Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na terenie zabudowanym na Osiedlu Niepodległości, przy ul. Hallera. Jadąc ulicą Wyzwolenia skręcamy w prawo pomiędzy blokami Wyzwolenia 94, a Wyzwolenia 96. Następnie do końca chodnika, czyli do końca bloku Hallera 5. Przed sobą widzimy krzaki, które oznaczają cmentarz. Od północy teren sąsiaduje z blokiem Hallera 7, od wschodu z nieużytkami, od południa z nieużytkami i blokiem Hallera 3, a od zachodu z placem zabaw i parkingiem osiedlowym.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1899 |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Fordon (od 1822) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,15 ha |
| Nr działki | nie wyodrębniono, większość na 25/12, kawałek na 25/11 i 25/18 |
| Kształt | czworokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | - |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | FATALNY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, |
Roślinność
| Drzewa | … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | trawa, pokrzywy, … |
Układ całkowicie nieczytelny, brak informacji o istnieniu alei
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | ? | I poł. XX w. | beton, lastryko | bliżej nieokreślone destrukty |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | ? | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji o pochówkach osób znanych i szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Cmentarz niemal w 100% zlikwidowany. Według opowieści jednego z mieszkańców bloku, rozbudowa osiedla spowodowała dewastację i likwidację nagrobków. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego teren cmentarza jest wyodrębniony. Zaleca się zachowanie zieleni wysokiej oraz obowiązuje zakaz zabudowy.
Osadnictwo w Zofinie
Historia
Zofin był małą kolonia powstałą prawdopodobnie dopiero w XIX w. (1815). Ewangelicy uczęszczali do parafii w Fordonie, szkoła mieściła się w Pałczu. W XIX w. protestanci stanowili większość mieszkańców (70-80%). Po 1920 r. masowo opuszczali wieś. W spisie z 1921 r. jest ich 30%.
W 1949 r. przyłączono wieś do Fordonu. Od 1977 r. leży w granicach miasta Bydgoszcz. Na terenie Zofina wybudowano dwa osiedla mieszkaniowe: Os. Niepodległości (od 1990) i os. Zofin (od. k. lat 90. XX w.). Dawna główna ulica wsi do dzisiejsza Jarużyńska. Pomiędzy blokiem Wyzwolenia 98, a dyskontem stała niegdyś karczma Jeruzalem (Ritzkenkrug). Nie udało się ustalić gdzie stał młyn.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Behnke, Dey, Gotowski,Honig, Krahn, Muller, Wehrmeister
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Adamczewska (sklep), Rudny (młyn).
Bibliografia:
- 2875 Fordon, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1940.
- Dzieje Fordonu i okolic pod red. Z. Biegańskiego, Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, 1997. Pierwsza część przedstawiająca koleje historyczne Fordonu dostępna on-line, http://www.mikolaj.bydgoszcz.pl/czytelnia/dzieje_fordonu.pdf
- P. B. Gąsiorowski, Z. Zyglewski, Cmentarze fordońskie, [w:] Dzieje Fordonu i okolic pod red. Z. Biegańskiego, Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, 1997, s. 217.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1495.
- G. Meinhardt, Aus Brombergs Vergangenheit. Ein Heimatbuch für den Stadt- und Landkreis,Wilhelmshaven : Bidegast-Vereinigung e. V., 1973 s. 48.
- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla Zofin i Niepodległości w jednostce Fordon w Bydgoszczy na podstawie uchwały Rady Miasta Bydgoszczy nr LII/1687/2002 z 10 lipca 2002 r.
- Rysunek miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla Zofin i Niepodległości w jednostce Fordon w Bydgoszczy stanowiący załącznik do uchwały Rady Miasta Bydgoszczy nr LII/1687/2002 z 10 lipca 2002 r.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 6.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIV, s. 657.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 18-19.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 66.