Cmentarz ewangelicki - Dąbrowa Chełmińska

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

damerau.PNG

Opis cmentarza

polny.png renowacja.png
Położenie

Cmentarz położony w polu na północ od wsi, przy ul. Ogrodowej. Idąc główną ulicą Bydgoską skręcamy w ul. Ogrodową. Na samym końcu znajduje się cmentarz. Ze wszystkich stron otoczony przez pola albo nieużytki.

Podstawowe informacje
Data założenia pocz. XIX w. (pierwsza dekada XIX w.)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Dąbrowa Chełmińska (od co najmniej 1904), Ostromecko (od 1855 - ~1904), przedtem Chełmno, od 1862 Ostromecko samodzielną parafią)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,42 ha
Nr działki 33
Kształt sześciokąt nieforemny
Najstarszy zachowany nagrobek 1876
Istniejąca dokumentacja APE Malbork, sygn. 9/59/0/1714 Der Begräbnisplatz in Damerau, 1884-1888; Karta cmentarza z 1985 r.
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania UPORZĄDKOWANY, Typ VIb
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -
Roślinność
Drzewa grab, dąb, lipa, klon
Krzewy grochodrzew, lilak
Inne

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny. Występuje grabowa aleja główna oraz podział na kwatery. Według szkicu odwzorowującego stan z 1939 r. były 3 kwatery natomiast według planu z karty cmentarnej z 1985 r. wyodrębniono 5 kwater. Przy krawędzi wschodniej były nagrobki dziecięce.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże TAK ? ? - pozostały podstawy
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK ? k. XIX w- I poł. XX w. lastryko, sztuczne odlewy
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK ? k. XIX w. - I poł. XX w. lastryko, sztuczne odlewy, marmur (INS. 1) -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE > 80 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy TAK - lata 30. XX w. albo 1939-1945 beton, żeliwo, siatka metalowa, cegła istniało ogrodzenie z desek i żywopłot co widać na zdjęciu z 1938. Później, ewentualnie w innych krawędziach cmentarza utworzono ogrodzenie rozpostarte na betonowych słupkach. Ich pozostałości znajdują się na cmentarzu
Brama NIE - - istniała żeliwna z napisem "Eingang zu Ruhe", pozostał po niej jeden słupek
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne TAK 1 2000 kamień, metal, … pomnik upamiętniający

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych. Brakuje także fragmentów dwóch żeliwnych obejść znajdujących się wg karty cmentarza w 1985 r.

Inskrypcje - fot. M. Lewandowski, 2015; fot. Kornel Pleskot, 2015;


Galeria zdjęć

fot. Kornel Pleskot, 2017

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27

fot. Kornel Pleskot, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
{$caption}
fot. 35
{$caption}
fot. 36
{$caption}
fot. 37
{$caption}
fot. 38
{$caption}
fot. 39
{$caption}
fot. 40
{$caption}
fot. 41
{$caption}
fot. 42
{$caption}
fot. 43
{$caption}
fot. 44
{$caption}
fot. 45
{$caption}
fot. 46
{$caption}
fot. 47
{$caption}
fot. 48

fot. Marek Lewandowski, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
Inne
{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5

Renowacja

Cmentarz uporządkowany w 2000 r. Wystawiono pamiątkowy pomnik z inskrypcją, zwieńczony krzyżem. Akcję odkrzaczania powtórzono w 2017 roku.


Osadnictwo w Dąbrowie Chełmińskiej.

Historia

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Bachmann, Bettinger, Beutner, Beyer, Bock, Dittmer, Fiedler, Fiessel, Fisch, Granatowski, Gortz, Jendrczewski, Koch, Kocieniewski, Korzewski, Krause, Lewandowski, Marquardt, Messer, Muller, Neumann, Rutkowski, Sankowski, Schupritt, Steinmann, Trojahn, Wedel, Wischniewski, Wuntsch

1922 rok : Duwe (rolnik), Fiessel (tartak parowy, młyn motorowo-parowy, mleczarnia), Hanlet (zegarmistrz, zastępca wójta), Jarocki (sołtys, rzeczoznawca), Kraśkiewicz (rzeźnik), Nowak (starszy posterunkowy), Publitz (rolnik), Schau (rolnik), Sikora (urzędnik stanu cywilnego), Talkowski (wójt, rzeczoznawca), 2 rodziny żydowskie

Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Cohn (szewc), Duwe (gospodarz rolny), Fiessel (kowal, młyn, tartak), Glinke (rzeźnik), Hanelt (wyroby tytoniowe, zegarmistrz), Jędrzejewski (stolarz), Kamysz (karczma), Koczorski (szewc), Kraśkiewicz (rzeźnik), Kukuk (kowal), Laskowski (piekarz), Lipiński (piekarz), Miodyński (bławaty), Napieralski (rzeźnik), Salaber (krawiec), Schoen (gospodarz rolny), Semrau (bławaty, piekarz, wyroby tytoniowe), Woźny (karczma)

Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Bartkowski (stolarz), Bartoschinski (krawiec), Bettinger (rzeźnik), Bublitz (piekarz, sklep), Dorfart (kołodziej), Dreyer (młyn), Fiessel (tartak), Frankowski (ślusarz), Jablonski (sklep), Karaschewitz (fryzjer), Kraśkiewicz (rzeźnik), Kuckuk (kowal), Mykowski (stolarz), Salaber (krawiec), Schiemann (karczma, sklep), Slowinski (szewc), Tendrocjewski (sklep), Tomasik (szewc), Weckmuller (karczma), Ziólkowski (dekarz)


Bibliografia:

  1. 2875 Fordon, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1909. comp.jpg
  2. APE Malbork, sygn. 9/59/0/1714 Der Begräbnisplatz in Damerau, 1884-1888.
  3. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 18. comp.jpg
  4. Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny, Pelplin, 1928, s. 243. comp.jpg
  5. A. Duwe, 200 Jahre Evangelischer Friedhof in Kulmisch-Damerau, 2000, http://www.thorn-wpr.de/fqAD200J.htm [dostęp: 10.06.2015]
  6. J. T. Dziedzic, P. Ossowski, Powiat i miasto Chełmno. Monografia krajoznawcza. Chełmno: F. Tyszkiewicz, 1923. comp.jpg
  7. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 479-480. comp.jpg
  8. Karta cmentarza, oprac. I. Loose, 1985.
  9. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1146. comp.jpg
  10. Z. Raszeja, Ostromecko i okolice, Bydgoszcz: Margrafsen, 2002, s. 347-349.
  11. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 7 comp.jpg
  12. Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego, Dąbrowa Chełmińska, 2005, http://www.bip.dabrowachelminska.lo.pl/?cid=151&bip_id=587 [dostęp: 17.03.2015]
  13. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 938. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License