Cmentarz ewangelicki - Kleszczyn

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

PQTo4C_hTFdHobHWQhhzjqwOuZ4BiWDVqtxGmx15HOGVzk4k86OGAssTFpKbiFHCf-LURxZWfyAoNz0=w320

Opis cmentarza

polny.png mennonici.png szkolny.png
Położenie

Cmentarz położony w polu, w północnej części miejscowości. Jedziemy drogą z Brzuzego do Żałe, po ok. 1,5 km znajdujemy się w Kleszczynie i skręcamy przed kapliczką w lewo. Następnie ok. 1 km prosto i przy gospodarstwie po prawej stronie skręcamy w lewo. Stąd niecałe 100 metrów dzieli nas od cmentarza. Ze wszystkich stron sąsiaduje bądź z gruntami uprawnymi bądź z nieużytkami.

Podstawowe informacje
Data założenia 1800 (prawdopodobnie powstał wcześniej przy okazji budowy kantoratu - 1765)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Rypin (od 1938), Michałki-Rypin (1863-1938), Michałki (1784-1863), we wsi kantorat od 1765 r.
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,27 ha
Nr działki 135
Kształt zbliżony do prostokąta
Najstarszy zachowany nagrobek pocz. XX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania UPAMIĘTNIONY, Typ III (stoi tablica, 2 nagrobki są zadbane, lecz reszta zdewastowana w krzakach)

Układ cmentarza nieznany. Brak informacji o alei.

Roślinność
Drzewa -
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne

Brak alei albo zatarta. Brak zarejestrowanych pomników przyrody.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże TAK 2 I poł. XX w. beton zwieńczenie postumentów, 1 potłuczony
Mogiły obmurowane TAK ok. 20 k. XIX - I poł. XX w. beton
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 10 I poł. XX w. beton przy mogiłach, osobno oraz same cokoły
Przyścienne NIE - - - -
RAZEM 20 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne TAK 1 2011 beton, granit tablica informacyjna

Na cmentarzu pochowano co najmniej jednego kantora Adolfa Ferdinanda Ratzlaffa z małżonką.

Inskrypcje - fot. Paweł Bogdan Gąsiorowski, 2012; Tymoteusz Słowikowski, 2015; Grzegorz Becmer, 2016;


Galeria zdjęć

fot. Grzegorz Becmer, 2016;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2015;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23

fot. Paweł Bogdan Gąsiorowski, 2012;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2

Renowacja

W 2011 roku z inicjatywy Pani powiązanej z rodziną Nawotke ustawiono tablicę pamiątkową i zasadzono rośliny. Ponadto wycięto krzaki tak by istniało dojście do nagrobków dzieci Nawotke i zamontowano na nich nowe tabliczki. Reszta cmentarza pozostaje zdewastowana i zarośnięta.


Osadnictwo w Kleszczynie

Historia

Najstarsze wzmianki o kantoracie w Kleszczynie pochodzą z 1765 roku, a zatem koloniści musieli zostać sprowadzeni przez ówczesnych właścicieli majątku Żałe, pod który podlegał folwark i rumunek Kleszczyn, Gockowskich. Wizytacja parafialna z 1782 wspomina "Lutrzy we wsi Kleszczynie mają dom prywatny do swojego nabożeństwa i drugi na Hucie. Szkoła wyznaniowa funkcjonowała do najpóźniej 1839, a potem został przeniesiona do sąsiedniej Przyrowy. Informacje statystyczne z 1867 wspominają o szkole w Przyrowej, w której uczą się jedynie 4 dzieci, a nauka odbywa się w wynajętym pomieszczeniu (inaczej domu prywatnym). Prawdopodobnie społeczność ewangelików w Kleszczynie w odróżnieniu od Przyrowy była o wiele większa i w 1870 przeniesiono kantorat z powrotem do Kleszczyna. Wybudowano nowy drewniany budynek posiadający klasę, salę modlitwy i dwupokojowe mieszkanie dla nauczyciela.
Po Gockowskich właścicielami Kleszczyna byli Chełmiccy, następnie Rumińscy, a ostatnim przedwojennym posiadaczem byli Kowalewscy. Administarcyjnie prócz folwarku i rumunku Kleszczyn składał się z osad Krystianowo, Studzianka i Przeszkoda. Pierwszy spis powszechny z 1921 ujawnił, że 93% mieszkańców było wyznania ewangelickiego. Drugim większym skupiskiem było Krystianowo. Od 1784 do 1938 protestanci podlegali pod parafię ewangelicką w Michałkach, a od 1938 pod Rypin.

Ludzie

Kantorzy: Michael Kruger, Christian Janecki, Michael Ratzlaff, Christian Treichel (po 1818), Andreas Treichel, Adolf Ratzlaff, Jakob Grapatin, Ernst Gollnick, Karl Drews, Alexander Treichel, Hermann Matz, Arnold Beyrer (1918-1939)


Bibliografia:

  1. 150 Jahre evangelisch-lutherische Gemeinde Michałki-Rypin, wersja elektroniczna, 2008, s. 12, 14, 17. comp.jpg
  2. A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 20, 22, 24, comp.jpg
  3. E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 193.
  4. CP-07 Kol II, Sek I Golub Dobrzyń, Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, 1:126 000, OKH/G StdH, 1850. comp.jpg
  5. P. Gałkowski, Genealogia ziemiaństwa ziemi dobrzyńskiej XIX - XX wieku, Rypin, 1997, s. 36. comp.jpg
  6. W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock, 1825, tabelka na końcu. comp.jpg
  7. M. Grzybowski, Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII w. [c. d.] Materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, "Studia Płockie", 1986, t. 14, s. 305. comp.jpg
  8. E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen. Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 59-60, 69
  9. E. Kneifel, Geschichte der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen. Winsen an der Luhe: Selbstverlag, 1964, s. 45. comp.jpg
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 166. comp.jpg
  11. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 137. comp.jpg
  12. Ł. Szewczyk, Dobrzyńskie nazwy części wsi z członem Rumunek/Rumunki, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki humanistyczno-społeczne. Filologia polska", Toruń: Wydawnictwo UMK, 1981, z. 18 (118), s. 95. comp.jpg
  13. A. Treichel, Geschichte des Deutschtums von Rippin und Umgegend, 1943, s. 8, 28, 37, 39, 40, 45, 49, 54, 55, 60, 61, 62, 63, 80.
  14. Zdjęcia cmentarza w Kleszczynie na forum Tradytor.pl z 2011, http://forum.tradytor.pl/viewtopic.php?t=3843

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License