Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w polu, w południowej części wsi. Przejeżdżając przez Niewierz w stronę Brodnicy, tuż przed tabliczką informacyjną oznaczającą koniec wsi Niewierz mamy przystanek PKSu, a tuż za nim nieutwardzoną drogę w lewo. Tam skręcamy w stronę Bud. Jedziemy prosto aż dojeżdżamy do torów kolejowych, przejeżdżamy je, a na najbliższym skrzyżowaniu jedziemy w lewo potem prosto ok. 800 metrów (miniemy 2 gospodarstwa po prawej stronie) aż droga zacznie prowadzić w lewą stronę. Tam skręcamy i po ok. 200 metrach w polu po lewej stronie widzimy charakterystyczny zagajnik - to cmentarz. Sąsiaduje ze wszystkich stron bądź z gruntem uprawnym bądź z nieużytkami.
Podstawowe informacje
| Data założenia | XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Grzybno (od 1898), przedtem Brodnica (świątynia wybudowana w 1830, protestantyzm w Brodnicy sięga 1553 roku) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,13 ha |
| Nr działki | 21 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | ? |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, sygn. 9/59/0/1902, Der Begräbnisplatz in Schöndorf, 1900-1902 |
| Zagrożenia | śmieci, zaoranie |
| Stan zachowania | FATALNY, Typ III |
| Data zamknięcia | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | - |
| Krzewy | lilak… |
| Inne | … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza nieczytelny. Brak informacji o alei. Prowadząca do niego droga została zaorana.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 1 | I poł. XX w. | ? | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | ? | kamień polny | - |
| ŁĄCZNIE | 2 stanowiska | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak danych o osobach znanych i zasłużonych pochowanych na cmentarzu.
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Mariusz Kaniecki, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Budach.
Historia
Budy zostały wyodrębnione z majątku szlacheckiego Chojno w 1789 r. Pierwotnie zwane Chojno-Budy. Celem założenia odrębnej kolonii było zasiedlenie nowymi osadnikami. Na początku liczyły 8 tzw. dymów. Nazwę na Schondorf zniemczono w 1887 r.
Protestanci nigdy nie stanowili znaczącego procentu populacji wsi. W latach 80. XIX w. było ich 28%, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę według spisu z 1921 r. 7%. Od 1898 r. uczęszczali do kościoła ewangelickiego w Grzybnie, przedtem do Brodnicy.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Deuter, Fanzlau, Feldt, Gogolin, Golembierski, Kowalski, Kraszinski, Kulczynski, Linda, Neumann, Radziczewski, Schulz, Szalkowski, Wysocki
Kalendarz Nauczycielski na rok 1925 - Maksymilian Szymański (nauczyciel)
Bibliografia:
- 2781 Wrotzk, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1911.
- APE Malbork, sygn. 9/59/0/1902, Der Begräbnisplatz in Schöndorf, 1900-1902.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 546-548.
- Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 25.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1245.
- H. Plehn, Ortsgeschischte des Kreises Strasburg in Westpreussen, Königsberg, 1900, s. 105.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 3
- Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Bobrowo. Część A. Uwarunkowania i diagnoza stanu zagospodarowania przestrzennego, Bobrowo 2010, s. 37, http://www.bobrowo.bip.net.pl/?a=1399 [dostęp: 05.10.2015]
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 622.
- J. Wultański, Historia ewangelicyzmu brodnickiego, Brodnica 1998.