Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony przy dzisiejszej ul. Młyńskiej. Będąc na rynku wybieramy ul. Śniadeckich, następnie skręcamy w pierwszą w lewo czyli ul. Podgórną. Przekraczamy przejazd kolejowy i skręcamy w lewo zaraz za przejazdem w Młyńską. Po ok. 100 metrach mamy po prawej stronie parking, a uż za nim rozpoczyna się teren cmentarza. Od północy graniczy z terenami gospodarstw domowych, od wschodu z ulicą Młyńską, od południa z gospodarstwem domowym i zakładami, a od zachodu z terenem zakładu.
Podstawowe informacje
| Data założenia | II poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Janowiec Wielkopolski (od 1887), Gołaszewo (1845-1887), Skoki (przed 1845) |
| Status | nieistniejący |
| Powierzchnia | 0,54ha |
| Nr działki | 312 |
| Kształt | pięciokąt nieforemny |
| Najstarszy zachowany nagrobek | - |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | ZLIKWIDOWANY I UPAMIĘTNIONY, Typ IIa |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | jesion, lipa, sosna, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | trawa |
Układ cmentarza nieznany. Istniała aleja prowadząca na cmentarz od północy tzn. od ul. Kościuszki.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Krzyż | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | ? | lastryko | pomnik z napisem "cmentarz ewangelicki" |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
Renowacja
Nagrobki i inne elementy infrastruktury cmentarza zlikwidowano. Zasiano trawę. W głębi stoi lastrykowy pomnik upamiętniający z napisem "cmentarz ewangelicki". W przeszłości istniała aleja prowadząca na cmentarz od strony ul. Kościuszki. Obecnie jest to teren podzielony pomiędzy gospodarstwa domowe.
Osadnictwo w Janowcu Wielkopolskim
Historia
Ewangelicy pomimo posiadania względnie dużego cmentarza oraz własnej parafii w mieście, nigdy nie stanowili nawet znacznej mniejszości populacji Janowca Wielkopolskiego. Według XIX-wiecznych spisów ich ilość oscylowała wokół 11-18 procent mieszkańców. Pierwszy polski spis powszechny z 1921 roku informuje o 12% populacji protestantów. Z pewnością liczba ta sukcesywnie malała do 1939 r.
Protestanci początkowo należeli do parafii ewangelickiej w odległych Skokach, potem w Gołaszewie. Dopiero od 1887 roku utworzono w Janowcu samodzielną parafię. Kościół ewangelicki rozebrano po II wojnie światowej. Dzieci ewangelickie i żydowskie uczęszczały do szkoły miejskiej.
Ludzie
Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska:Andrzejewski, Baer, Bartusch, Białkowski, Błaczyk, Bloch, Borkowski, Buczynski, Chrybecki, Ciesielski, Czosmoski, Dominiczewski, Duszynski, Filipiak, Friedel, Frochlich, Geritz, Gwid, Hahn, Halt, Haupa, Jankowski, Janusz, Jaworowicz, Jensch, Katz, Kędzierski, Kentner, Kiewe, Konowalski, Krzyżanowski, Kruger, Kujawski, Kammer, Lange, Lawecki, Łukomski, Malczewski, Markiewicz, Matczynski, Meller, Michowski, Musiał, Muhlbrandt, Namiński, Napierała, Nowacki, Nowicki, Nysiewicz, Owczarzak, Ogorkiewicz, Olczak, Pawłowicz, Pawłowski, Phillips, Pichocki, Pietrykowski, Plewa, Prasnowski, Przybylski, Radaczynski, Riemer, Ruchomski, Rutkowski, Schatz, Schendel, Schlichting, Schneider, Sieg, Sierek, Staszak, Stocki, Strenk, Suszczynski, Tabatowski, Tomczak, Urbaniak, Wagner, Wegner, Westphal, Wielgosz, Witt, Wittmann, Wojciński, Wolf, Wozniak, Wrzesiński ,Zacharias, Zieliniewicz
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: patrz Bibliografia, poz. 5.
Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: patrz Bibliografia, poz. 2.
Bibliografia:
- 3270 Janowitz, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1: 25 000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1940
- Deutsches Reichs-Adressbuch, 1941, s. 216.
- Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 70-71 (Reg. Bromberg).
- Gminny program opieki nad zabytkami gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2013-2016, 2013, s. 13, 19-23.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1318-1319.
- A. Lattermann, Einfuehrung in die deutsche Sippenforschung in Polen und dem preussischen Osten. Poznań: Historische Geselschaft fuer Polen, 1938, s. 84.
- Ortschafts-Verzeichniss für die Provinz Posen enthaltend die sämmtlichen Wohnplätze der Provinz, welche einen offiziellen Ortsnamen tragen, Bromberg, 1890, s. 88-89.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 126.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. III, s. 430.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen, Posen: W. Decker, 1898, s. 108-109.
- Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg, 1833, s. 126.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 166-167.