Cmentarz ewangelicki - Gawroniec

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

tccM-lWvwxfLvLlPSOd0UMx-45zvoDK00H_5rgzpWXOLD-I-4FNx3r7ZlfGewX06owfpt8CgISO3jjbUGw4=w320

Opis cmentarza

las.png
Położenie

Cmentarz położony na skraju lasu, ok. 90 metrów na południe od przejazdu kolejowego. Jadąc drogą wojewódzką nr 240 tuż za Przysierskiem mamy skrzyżowanie z drogą Różanna - Drzycim. Tu skręcamy w lewo, w kierunku Różanny. Dalej cały czas prosto ok. 3,8 km. od północy i zachodu sąsiaduje z lasem, od wschodu z drogą, a od południa ze ścieżką do przedsiębiorstwa.

Podstawowe informacje
Data założenia 1911/1912
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Bukowiec (od 1855), Świecie (1773-1855); kaplica w Bukowcu istniała od 1788, od 1821 był filią Świecia
Status nieczynny
Powierzchnia ~ 0,15 ha
Nr działki nie wydzielono, na terenie 3/3LP
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek k. lat 10. XX w.
Istniejąca dokumentacja APE Malbork, ARK, sygn. 1810, Die Anlegung eines Begräbnisplatzes in Gawronitz, 1911-1912
Zagrożenia śmieci, splantowanie
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -
Roślinność
Drzewa klon, dąb, …
Krzewy lilak, …
Inne trawa, bluszcz…

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza nieczytelny. Brak danych o alei.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 6 I poł. XX w. lastryko, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 2 I poł. XX w. beton, lastryko
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE >8 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -
Inskrypcje


Galeria zdjęć

fot. Kornel Pleskot, 2016

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10

Renowacja

Nie przeprowadzono.


Osadnictwo w Gawrońcu

Historia

Pierwotnie własność Zakonu Krzyżackiego potem polska królewszczyzna aż utworzony tam folwark przeszedł w ręce prywatne. Majątek szlachecki w Gawrońcu przez długie lata należał do rodu Zembowskich, od których w 1767 kupił go Jan Kalkstein-Osłowski (do przynajmniej 1789). W 1836 został nabyty przez Rosołowską drogą subhasty. W latach 1864-1873 Gawroniec stanowił część klucza majątkowego Czapskich. Hrabia Aleksander Czapski zbył posiadłość kupcom, braciom Jaffe, a ci w 1877 rodzinie Hoffmeyer. Integralną częścią majątku Gawroniec był folwark Więckowo.
Najwięcej ewangelików mieszkało tu tuż przed wybuchem I wojny światowej. Spis z 1910 mówi o 31% społeczności. Ich macierzysta parafia mieściła się w Bukowcu. Tuż po odzyskaniu niepodległości w 1921 było ich 18%, a do 1939 ilość ta malała. W 1932 roku w wyniku reformy rolnej zdecydowano o przymusowym wykupie części gruntów będących w posiadaniu właścicieli ziemskich celem parcelacji i osadzeniu nowych rolników. Wdowie Elżbiecie Hoffmeyer zabrano 530 ha. Sprawa zapłaty wynagrodzenia za ziemię ciągnęła się aż do 1937 roku. Ostatni ślad o wdowie Hoffmeyer pochodzi z 1939.

Ludzie

Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Bonschewski, Cieseilski, Danowski, Gall, Josdowski, Klawitter, Kujawski, Liedtke, Makowski, Meyer, Molinus, Nachtigall, Pusowski, Winter, Zerbe

Kalendarz nauczycielski z 1925 r.: Jan Zaremba

Księga adresowa z 1928 r. wymienia następujące nazwiska: Elżbieta Hoffmeyer (właścicielka ziemska, 994 ha), Kątny (kowal), Walter (gorzelnia)


Bibliografia:

  1. 2575 Heinrichsdorf, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1913. comp.jpg
  2. APE Malbork, ARK, sygn. 1810, Die Anlegung eines Begräbnisplatzes in Gawronitz, 1911-1912.
  3. Dz. U. 1932.27.259, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 1932 r. o ustaleniu na rok 1932 wykazu imiennego nieruchomości podlegających wykupowi przymusowemu. comp.jpg
  4. Gawroniec na PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/986/Gawroniec/
  5. Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 64-65. comp.jpg
  6. J. F. Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen, Marienwerder, 1789, s. 58.
  7. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 532-533. comp.jpg
  8. E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 152-153. comp.jpg
  9. Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 54. comp.jpg
  10. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1149. comp.jpg
  11. H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preußischer Landkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1473-1873, Band II, "Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, 1886-1888, H. 17-19", s. 195. comp.jpg
  12. Pomorski Dziennik Wojewódzki, 1937, nr 7, s. 139-140. comp.jpg
  13. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 52. comp.jpg
  14. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Bydgoszcz, 1939, s. 119. comp.jpg
  15. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 503. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License