Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w lesie. Będąc przy cmentarzu ewangelickim w Dubielnie, bliżej dworca, powinniśmy kierować się na południe w stronę Taszewka. Po przejechaniu ok. 230 metrów skręcamy w lewo i dalej jedziemy prosto ok. 1,3 km. Dojeżdżamy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo i po niecałych 100 metrach widzimy po lewej stronie cmentarz. Ze wszystkich stron sąsiaduje z lasem.
Podstawowe informacje
| Data założenia | II poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | ewangelicy: Górna Grupa (od 1854, Świecie (1775-1854) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,47ha |
| Nr działki | 22 |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w. |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, ARK, sygn. 1807, Der Begräbnisplatz in Dubelno [Wolfsbruch] -Gellen, 1893-1894 |
| Zagrożenia | dewastacja, śmieci |
| Stan zachowania | UPORZĄDKOWANY, Typ VIb |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | lipa, sosna, klon, … |
| Krzewy | lilak, … |
| Inne | trawa,… |
Zewnętrzny układ cmentarza czytelny. Układ wewnętrzny częściowo czytelny. Brak pomników przyrody. Brak informacji o alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mogiły obmurowane | TAK | ? | k. XIX - I poł. XX w. | beton, lastryko | - |
| Mogiły obmurowane z postumentem | TAK | ? | k. XIX w. | beton, lastryko | - |
| Mogiły ziemne | TAK | ? | ? | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 1 | p. XX w. | beton | - |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
| RAZEM | > 48 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | TAK | - | I poł. XX w | beton | słupki betonowe po ogrodzeniu |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
[[/==]]
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Kornel Pleskot, 2017
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
|
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
 |
| fot. 25 |
 |
| fot. 26 |
 |
| fot. 27 |
 |
| fot. 28 |
 |
| fot. 29 |
 |
| fot. 30 |
 |
| fot. 31 |
 |
| fot. 32 |
 |
| fot. 33 |
 |
| fot. 34 |
 |
| fot. 35 |
 |
| fot. 36 |
 |
| fot. 37 |
 |
| fot. 38 |
 |
| fot. 39 |
 |
| fot. 40 |
 |
| fot. 41 |
 |
| fot. 42 |
 |
| fot. 43 |
 |
| fot. 44 |
 |
| fot. 45 |
Renowacja
Cmentarz znajduje się pod opieką Gminy Jeżewo.
Osadnictwo w Dubielnie (Wilczymbłocie)
Historia
Wieś Dubielno powstała w 1823 roku poprzez parcelację obszarów leśnych należących uprzednio do majątku Taszewo. Powstały wówczas 3 kolonie: Dubielno, Wilcze Błota i Sarnowo. W wyniku zmian administracyjnych od 1873 połączono Dubielno i Wilcze Błota tworząc wieś Dubielno-Wilcze Błota. W 1879 w związku z rozpoczęciem użytkowania linii kolejowej wybudowano tu dworzec. W okresie międzywojennym powrócono do nazwy Dubielno, pod którą kryły się wszystkie wymienione na początku osady.
Tutejsi protestanci podlegali pod parafię ewangelicką w Górnej Grupie. Szkoła powstała w latach 60. XIX wieku. Wówczas ewangelicy stanowili 84% społeczności wsi. Stopniowo ich odsetek spadał. Przed wybuchem I wojny światowej w Dubielnie-Wilczymbłocie mieszkało 72% protestantów, po odzyskaniu niepodległości w 1921 było ich 48%, a w przed dzień wybuchu II wojny światowej niecałe 20%.
Ludzie
Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwisk (Wolfsbruch):Aniszewski, Gerth, Graske, Heier, Heinrichs, Janke, Kruppke, Konitz, Meyer, Motzkus, Parpart, Sachmilewski, Stabenow, Swierzynski
Księga adresowa Polski z 1928: F. Wiśniewski (bławaty, wyszynk)
Bibliografia:
- 2477 Warlubien, 1:25 000 Meßtischblatt, Reichsamt für Landesaufnahme, 1914.
- APE Malbork, ARK, sygn. 1807, Der Begräbnisplatz in Dubelno [Wolfsbruch] -Gellen, 1893-1894
- Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 58-59.
- Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2017-2020 dla Gminy Jeżewo, http://www.edzienniki.bydgoszcz.uw.gov.pl/WDU_C/2017/1954/oryginal/akt.pdf
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 532-533.
- E. Jacobson, Topographisch statistisches Handbuch fur den Regierungsbezirk Marienwerder, Danzig, 1869, s. 152-153.
- E. Jakus-Borkowa, Toponimia powiatu świeckiego, 1987, s. 34.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1147.
- H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preußischer Landkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1473-1873, Band II, "Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, 1886-1888, H. 17-19", s. 187.
- Poniemieckie cmentarze w gminie Jeżewo, http://ug-jezewo.lo.pl/?cid=152
- A. Romanowicz, Niemcy odwiedzają groby swoich bliskich w gminie Jeżewo, "Gazeta Pomorska", wyd. internetowe z 17.05.2017, http://www.pomorska.pl/wiadomosci/swiecie/a/niemcy-odwiedzaja-groby-swoich-bliskich-w-gminie-jezewo,12082904/
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 49.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 189.