Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na skraju lasu, ok. 90 metrów na południe od przejazdu kolejowego. Jadąc drogą wojewódzką nr 240 tuż za Przysierskiem mamy skrzyżowanie z drogą Różanna - Drzycim. Tu skręcamy w lewo, w kierunku Różanny. Dalej cały czas prosto ok. 3,8 km. od północy i zachodu sąsiaduje z lasem, od wschodu z drogą, a od południa ze ścieżką do przedsiębiorstwa.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1911/1912 |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Bukowiec (od 1855), Świecie (1773-1855); kaplica w Bukowcu istniała od 1788, od 1821 był filią Świecia |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~ 0,15 ha |
| Nr działki | nie wydzielono, na terenie 3/3LP |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. lat 10. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, ARK, sygn. 1810, Die Anlegung eines Begräbnisplatzes in Gawronitz, 1911-1912 |
| Zagrożenia | śmieci, splantowanie |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | klon, dąb, … |
| Krzewy | lilak, … |
| Inne | trawa, bluszcz… |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza nieczytelny. Brak danych o alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 6 | I poł. XX w. | lastryko, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | I poł. XX w. | beton, lastryko | |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | >8 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Kornel Pleskot, 2016
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Gawrońcu
Historia
Pierwotnie własność Zakonu Krzyżackiego potem polska królewszczyzna aż utworzony tam folwark przeszedł w ręce prywatne. Majątek szlachecki w Gawrońcu przez długie lata należał do rodu Zembowskich, od których w 1767 kupił go Jan Kalkstein-Osłowski (do przynajmniej 1789). W 1836 został nabyty przez Rosołowską drogą subhasty. W latach 1864-1873 Gawroniec stanowił część klucza majątkowego Czapskich. Hrabia Aleksander Czapski zbył posiadłość kupcom, braciom Jaffe, a ci w 1877 rodzinie Hoffmeyer. Integralną częścią majątku Gawroniec był folwark Więckowo.
Najwięcej ewangelików mieszkało tu tuż przed wybuchem I wojny światowej. Spis z 1910 mówi o 31% społeczności. Ich macierzysta parafia mieściła się w Bukowcu. Tuż po odzyskaniu niepodległości w 1921 było ich 18%, a do 1939 ilość ta malała. W 1932 roku w wyniku reformy rolnej zdecydowano o przymusowym wykupie części gruntów będących w posiadaniu właścicieli ziemskich celem parcelacji i osadzeniu nowych rolników. Wdowie Elżbiecie Hoffmeyer zabrano 530 ha. Sprawa zapłaty wynagrodzenia za ziemię ciągnęła się aż do 1937 roku. Ostatni ślad o wdowie Hoffmeyer pochodzi z 1939.
Ludzie
Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Bonschewski, Cieseilski, Danowski, Gall, Josdowski, Klawitter, Kujawski, Liedtke, Makowski, Meyer, Molinus, Nachtigall, Pusowski, Winter, Zerbe
Kalendarz nauczycielski z 1925 r.: Jan Zaremba
Księga adresowa z 1928 r. wymienia następujące nazwiska: Elżbieta Hoffmeyer (właścicielka ziemska, 994 ha), Kątny (kowal), Walter (gorzelnia)
Bibliografia:
- 2575 Heinrichsdorf, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1913.
- APE Malbork, ARK, sygn. 1810, Die Anlegung eines Begräbnisplatzes in Gawronitz, 1911-1912.
- Dz. U. 1932.27.259, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 1932 r. o ustaleniu na rok 1932 wykazu imiennego nieruchomości podlegających wykupowi przymusowemu.
- Gawroniec na PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/986/Gawroniec/
- Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 64-65.
- J. F. Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen, Marienwerder, 1789, s. 58.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 532-533.
- E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 152-153.
- Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 54.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1149.
- H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preußischer Landkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1473-1873, Band II, "Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, 1886-1888, H. 17-19", s. 195.
- Pomorski Dziennik Wojewódzki, 1937, nr 7, s. 139-140.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 52.
- Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Bydgoszcz, 1939, s. 119.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 503.