Cmentarz ewangelicki - Dziedno

Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia

Położenie cmentarza - mapy

---

Opis cmentarza

Położenie

Cmentarz polny usytuowany tuż przy drodze krajowej nr 25, ok. 430 m. na wschód od centrum wsi. Jadące drogą nr 25 z Mąkowarska w stronę Sępólna Krajeńskiego rozpoznamy go bez trudu gdyż leży zaraz przy szosie. Po minięciu tabliczki informującej o rozpoczęciu się gminy Sośno dzieli nas od niego ok. 1,7 km. Będzie po prawej stronie.

Podstawowe informacje

Data założenia	XIX w
Wyznanie	ewangelicki
Ówczesna parafia	Mąkowarsko (od 1895), Sępólno Krajeńskie (1773)
Status	nieczynny
Powierzchnia	0,21ha
Nr działki	65/1, 65/2, 65/3
Kształt	zbliżony do trapezu
Najstarszy zachowany nagrobek	brak
Istniejąca dokumentacja	?
Zagrożenia	śmieci, dewastacja
Stan zachowania	PRZECIĘTNY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji	1945?, -

Roślinność

Drzewa	dąb, klon, …
Krzewy	…
Inne	bluszcz, trawa

Istnieje aleja. Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy

Nagrobki
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Cenotafy	NIE	-	-	-	-
Cippusy	NIE	-	-	-	-
Grobowce	NIE	-	-	-	-
Krzyże	NIE	-	-	-	-
Mogiły obmurowane	TAK	> 8	I poł. XX w.	lastryko, beton	-
Mogiły ziemne	NIE	-	-	-	-
Obeliski	NIE	-	-	-	-
Pola grobowe	TAK	3	-	lastryko, beton	w jednym przypadku kawałek żeliwnego ogrodzenia
Postumenty	TAK	>13	-	lastryko, beton	przy mogiłach i osobno
Płyty poziome	NIE	-	-	-	-
Płyty pionowe	NIE	-	-	-	-
Przyścienne	NIE	-	-	-	-
RAZEM	> 20 stanowisk
Elementy
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Mur ogrodzeniowy	NIE	-	-	-	-
Brama	NIE	-	-	-	-
Kościół	NIE	-	-	-	-
Kaplica	NIE	-	-	-	-
Krzyż	NIE	-	-	-	-
Inne	NIE	-	-	-	-

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych

Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;

---

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015

fot. 1

fot. 2

fot. 3

fot. 4

fot. 5

fot. 6

fot. 7

fot. 8

fot. 9

fot. 10

fot. 11

fot. 12

fot. 13

fot. 14

fot. 15

fot. 16

fot. 17

fot. 18

fot. 19

fot. 20

fot. 21

fot. 22

fot. Karolina Falleńczyk, 2015

fot. 1

fot. 2

fot. 3

fot. 4

fot. 5

fot. 6

fot. 7

fot. 8

fot. 9

fot. 10

fot. 11

fot. 12

fot. 13

---

Renowacja

Nie przeprowadzono. Na cmentarzu jest czysto. Napotkać można zużyte znicze.

---

Osadnictwo w Dziednie

Historia

Miejscowość Dziedno (niegdyś Dzidno) sięga swoją metryką samej końcówki XIV w. Wymieniona po raz pierwszy w 1300 r. jako dobro klasztoru w Byszewie, potem opactwa Cystersów w Koronowie. W XVI wieku istniał tu młyn, karczma i kowal, a także folwark. Z pewnością folwark został rozparcelowany gdyż spisy majątków z z końca XIX i początku XX w. nie wymieniają Dziedna jako obszaru dworskiego. Część z dawnym folwarkiem należała pod koniec XIX wieku do rodziny Rehbein (Rebajn). Hans Rehbein był ostatnim właścicielem do 1945 r. Jego córka wyszła za mąż za pastora parafii Sosno-Obodowo. Rodzina cieszyła się dobrą opinią podczas II wojny światowej.
Protestanci najpierw przypisani byli do parafii w Sępólnie Krajeńskim, a od 1895 r. do pobliskiej parafii ewangelickiej w Mąkowarsku. Dane z 1860 roku mówią, że ewangelicy uczęszczali do szkoły w Obodowie. Nie wiadomo czy istniała szkoła w Dziednie. W XIX w. składało się ze wsi i kolonii powstałej najprawdopodobniej po I zaborze. W latach 80. XIX w. ewangelicy stanowili 41%, po odzyskaniu niepodległości w 1921 było ich 38% spośród wszystkich mieszkańców wsi.

Ludzie

Lista poległych w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Bethke, Blumke, Chechla, Droymann, Dryzinski, Fischer, Gettka, Gordon, Gorski, Janischewski, Jauz, Jendrzejczyk, Kardach, Klonder, Krause, Link, Mahlke, Matz, Mleszek, Najdowski, Neumann, Niemczyk, Paluchowski, Pankau, Pawlicz, Pichowiak, Polasik, Ryzewski, Schmidt, Schonke, Siroslawski, Swicki, Urbanowski, Wegener, Weinert, Winter, Zureck,

Księga adresowa Polski z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Blumke (właściciel ziemski), Botter (restauracja), Ciżmowski (właściciel ziemski), Ekwiński (właściciel ziemski), Lange (właściciel ziemski), Marquardt (właściciel ziemski), Rehbein (właściciel ziemski), Tojza (kowal, szewc),

Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Bolter (gościniec), Iwicki (krawiec), Jesiak (szewc), Reschkow (stelmach), Schlich (kowal),

---

Bibliografia:

1. 2572 Waldau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1: 25 000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1940
2. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 61.
3. Dziedno na PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/979/Dziedno/ [dostep: 23.08.2015]
4. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1295.
5. A. Lattermann, Einfuehrung in die deutsche Sippenforschung in Polen und dem preussischen Osten. Poznań: Historische Geselschaft fuer Polen, 1938, s. 82.
6. M. Perlbach, Pomerellisches Urkundenbuch, Danzig, 1882, s. 525.
7. Plan Rozwoju Miejscowości Dziedno, 2010, http://www.bip.sosno.lo.pl/?bip_id=2080&cid=196 [dostęp: 23.08.2015]
8. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 3.
9. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 111.
10. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sośno, Koronowo, 2009, s. 28, www.bip.sosno.lo.pl/?bip_id=1700&cid=208 [dostęp: 23.08.2015]
11. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 268.
12. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 6.

---

Lapidaria » powiat sepoleński » gmina Sośno » Dziedno