Cmentarz ewangelicki - Dębowo II (gm. Sadki)

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

debowo2.JPG

Opis cmentarza

polny.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony na południe od centrum wsi, ok. 2,2 km na południe od kościoła w Dębowie. Leży ok. 120 m. od drogi powiatowej łączącej Olszewkę z Dębowem (jadąc z Olszewki będzie po prawej stronie, dobrze widoczny). Patrząc od strony Dębowa, minąwszy most na Rokitce dojeżdżamy do skrzyżowania wspomnianej drogi na Olszewkę z drogą gruntową, w którą skręcamy. Cmentarz widzimy po prawej stronie, mamy do niego ok . 470 m. Prowadzi do niego polna droga, dość szeroka miedza. Od północy, wschodu i południa graniczy z polem uprawnym, a od zachodu z polną drogą.

Podstawowe informacje
Data założenia XIX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Sadki (od 1870), Dębionek-Radzicz (1862-1870), przed 1862 Łobżenica
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,31 ha
Nr działki niewyodrębniona, na trenie 136
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek 1869
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945, -
Roślinność
Drzewa topola, klon, brzoza, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne trawa, pokrzywy, bluszcz, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza nieczytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK ? ? lastryko, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe TAK 1 1869 piaskowiec stela
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK >1 ? lastryko
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE >5
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -
Inskrypcje - fot. Sławomir Sikorski, 2014


Galeria zdjęć

fot. Sławomir Sikorski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8

Renowacja

Nie przeprowadzono.


Osadnictwo w Dębowie (kolonia Amfluss).

Historia

Od 1876 r. wieś Dębowo składa się z obszaru dworskiego Dembowo oraz kolonii Amfluss położonej na południe od głównej wsi, nad rzeką Rokitką. Oczywiście osadnictwo protestanckie na terenie kolonii istniało już wcześniej. Sam cmentarz jest z co najmniej połowy XIX w. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Niemcy z kolonii wyjeżdżają, a gospodarstwa zajmują Polacy. W czasie okupacji scalono obszar dworski z kolonią i przyjęto jedną nazwę Amfluß. W 1940 r. wszyscy obywatele polskiego pochodzenia zostali wysiedleni, a na ich miejsce przyszli Niemcy z Besarabii. Ich bytowanie skończyło się w 1945 r.
Ilość ewangelików nigdy nie przekraczała 30%.
Jako, że obszar dworski Dębowo posiada również swój cmentarz ewangelicki, a także cmentarz ewangelicki rodowy familii Martini, historia tego miejsca zostanie przedstawiona na stronach tych cmentarzy.

Ludzie

W czasie okupacji zamieszkiwały tu rodziny:
Abraham (Bessarabia), Arthur (Bessarabia), Braun (Bessarabia), Eppler (Bessarabia), Erfrle (Bessarabia), Felche (Bessarabia), Frei (Bessarabia), Gast (Bessarabia), Gerber (Bessarabia), Härter (Bessarabia), Haster (Bessarabia), Heppert (Bessarabia), Hock (Bessarabia), Hofner (Bessarabia), Hohloch (Bessarabia), Hofner (Bessarabia), Krämer (Bessarabia), Knöll (Bessarabia), Kußmaul (Bessarabia), Litwin (Bessarabia), Litwon, Maisenholder (Bessarabia), Müller (Bessarabia), Prill, Reiser (Bessarabia), Rudel, Rux, Schwarz (Bessarabia), Schock (Bessarabia), Weber (Bessarabia)
Najdawniejszy ślad po ewangelikach pochodzi z 1813 r. http://gedbas.genealogy.net/person/show/1064728419


Bibliografia:

  1. 2871 Nakel a. d. Netze, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1940. comp.jpg
  2. Deutsches Reichs-Adressbuch. Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 2. comp.jpg
  3. Dębowo na stronie PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/8721/Debowo/ [dostep: 27.08.2014]
  4. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1291. comp.jpg
  5. S. Łaniecki, Nadnoteckie pałace, dwory, folwarki Krajny i Pałuk, Toruń, 2013, s. 87-105.
  6. H. Papstein, Kreis Wirsitz, ein westpreußisches Heimatbuch, Bad Zwischenahn : Heimatkreis Wirsitz/Westpreussen, 1982, s. 301-303.
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 121. comp.jpg
  8. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 28. comp.jpg
  9. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 324-325. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License