Cmentarz ewangelicki - Kamieniec (gm. Koneck)

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

kam.jpg

Opis cmentarza

polny.png mennonici.png smieci.png szkolny.png
Położenie

Cmentarz położony przy głównej drodze biegnącej przez wieś. Z Konecka kierujemy się drogą w stronę Brześcia Kujawskiego. Po ok. 2 km skręcamy w prawo na Kamieniec, a następnie jedziemy ok. 1,25 km. Po prawej stronie drogi mamy cmentarz. Od południowego wschodu graniczy z drogą od południowego zachodu z gospodarstwem domowym (dawną kantorówką), a z pozostałych stron z polami uprawnymi.

Podstawowe informacje
Data założenia 1753
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Nieszawa (od 1838 r.), we wsi kantorat (od 1753 r.)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,34 ha
Nr działki nie wyodrębniono, na terenie nr 47
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek ?
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945, -

Do 1945 cmentarz miał powierzchnię 0,45 ha.

Roślinność
Drzewa kasztanowiec, dąb, brzoza, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne trawa, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK >30 k. XIX - I poł. XX w. lastryko, piaskowiec, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK > 10 I poł. XX w. lastryko, piaskowiec, beton -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE >30
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica TAK 1 1930 cegła obok cmentarza kantorówka (pełniąca funkcję szkoły ewangelickiej) zbudowana w 1930 r. (kantorat istniał od 1753 r.), dziś budynek mieszkalny
Inne NIE - - - -
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2014; fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014;


Galeria zdjęć

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10

fot. Karolina Falleńczyk, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21

fot. Karta cmentarza WUOZ Toruń, delegatura we Włocławku, oprac, K. Kotula, 1985;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3

fot. "Illustrierte Beilage des Friedensboten", 1927, nr 6, s. 2

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3

Renowacja

Nie przeprowadzono. Na podstawie zdjęć z okresu międzywojennego widać, że cmentarz sięgał niemal do samego budynku kantoratu i miał 0,45 ha. Stała także drewniana dzwonnica. Część bliższa budynkowi jest strasznie zaśmiecona.


Osadnictwo w Kamieńcu.

Historia

Olędrów we wsi Kamieniec, a także w pobliskich Sinki-Holendry i Koneckie Holendry lokował ówczesny podczaszy wyszogrodzki, właściciel majątku Łowiczek (do którego należały wymienione wsie) Franciszek Kanigowski w 1753 r. W tym samym roku utworzono we wsi kantorat, pod który podlegało na początku ponad 20 wsi. Od 1838 r. stanowi część parafii ewangelickiej Nieszawa jako jeden z czterech kantoratów (do tego Nowy Ciechocinek, Słońsk, Zbrachlin). Kantoraty służyły jako szkoły, miejsca modlitwy, a zarazem jako centra życia kulturalnego ewangelików. W 1867 szkoła była drewnianym budynkiem, w którym uczyło się 38 dzieci.
Na podstawie spisu powszechnego z 1921 r. wiadomo, że wówczas w Kamieńcu odsetek ewangelików wynosił 95%. We wsi w latach 30. XX w. działała orkiestra pod kierunkiem kantora Romana Albertina. W 1939 r. władze polskie zlikwidowały szkoły w Nowym Ciechocinku, Słońsku i Zbrachlinie, pozostawiając jedynie w Kamieńcu. Po II wojnie światowej w siedzibie szkoły ewangelickiej (budynek z 1930, nr 22) rozpoczęła działalność polska szkoła podstawowa. Nie ustalono do którego roku trwały zajęcia. Obecnie służy za mieszkanie choć nadal jest własnością Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie oraz Skarbu Państwa.

Ludzie

Księga adresowa z 1941 r. wymienia osobę o nazwisku: Schmidt (szewc)
Kantorzy (zarazem nauczyciele): J. Schramm, R. Albertin


Bibliografia:

  1. P37 S27 Ciechocinek, Mapa Taktyczna Polski 1:100 000, Warszawa: WIG, 1930. comp.jpg
  2. M. Borucki, Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek: H. Neuman, 1882. comp.jpg
  3. A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 30, comp.jpg
  4. E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 228.
  5. Dane z Geoportalu powiatu aleksandrowskiego, comp.jpg
  6. Deutsches Reichs-Adressbuch, Berlin: Buch und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 223 comp.jpg
  7. E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 245-247.
  8. E. Kneifel, Geschichte der Evangelisch-Augsburgischen Kirchen in Polen, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1964, s. 40, 110. comp.jpg
  9. T. Krzemiński, Społeczność niemiecka w powiecie nieszawskim, "Ziemia Kujawska" 2004, t. 17, s. 93-113.
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, M. St. Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 107. comp.jpg
  11. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. III, s. 748. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License