Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz polny położony w północnej części wsi Grodzeń. Znajduje się naprzeciwko kaplicy rzymskokatolickiej pw. Św. Piotra - charakterystyczne zakrzaczenie w polu, w odległości 100 metrów od kaplicy. Od północy, wschodu i południa sąsiaduje z polem uprawnym, a od zachodu z dawnym wyrobiskiem.
Podstawowe informacje
| Data założenia | III ćw. XVIII w. (w 1775 już był) |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Lipno (od 1799), Białowieżyn (1782-1798), kantorat pierwotnie znajdował się w Grodzeniu, prawdopodobnie już od 1781 r. w Janowie |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,19 ha |
| Nr działki | 21 |
| Kształt | sześciokąt nieforemny |
| Najstarszy zachowany nagrobek | lata 10. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
Układ cmentarza zatarty.
Roślinność
| Drzewa | … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, dzika róża, głóg, … |
| Inne | - |
Brak alei albo zatarta. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak starodrzewia.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | TAK | 1 | I poł. XX w. | żelazo | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 12 | I poł XX w. | lastryko, beton, piaskowiec, cegła | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 6 | I poł. XX w. | beton, kamień polny, piaskowiec | w tym 2 podstawy pod krzyż |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| RAZEM | 19 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
 |
| fot. 25 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Na cmentarzu walają się kości ludzkie wygrzebane także przez zwierzęta.
Osadnictwo w Grodzeniu
Historia
Grodzeń według najstarszych dokumentów był w 1434 roku własnością Jana Grodzeńskiego. Potem wieś często była dzielona między kilku właścicieli. Pod koniec XVII w. Grodzeń przeszedł w ręce Wojciecha Zboińskiego, właściciela Kikoła. Zboińscy w II poł. XVIII w. sprowadzili do swoich dóbr osadników olęderskich w tym do Grodzenia.
Według wizytacji kościelnej z 1775 roku osadnicy posiadali własny dom modlitwy pełniący funkcję szkoły, a także oparkaniony cmentarz za pozwoleniem dziedzica (Ignacy Zboiński). Kolejna wizytacja z 1781 r. wspomina, że dysydenci nie posiadają już publicznego domu modlitwy. Prawdopodobnie wtedy przeniesiono siedzibę kantoratu do sąsiedniego Janowa gdzie ludność ewangelicka jeszcze w okresie międzywojennym liczyła 42% populacji. W tym czasie w Grodzeniu mieszkało tylko 3 ewangelików. Znikoma ilość protestantów w Grodzeniu ujawniła się już w 1910 r. Wg wykazu składek na utrzymanie parafii ewangelicko-augsburskiej w Lipnie ilość płatników dla wsi wynosiła 2 rodziny, podczas gdy dla Janowa 15 płatników (rodzin).
Ludzie
Bibliografia:
- 3081 Horstfeld, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944.
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 184-186.
- M. M. Grzybowski, Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII wieku [c. d.]: materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, "Studnia Płockie", 1985, nr 13, s. 263.
- K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie" 2008, nr 3 (216), s. 6, 7, 9.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen. Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 57-58.
- Rys historyczny Grodzenia, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/ciekawostki/miejscowosci/g/486-grodzen-gm-kikol-pow-lipnowski.html [dostep: 21.09.2015]
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 61.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 837. (Grodzień)