Cmentarz ewangelicki - Grocholin

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

g.PNG

Opis cmentarza

polny.png
Położenie

Cmentarz polny, położony na wschód od centrum Grocholina przy drodze prowadzącej do Palmierowa. Wyjeżdżamy z Kcyni w stronę Grocholina ul. Witosa i dojeżdżamy do przydrożnego krzyża gdzie skręcamy w lewo do charakterystycznego zagajnika przy drodze. Tam jest cmentarz. Od zachodu graniczy z drogą, a z pozostałych stron z polem uprawnym.

Podstawowe informacje
Data założenia II poł. XIX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Kcynia (od 1820 jako filiał Nakła, od 1826 jako samodzielna parafia, pierwszy dom modlitwy w 1784), w Grocholinie istniała kaplica
Status nieczynny
Powierzchnia 0,24ha
Nr działki nie wyodrębniono, na terenie 178
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek I poł. XX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, likwidacja
Stan zachowania BARDZO ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1964, ?

Prawdopodobnie był większy.

Roślinność
Drzewa dąb, jesion, lipa…
Krzewy lilak, robinia akacjowa, …
Inne trawa, bluszcz, …

Układ cmentarza nieznany. Brak informacji o alei.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 2 I poł. XX w. lastryko, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 3 I poł. XX w. beton, lastryko, piaskowiec destrukty
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Krzyż NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje

Nie znaleziono.


Galeria zdjęć

fot. Sławomir Sikorski, 2016
{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11

Renowacja

Większość nagrobków musiała zostać usunięta.

Wiadomo, że w 1855 epidemia zdziesiątkowała mieszkańców Grocholina. Być może cmentarz powstał jako miejsce pochówku ofiar epidemii.


Osadnictwo w Grocholinie

Historia

Miejscowość najwcześniej w dokumentach pojawia się w roku 1384. Pierwszym znanym właścicielem był książę opawski i raciborski Wacław. W 1445 Grocholin został wymieniony na inną wieś z Mikołajem z Oporowa, ówczesnym podstolim łęczyckim. Majątek odziedziczyli jego synowie. Kolejnym właścicielem od co najmniej 1479 był Jan Miłoński, który wydzierżawiał wieś. Miłońscy posiadali Grocholin przez cały wiek XVI i z czasem przyjęli nazwisko Grocholscy. Jeszcze w XVI w. wieś Grocholin stała się własnością arcybiskupów gnieźnieńskich, choć dwór z folwarkiem nadal dzierżyli Grocholscy. Arcybiskupem był wówczas Wojciech Baranowski realizujący wielkie ambicje polityczne u boku króla Zygmunta III Wazy. Dzięki temu krewni Baranowskiego weszli w posiadanie Grocholina. Stało się to w 1623 gdy Maciej Grocholski sprzedał za gigantyczną kwotę Grocholin Albrechtowi Baranowskiemu, staroście kcyńskiemu. Ostatni z Grabowskich zmarł w 1818. Swoje posiadłości pozostawił w zadłużeniu na skutek czego wystawione zostały na licytację. Wykupili je Skórzewscy zaś w 1836 Grocholin znalazł się w rękach rodziny von Treskow (Carl Julius). Syn Carla Juliusa, Julius przekazał Grocholin w spadku dwóm córkom, a te z kolei sprzedały go kuzynowi Zygmuntowi von Treskow. Zygmunt nigdy nie założył rodziny i zdecydował się przekazać w 1924 Grocholin najstarszemu prawnukowi Juliusa, Hansowi von Rosen.
Baron Hans von Rosen studiował rolnictwo w Poznaniu, w Grocholinie zamieszkał od 1933. Poślubił Evę Kruger, córkę geodety z Krosna Odrzańskiego. Sprzyjał ruchowi faszystowskiemu, walczył w wojnie niemiecko-radzieckiej, podczas której dostał się do niewoli skąd uciekł (?) w 1945.
Ewangelicy z Grocholina uczęszczali do parafii w Kcyni, szkołę posiadali na miejscu. Ich większy napływ rozpoczął się po objęciu majątku przez rodzinę von Treskow. W latach 80. XIX w. stanowili 52% mieszkańców, w 1921 34%.

Ludzie

Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Adamowski, Dembski, Demski, Dickmann, Gatzke, Gotz, Hubner, Idziński, Karolewski, Kautz, Kendziora, Kobs, Koter, Kowalski, Kulow, Lemke, Mahnke, Nowicki, Olszewski, Reckow, Riewe, Ryback, Schelangowski, Schubert, Steinberg, Zdrojewski

Księga adresowa Polski z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Zygmunt Treskow (właściciel majątku), Baum (kołodziej), Budziński (artykuły kolonialne), Strehlau (murarz), Voightland (kowal)


Bibliografia:

  1. 3070 Exin, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1: 25 000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1936 comp.jpg
  2. Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen dem Areal nach von 500 Morgen, Berlin, 1872, s. 152-153. comp.jpg
  3. J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 513. comp.jpg
  4. Grocholin w PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/1016/Grocholin/
  5. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1310. comp.jpg
  6. S. Łaniecki, Nadnoteckie pałace, dwory folwarki Krajny i Pałuk, Toruń, 2013, s. 115-131.
  7. Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kcynia, s. 115, http://www.kcynia.bip.net.pl/?a=3446 (część 4)
  8. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 93. comp.jpg
  9. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 812. comp.jpg
  10. Teki Dworzaczka, http://teki.bkpan.poznan.pl/index_regesty.html
  11. Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 47. comp.jpg
  12. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg, 1833, s. 101. comp.jpg
  13. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 132-133. comp.jpg
  14. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen, Posen: W. Decker, 1898, s. 61-62. comp.jpg
  15. Zabytkowy park dworski w Grocholinie, http://www.parki.org.pl/parki-dworskie-i-przypalacowe/zabytkowy-park-dworski-w-grocholinie

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License