Cmentarz ewangelicki - Kijewo

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

kijewo.jpg

Opis cmentarza

polny.png smieci.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony w polu, prowadzi do niego aleja. Na wschodnim skraju wsi znajduje się skrzyżowanie. Nadjeżdżając od strony zachodniej (centrum wsi), droga na wschód (dalej prosto) prowadzi do Starych Grabii, na południe (w prawo) w stronę Murzynna. Droga na północ to nieutwardzona aleja o długości ok. 250 m. prowadząca na cmentarz. Ze wszystkich stron graniczy on z polem uprawnym. Aleja dochodzi do jego południowej krawędzi.

Podstawowe informacje
Data założenia k. XIX w. / pocz. XX w. (między 1893, a 1909)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Murzynko (od 1846), przedtem Inowrocław
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,24 ha
Nr działki 25
Kształt zbliżony do trójkąta
Najstarszy zachowany nagrobek pocz. XX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, likwidacja cmentarza
Stan zachowania FATALNY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?,
Roślinność
Drzewa jesion, klon, lipa, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne barwinek, bluszcz, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Istnieje aleja prowadząca na cmentarz. Brak informacji o istnieniu alei na cmentarzu. Układ cmentarza nieczytelny z powodu znacznej dewastacji.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obejścia NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 3 I poł. XX w. lastryko 2 destrukty
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Postumenty TAK 7 I poł. XX w. lastryko, beton, piaskowiec w tym 2 w kształcie pnia dębu oraz 1 podstawa po krzyżu
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE ?
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne TAK 1 I poł. XX w. beton, cegła prawdopodobnie studnia
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2014;


Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19

fot. Karolina Falleńczyk, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19

Renowacja

Nie przeprowadzono. Mnóstwo śmieci: opony, gruz budowlany, wycięte gnijące gałęzie. Wschodnie obrzeża zagospodarowane przez ule i obiekty robiące za altanę albo za mieszkania.


Osadnictwo w Kijewie

Historia

Wieś Kijewo była dawnym majątkiem rycerskim wspomnianym już w XII w. Jeszcze w latach 70. XIX w. był w posiadaniu polskiego właściciela Kozłowskiego, potem posiadał niemieckich zarządców. W latach 80. XIX w. we wsi było jedynie 15% ewangelików. W 1905 r. majątek został sprzedany Pruskiej Komisji Kolonizacyjnej i rozparcelowany pomiędzy sprowadzonych w latach 1907-1908 osadników niemieckich. Założyli oni we wsi szkołę ewangelicką, która jest czynna do dziś jako podstawowa. Nazwę na Reichsmark zmieniono w 1908 r. Wcześniej, bo w 1906 r. komisja kolonizacyjna kupiła i dołączyła do Kijewa folwark Gęzewo gdzie osiedliła 48 osadników. Kolonizacja doprowadziła do tego, że ewangelicy stanowili w 1921 r. 77% mieszkańców wsi jednak w dwudziestoleciu międzywojennym zdecydowana większość wyjechała do Niemiec.

Ludzie

W księdze adresowej z 1903 r. wymieniono nazwiska: Seidler (zarządca)

W księdze adresowej z 1907 r. wymieniono nazwiska: Romanowski (zarządca)

Lista strat z I wojny światowej: Aschick, Barczak, Dragowski, Garnisz, Janiszewski, Kaczanowski, Manthey, Meyer, Pawlaczyk, Puczkarski, Schultz, Seidler, Sieracki, Ulrich, Wesołowski, Wieczorek, Wozniak, Wysocki, Żywocki

Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Mönke (właściciel ziemski), Piorek (kołodziej), Bosiacki (kowal), Jesiołkowski (karczma)

Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Kitzmann (rzeźnik), Bosacki (kowal), Lewandowski (szewc), Meister (stelmach)


Bibliografia:

  1. 3177 Neugrabia, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1909. comp.jpg
  2. Adressbuch für die Stadt Inowrazlaw und die Kreise Inowrazlaw und Strelno, Inowrazlaw: Kujawischer Bote, 1903, s. 158. comp.jpg
  3. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 324. comp.jpg
  4. Die Geschichte, die wirtschaftliche und die kulturelle Entwickelung des Kreises Hohensalza bis zum Jahre 1911, Hohensalza, 1911, s. 86-89, 716. comp.jpg
  5. Gueter-Adressbuch der Provinz Posen, Stettin: Paul Niekammer, 1907, s. 194-195. comp.jpg
  6. Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego, Poznań, 1926, s. 91. comp.jpg
  7. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1328. comp.jpg
  8. "Postęp" z 28.08.1908 r., nr 197, s. 3. comp.jpg
  9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 22. comp.jpg
  10. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 61. comp.jpg
  11. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 143. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License