Cmentarz ewangelicki - Grabiny (Rutki)

Są błędy? Niejasności? Brakuje czegoś? A może chcesz użyć poniższych informacji? - pisz: lp.pw|adytnalta.akcilegnawe#lp.pw|adytnalta.akcilegnawe

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

rutki.jpg?raw=1

Opis cmentarza

las.png mennonici.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony w lesie, ok. 1,2 km w linii prostej na zachód od drogo krajowej nr 67. Jadąc z Lipna w stronę Włocławka w miejscowości Krzyżówki skręcamy w prawo jak do producenta mebli ogrodowych (Krzyżówki 34). Dalej ok. 1, 2 km prosto aż po obu stronach lasu będziemy mieli ścieżki leśne. Następnie w lewo pod górę (dojazd samochodem może być utrudniony). Po ok. 140 metrach po lewej stronie zaważymy nagrobki. Ze wszystkich stron cmentarz sąsiaduje z lasem.

Podstawowe informacje
Data założenia 1914
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Lipno (od 1799), kantorat w Baranach
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,27 ha
Nr działki 124
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek z inskrypcją 1934
Istniejąca dokumentacja M. Wiśniewski, Grabiny (Rutki). Cmentarz ewangelicko-augsburski, 2016
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data ostatniego pochówku, zamknięcia, likwidacji ?, -, -
Forma ochrony wojewódzka ewidencja zabytków
Stan prawny nieustalony, Bz

Jest to tzw. cmentarz nowy w odróżnieniu od cmentarza starego w Grabinach.
Akta Płockiego Urzędu Gubernialnego z lat 1913-1914 mówią o darowiźnie małżeństwa Gelmer z Grabin działki o powierzchni 0,5 ha na cmentarz dla mieszkańców wsi Grabiny, Rutki, Krzyżówki i południowej części miejscowości Barany. Natomiast Gotfryd i Wilhelmina Mejer z Grabin przekazali niewielka ilość ziemi na pobudowanie drogi dla swobodnego dostępu do głównej drogi prowadzącej na cmentarz.

Roślinność
Drzewa dąb, akacja, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne barwinek, …

Układ cmentarza czytelny. Brak alei albo zatarta. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Starodrzew - dęby.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 30 I poł XX w. beton, lastryko, piaskowiec 2 z płytami poziomymi
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe TAK 1 I poł. XX w. beton 1 mogiła 1 z postumentem - zdewastowane
Postumenty TAK > 11 I poł. XX w. beton, piaskowiec, lastryko przy mogiłach
Przyścienne NIE - - - -
RAZEM > 30 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Nie znaleziono nagrobków:

  • Karoline Brudnicka geb. Schonborn (1868-1928)
  • Jakob Blum (1858-????)
  • Karoline Blum geb. Lentz (1845-1941)
  • Friedrich Muller (?)
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2016

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2016

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32

Renowacja

Nie przeprowadzono. Na pewno cmentarz jest odwiedzany o czym świadczą znicze na kilku nagrobkach. Zauważono, że nagrobek Lidii Begalke został niedawno sklejony (2016?). Informacja o pierwotnej półhektarowej wielkości działki może, ale nie musi świadczyć o częściowym splantowaniu.

Osadnictwo w Rutkach i Grabinach

Historia

Biorąc pod uwagę, że w wykazie miejscowości obwodu lipnowskiego u Gawareckiego z 1825 nie ma rumunku Rutki i podobnie nie wymienia jej spis miejscowości podlegających pod parafię ewangelicką w Lipnie z 1837 natomiast występuje on na mapie topograficznej Królestwa Polskiego z ok. 1850 już jest można wnioskować, że Rutki powstały w II ćw. XIX wieku, po 1837. Zasadźcą byli najprawdopodobniej właściciele majątku Ostrowite, Karwosieccy. Na liście płatników składek na rzecz lipnowskiej parafii z 1910 wymieniono 8 gospodarzy z Rutek. Najbliższy kantorat znajdował się w Baranach. Pierwszy spis powszechny z 1921 wykazał, że żyło tu 78% ewangelików. Sporo ich mieszkało w pobliskich Radomicach i oczywiście w Grabinach, których częścią wsi są dziś Rutki.

Grabiny podobnie jak Rutki leżały na terenie należącym do właścicieli majątku Ostrowite Karwosieckich. Na mapie Perthesa z 1785 oznaczone jako nowa osada - to najwcześniejsza wzmianka o tej miejscowości. Należały do parafii ewangelickiej w Lipnie i podlegały pod kantorat w Baranach. Na liście płatników składek na rzecz parafii lipnowskiej z 1910 znajduje się 27 gospodarzy z Grabin. Pierwszy spis powszechny z 1921 wylicza 65% mieszkańców wyznania ewangelickiego.

Ludzie

Nazwiska gospodarzy przed 1945 (okres okupacji): Adams, Becker, Block, Bątkowski, Demant, Domagalski, Glahr, Gorke, Gutowski, Hein, Helbrecht, Huzewski, Janke, Kasprowicz, Klatt, Krotzki, Kruger, Ludtke, Mantei, Maretzki, Meier, Pansegrau, Patz, Politowski, Radtke, Richert, Schiemann, Schneider, Schwanke, Stoltzmann, Suski, Waszkiewicz, Wiese, Zielke, Zutke

Bibliografia:

  1. 3280 Helmsee, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944. comp.jpg
  2. Cmentarz ewangelicki w Grabinach (Rutkach) na Upstreamvistula.org. comp.jpg
  3. W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock, 1827, tabelka na końcu. comp.jpg
  4. E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil I, Wuppertal, 1996, s. 29-30 (Grabiny)
  5. E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil II, Wuppertal, 2000, s. 131, 147 (Grabiny)
  6. E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil III, Wuppertal, 2000, s. 27-29. (Grabiny)
  7. K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie", 2008, nr 3, s. 6, 7, 9, 12. comp.jpg
  8. K. Perthees, Mappa szczegulna Województw Brzeskiego Kujawskiego i Inowrocławskiego, 1785.
  9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 61. comp.jpg
  10. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. X, s. 44. comp.jpg
  11. M. Wiśniewski, Grabiny (Rutki). Cmentarz ewangelicko-augsburski, "Notatki z terenu" 2016, t. I, s. 51-59.
  12. M. Wiśniewski, Grabiny (Rutki). Ruina pod dębiną. Prezentacja cmentarza na profilu FB stowarzyszenia Lapidaria, 2016. comp.jpg
cmentarzewangelickiewidencjonowanygrabinyoledrzyrutki
wersja strony: 21, ostatnia edycja: 12 May 2020 10:38
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License