Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony przy drodze biegnącej z Młodocina do Jadownik Bielskich. Jadąc DW 251 z Barcina do Żnina w Młodocinie skręcamy w lewo ku Jadownikom (kierunkowskaz Jadowniki 3 km). Po przejechaniu 1,14 km zatrzymujemy się tuż przy pierwszym gospodarstwie po prawej stronie drogi - Jadowniki Bielskie nr 14. Tu znajduje się cmentarz.
UWAGA! Cmentarz znajduje się na terenie prywatnym. Bez pozwolenia właścicieli wstęp wzbroniony
Podstawowe informacje
| Data założenia | IV ćw. XIX w. (szacunkowo) |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Barcin (od 1852), Barcin-Żnin (1846-1852), Łabiszyn-Barcin (1828-1846) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,15ha |
| Nr działki | na terenie 31/8 |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | - |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | - |
| Stan zachowania | NAGROBKI ZLIKWIDOWANE?, Typ Ia |
| Data ostatniego pochówku | zamknięcia | likwidacji | ? | ? | ? |
Teren nie został sprawdzony - nie wiemy, czy nagrobki istnieją.
Roślinność
| Drzewa | … |
| Krzewy | … |
| Inne | … |
Układ zewnętrzny i wewnętrzny cmentarza nieznany. Brak pomników przyrody.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Krzyż | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Romuald Góralski, 2019
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Cmentarz jest częścią terenu prywatnego, a ściślej gospodarstwa domowego. Podwórko oraz pomieszczenie gospodarcze na prawo od domu stoją na terenie cmentarza.
Osadnictwo w Jadownikach Bielskich
Historia
Majątek Jadowniki Bielskie (pierw. Wartenberg) powstał w miejscu dawnej niewielkiej osady Bielawki (powstałej w latach 1818-1833), która początkowo wchodziła w skład dóbr majątku Jadowniki, a potem stała się samodzielną osadą. Trudno jednoznacznie określić rok powstania, ale na podstawie spisów statystycznych wiadomo, że powstał w latach 60. XIX wieku. Z administracyjnego punktu widzenia był to majątek należący do państwa pruskiego, które go wydzierżawiało. Wieloletnim dzierżawcą był Otto Ludwig von Colbe, syn właściciela majątku Jadowniki Alexandra Edwarda von Colbe. Po śmierci Alexandra Edwarda (1882) Jadownikami władał drugi jego drugi syn Richard von Colbe. A zatem chociaż współcześnie obie miejscowości dzielą wspólną nazwę i w przeszłości znajdowały się w rękach jednej rodziny, to wyłącznie Jadowniki były dobrem prywatnym, a Jadowniki Bielskie były własnością państwa. Wedle spisu właścicieli majątków ziemskich z 1913 roku Jadowniki Bielskie były w posiadaniu Eduarda Colbe (może syn Otto Ludwiga), natomiast w Jadownikach nastąpiła zmiana właściciela na rodzinę von Scheele. Po odzyskaniu niepodległości Jadowniki Bielskie stały się majątkiem należącym do państwa polskiego. Jego dzierżawcą od 1923 roku był Stefan Hauser (co najmniej do 1937). W tym czasie pobliskie Jadowniki nadal były własnością prywatną rodziny von Scheele (co najmniej do 1939).
Miejscowi ewangelicy podlegali pod parafię ewangelicką w Barcinie. Tuz przed wybuchem I wojny światowej ich odsetek wynosił odpowiednio dla Jadownik Bielskich 20% i dla Jadownik 37%. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę według spisu powszechnego z 1921 roku w Jadownikach Bielskich obecnych było 4 ewangelików na 113 mieszkańców - najprawdopodobniej członkowie rodziny dzierżawcy, zaś w Jadownikach: 3 na 114 mieszkańców w części dworskiej i blisko 40% na wsi. Trudno powiedzieć, czy cmentarz pełnił rolę wyłącznie dla ewangelickich mieszkańców tych miejscowości, czy też także był cmentarzem rodowym dla członków rodu von Colbe.
Domena Jadowniki Bielskie za czasów Colbe specjalizowała się w hodowli owiec merynosów i koni belgijskich.
Ludzie
Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Balcerzak, Grześkowiak, Imbiorowski, Kaczmierczak, Kamiński, Manthey, Matuszak, Nowak, Salius, Weinert, Witutzki, Zabarawski
Bibliografia:
- 3173 Bartschin, 1:25 000, 1940.
- Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen dem Areal nach von 500 Morgen, Berlin, 1872, s. 156-157.
- J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 544.
- Deutsche Reiches Adressbuch, 1906, s. 590.
- Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung. 4, Die Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Posen und ihre Bevölkerung : nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. December 1871, 1874, s. 185.
- Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, 1912, s. 74-75 (Reg. Bromberg).
- Gemeindelexikon für die Provinz Posen: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1 Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1887, s. 254-255.
- Gueter-Adressbuch der Provinz Posen, Stettin: Paul Niekammer, 1907, s. 266-267.
- Güter-Adressbuch für die Provinz Posen, 1913, s. 296-297.
- Jadowniki Bielskie w PolskieZabytki.pl
- L. Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie. Erster Band A-K, 1855, s. 144.
- S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski T. 1 A-Ł, Poznań, 1921, s. 293.
- Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego, 1926, s. 520-521.
- Księga Adresowa Obywateli Ziemskich Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 90.
- Kurzgefasstes statistisches Handbuch der Provinz Posen, Posen, 1877, s. 172.
- "Orędownik Powiatu Żnińskiego", 1923, nr 97, s. 1.
- "Orędownik Powiatu Żnińskiego", 1937, nr 11, s. 2.
- "Orędownik Powiatu Żnińskiego", 1939, nr 14, s. 5.
- J. Perthes, Gothaisches genealogisches Taschenbuch der adeligen Häuser: zugleich Adelsmatrikel der im Ehrenschutzbunde des deutschen Adels vereinigten Verbände, Część 2, 1941, s. 100.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 128.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIII, s. 117.
- Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg, 1833, s. 102.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 140-141 (Bielawki), 142-143 (Jadowniki).
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen, Posen: W. Decker, 1898, s. 6-8.