Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w polu, ok. 260 metrów na wschód od głównej drogi biegnącej przez wieś, za gospodarstwem nr 15. Ze wszystkich stron sąsiaduje z gruntami uprawnymi. Droga dojazdowa została zaorana.
Podstawowe informacje
| Data założenia | k. XVIII w. (1790?) |
| Wyznanie | ewangelicko-augsburski |
| Ówczesna parafia | filiał Ludwikowo (od 1931), Sompolno (1839-1931), kantorat od przynajmniej 1790 |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,18 ha |
| Nr działki | 110 |
| Kształt | czworokąt nieforemny |
| Najstarszy zachowany nagrobek | 1892 |
| Istniejąca dokumentacja | - |
| Zagrożenia | śmieci, splantowanie terenu |
| Stan zachowania | BARDZO ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | ?, - |
Roślinność
| Drzewa | dąb, akacja, jesion, … |
| Krzewy | lilak, … |
| Inne | trawa, … |
Układ cmentarza nieznany, brak pomników przyrody, brak informacji o alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | TAK | 2 | k. XIX /p. XX w. | żeliwo | ażur, prawosławny |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | I poł. XX w. | beton | M. Drews, postument po urwanym krzyżu |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | 1892 | żeliwo | tabliczka żeliwna |
| ŁĄCZNIE | 5 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Urszula Karolczak, 2016;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Holendrach Bytońskich
Historia
Wieś czynszowa podlegająca pod prywatną wieś Bytoń. Bytoń był królewszczyzną starostwa radziejowskiego jednak cały majątek został wydzierżawiony, a potem przeszedł w ręce prywatne. W 1770 dzierżawcą była Barbara Rudnicka z Gąsiorowskich. W 1790 dożywotnia dzierżawczyni Bytonia Anna z Wodzińskich Modlińska przeznaczyła las pod karczunek osadnikom niemieckim na prawach dzierżawy emfiteutycznej na okres 40 lat. W ten sposób powstały Holendry Bytońskie (w 1858 powstały sąsiednia kolonia Borowo). Według spisu statystycznego z 1867 w kantoracie zbudowanym z niewypalonej cegły uczyło się 15 uczniów. Zgodnie z pierwszym polskim spisem powszechnym z 1921 ewangelicy stanowili 55% mieszkańców Bytońskich Holendrów. Podlegali pod parafię w Sompolnie, a od 1931 pod filiał w Ludwikowie.
Ludzie
Osoby o nazwiskach: Belchhaus, Betke, Bohse, Buelow, Drews, Fecho, Greif, Grenke, Hoffmann, Janke, Jassmann, Jesse, Kolander, Kosmann, Lansmann, Liwke, Lorenz, Manthey, Mantik, Matews, Matis, Matz, Mund, Pedde, Rahn (Ran), Reich, Renn, Rykalski, Siede, Sommerfeld, Sosiński, Zander
Bibliografia:
- 3477 Piotrków Kujawski, 1:25 000, Meßtischblatt, 1944.
- A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 30,
- A. Breyer, Zur Geschichte von Sompolno und Umgebung, "Unsere Heimat" 1937, H. 4. Wersja online z 2006, s. 63, 70, 77.
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 211.
- A. F. Busching, Verzeichniss aller adelichen, geistlichen und koniglischen Oerter in Polen nach den Woiewodschaften und Districten und mit Bemerkung der Anzahl der Rauchfange in jedem Orte, "Magazin für die neue Historie und Geographie", t. 22, 1788, s. 144.
- A. Gąsiorowski, "Regestr diecezjów" Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie, 1783-1784, 2006, s. 856.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diözese, 1937, s. 238, 242, 243, 244.
- Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1789. Cz. 3, Województwa łęczyckie i brzesko-kujawskie, 1977, s. 230-231.
- E. Piotrowski, Summarjusz królewszczyzn w całej Koronie Polskiej z wyrażeniem posesorów i siłą która płaci rocznej kwarty spisany roku 1770, 1861, s. 61.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 98.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 520.