Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony przy głównej drodze biegnącej przez wieś. Z Konecka kierujemy się drogą w stronę Brześcia Kujawskiego. Po ok. 2 km skręcamy w prawo na Kamieniec, a następnie jedziemy ok. 1,25 km. Po prawej stronie drogi mamy cmentarz. Od południowego wschodu graniczy z drogą od południowego zachodu z gospodarstwem domowym (dawną kantorówką), a z pozostałych stron z polami uprawnymi.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1753 |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Nieszawa (od 1838 r.), we wsi kantorat (od 1753 r.) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,34 ha |
| Nr działki | nie wyodrębniono, na terenie nr 47 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | ? |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Do 1945 cmentarz miał powierzchnię 0,45 ha.
Roślinność
| Drzewa | kasztanowiec, dąb, brzoza, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | trawa, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | >30 | k. XIX - I poł. XX w. | lastryko, piaskowiec, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | > 10 | I poł. XX w. | lastryko, piaskowiec, beton | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | >30 | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | TAK | 1 | 1930 | cegła | obok cmentarza kantorówka (pełniąca funkcję szkoły ewangelickiej) zbudowana w 1930 r. (kantorat istniał od 1753 r.), dziś budynek mieszkalny |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2014; fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014;
Galeria zdjęć
fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
fot. Karolina Falleńczyk, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
fot. Karta cmentarza WUOZ Toruń, delegatura we Włocławku, oprac, K. Kotula, 1985;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
fot. "Illustrierte Beilage des Friedensboten", 1927, nr 6, s. 2
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Na podstawie zdjęć z okresu międzywojennego widać, że cmentarz sięgał niemal do samego budynku kantoratu i miał 0,45 ha. Stała także drewniana dzwonnica. Część bliższa budynkowi jest strasznie zaśmiecona.
Osadnictwo w Kamieńcu.
Historia
Olędrów we wsi Kamieniec, a także w pobliskich Sinki-Holendry i Koneckie Holendry lokował ówczesny podczaszy wyszogrodzki, właściciel majątku Łowiczek (do którego należały wymienione wsie) Franciszek Kanigowski w 1753 r. W tym samym roku utworzono we wsi kantorat, pod który podlegało na początku ponad 20 wsi. Od 1838 r. stanowi część parafii ewangelickiej Nieszawa jako jeden z czterech kantoratów (do tego Nowy Ciechocinek, Słońsk, Zbrachlin). Kantoraty służyły jako szkoły, miejsca modlitwy, a zarazem jako centra życia kulturalnego ewangelików. W 1867 szkoła była drewnianym budynkiem, w którym uczyło się 38 dzieci.
Na podstawie spisu powszechnego z 1921 r. wiadomo, że wówczas w Kamieńcu odsetek ewangelików wynosił 95%. We wsi w latach 30. XX w. działała orkiestra pod kierunkiem kantora Romana Albertina. W 1939 r. władze polskie zlikwidowały szkoły w Nowym Ciechocinku, Słońsku i Zbrachlinie, pozostawiając jedynie w Kamieńcu. Po II wojnie światowej w siedzibie szkoły ewangelickiej (budynek z 1930, nr 22) rozpoczęła działalność polska szkoła podstawowa. Nie ustalono do którego roku trwały zajęcia. Obecnie służy za mieszkanie choć nadal jest własnością Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie oraz Skarbu Państwa.
Ludzie
Księga adresowa z 1941 r. wymienia osobę o nazwisku: Schmidt (szewc)
Kantorzy (zarazem nauczyciele): J. Schramm, R. Albertin
Bibliografia:
- P37 S27 Ciechocinek, Mapa Taktyczna Polski 1:100 000, Warszawa: WIG, 1930.
- M. Borucki, Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek: H. Neuman, 1882.
- A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 30,
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 228.
- Dane z Geoportalu powiatu aleksandrowskiego,
- Deutsches Reichs-Adressbuch, Berlin: Buch und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 223
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 245-247.
- E. Kneifel, Geschichte der Evangelisch-Augsburgischen Kirchen in Polen, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1964, s. 40, 110.
- T. Krzemiński, Społeczność niemiecka w powiecie nieszawskim, "Ziemia Kujawska" 2004, t. 17, s. 93-113.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, M. St. Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 107.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. III, s. 748.