis,Wilhelmshaven : Bidegast-Vereinigung e. V., 1973, s. 47.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1280.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 6.
- A. Saran, Die parochiale Entwicklung der ev. Dioceze Bromberg wahrend der letzte 25 Jahre, "Aus dem Posener Lande" 1912, Jg. 7, H. 11.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XI, s. 489.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowa Wieś Wielka, Nowa Wieś Wielka, 2014, s. 21,
- Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 17.
- Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 12.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 4-5.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 112-113.
- F. Żmidziński, Przemiany w gospodarce wiejskiej starostwa bydgoskiego, BTN, prace Wydziału Nauk Humanistycznych, Seria C, nr 13, Prace Komisji Historii, 9, 1973, s. 104.