Cmentarz ewangelicki - Czersko Polskie

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

cze.PNG

Opis cmentarza

zabudowany.png mennonici.png
Położenie

Cmentarz położony przy obecnej ul. Objazdowej. Po przejeździe wiaduktem nad magistralą kolejową (ul. Nowotoruńska) w stronę Łęgnowa skręcamy w Objazdową, dalej ok. 180 m. Cmentarz znajduje się na wzniesieniu po lewej stronie. Od północy sąsiaduje z fabryką wyrobów cukierniczych, od wschodu z ul. Objazdową, od południa z terenem zalesionym, a od zachodu z terenem zalesionym oddzielającym od magistrali kolejowej.

Podstawowe informacje
Data założenia pocz. XX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Łęgnowo-Otorowo (od 1866), Bydgoszcz (od 1772-1866)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,77ha
Nr działki 13
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek ?
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia dalsze zaśmiecanie terenu
Stan zachowania FATALNY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, 19??

Wygląda na to, że cmentarz został zlikwidowany jednak istniejące jeszcze resztki (jedna mogiła cały czas jest na swoim miejscu) powodują, że zaliczamy go do wciąż istniejących.

Roślinność
Drzewa dąb, sosna, klon, …
Krzewy lilak, …
Inne bluszcz, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza nieznany.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 2 I poł. XX w. lastryko do tego co najmniej 2 w kawałkach, też lastrykowe
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK ? I poł. XX w. lastryko, beton destrukty, potłuczone fragmenty
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE 2 stanowiska
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - na mapie zaznaczono kaplicę cmentarną, pozostały (podobno) fundamenty
Inne NIE - - - -
Inskrypcje

Nie znaleziono.

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16

Renowacja

Niemożliwa z powodu likwidacji cmentarza. Pozostały jedynie drobne fragmenty. Na fundamenty kaplicy nie natrafiono.

Osadnictwo w Czersku Polskim

Historia

Historia Czerska w świetle dokumentów pisanych sięga lat 30. XIII w. Wiadomo, że Wyszogród, który otrzymał prawa miejskie od księcia Władysława Opolczyka, postanowił stworzyć bród na Brdzie na wysokości Czerska. Nieco później Czersko stało się dobrem szlacheckim pod władaniem rodziny Krotowskich, a od drugiej połowy XVI w. Witosławskich. Osadnictwa protestanckiego Czerska Polskiego oraz dawnego sąsiedniego Czerska Niemieckiego być sięga roku 1605 r. gdy Katarzyna Witosławska ówczesna właścicielka części tych terenów oraz majątku Żółwin ściągnęła olędrów. To oni zasiedlili z czasem oba Czerska jednak nie ma ku temu dobitnych dowodów. Spustoszenia spowodowane przez potop, zarazy oraz III wojna północna spowodowały, że wsie musiano powtórnie zasiedlać w połowie XVIII w. Przywilej olędrom potwierdził nowy właściciel, a zarazem ostatni starosta bydgoski Ignacy Gałecki w 1765. Tu należy dodać, że Czersko Polskie było zarówno wsią czynszową jak i domeną fiskalną, zaś Czersko Niemieckie wsią czynszową. Z czasem Czersko Polskie wchłonęło Czersko Niemieckie (po 1871). Co ważne Czersko przez pewien czas posiadało status miasta (najpóźniej od 1690 do czasu na krótko przed zaborami), co było nie w smak tak bliskiej Bydgoszczy. Miasto to miało nazywać się Grudzieniec.
Wieś była zdominowana przez ewangelików. W latach 80. XIX w. stanowili oni 90% populacji. W 1920 r. obszar Czerska Polskiego został dołączony do miasta Bydgoszcz.
Na terenie Czerska Polskiego wybudowano jaz walcowy w 1906 r. Mieściły się tu także zakłady należące do bydgoskiego Lloyda, późniejszej żeglugi bydgoskiej, a także domy dla pracowników tego zakładu. W czasach staropolskich istniały składy solne i spichlerze.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Bagniewski, Beyer, Eichner, Erdmann, Fenske, Floter, Gatzkowski, Juraszynski, Kalitkowski, Kiesow, Korthals, Kowalewski, Kruger, Lange, Meyer, Mill, Milling, Moller, Nadolny, Nowicki, Pollfuß, Ristau, Schmidt, Schock, Schwarz, Silerinski, Urbanski, Zickermann

Księga adresowa z 1922 r. zawiera następujące nazwiska: Bengscho, Bykowski (kupiec), Durang (murarz), Fritzke (robotnik), Gackowski (listonosz), Gollnick (robotnik), Gruming (robotnik), Harwarth (wdowa), Hildebrandt (wdowa), Kaat, Kwiatkowski (robotnik), Lange (kołodziej), Lemke (robotnik), Muszyński (szatniarz, robotnik), Neumann (rzeźnik), Peter (stróż), Raddatz (robotnik), Rozwora (cieśla), Stock (robotnik), Szymański (mistrz bednarski), Weidemann (robotnik), Wilczewski (robotnik)

Bibliografia:

  1. 2874 Bromberg, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1916. comp.jpg
  2. Adresy miasta Bydgoszczy na rok 1922, Bydgoszcz, 1923. comp.jpg
  3. E. Alabrudzińska, Mniejszości wyznaniowe w Bydgoszczy w latach 1920-1939, Toruń: Wydawnictwo UMK, 1995.
  4. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej 1920, nr 8, poz. 62. comp.jpg
  5. K. Bartkowski, Udział starostwa i wójtostwa bydgoskiego w kolonizacji holenderskiej, "Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i okolic", 1996, z. 1, s. 107, 110. comp.jpg
  6. Z. Guldon, R. Kabaciński, Zarys dziejów osad miejskich oraz miejscowości przyłączonych do Bydgoszczy do 1939 roku, [w:] Historia Bydgoszczy. Tom II, cz. I 1920-1939, pod red. M. Biskupa, Bydgoszcz: BTN, 1999, s. 855.
  7. Industrie und Gewerbe in Bromberg, Bromberg: A. Dittmann, 1907. comp.jpg
  8. R. Kabaciński, Siersko - nieznane miasto koło Bydgoszczy (XVII - XVIII w.), [w:] "Kronika Bydgoska", t. X (1986-1988), 1990, s. 40-53. comp.jpg
  9. Lustracje województw wielkopolskich i kujawskich 1765 pod red. Z. Górskiego, R. Kabacińskiego i R. Mietza, Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, 2011, s. 57.
  10. E. Schmidt, Geschichte des Deutschtums in Lande Posen unter polnischer Herrschaft, Bromberg: Mitteler'lche Buchhandlung, 1904, s. 320. comp.jpg
  11. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 834. comp.jpg
  12. A. Szcząchor, Tradycje żeglugi bydgoskiej - Lloyd Bydgoski (1891-1945), [w:] "Kronika Bydgoska", 2003, t. 25, s. 81, 86. comp.jpg
  13. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 4. comp.jpg
  14. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 10-11. comp.jpg
  15. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 36-42, 254. comp.jpg
bydgoszczcmentarzczersko_polskieewangelickioledrzy
wersja strony: 8, ostatnia edycja: 06 Feb 2015 18:43
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License