Cmentarz ewangelicki - Kominy

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

tTddYqKDNLYDbjQcsVfP3c0DWKaAb1Lu770NoJVQ4rYSZ9p0_lsrXBHZSiZ6XyokSSbynmeljPjD8HA=w320

Opis cmentarza

polny.png mennonici.png
Położenie

Cmentarz położony po wschodniej stronie wsi. Najłatwiej dojechać drogą wojewódzką nr 560 z Brodnicy do Gorczenicy i tam skręcić w prawo w stronę Kominów (w kierunku kościoła). Po przejechaniu 2,3 km natrafiamy na skrzyżowanie, na którym skręcamy w lewo. Po ok. 70 metrach stajemy i wchodzimy po lewej stronie w trakt prowadzący na cmentarz. Sąsiaduje on od północy z obszarem zalesionym, a z pozostałych stron z nieużytkami.

Podstawowe informacje
Data założenia 1786
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Brodnica (od 1772, pierwsi protestanci w Brodnicy już w 1553)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,16 ha
Nr działki 66
Kształt zbliżony do kwadratu
Najstarszy zachowany nagrobek 1875?
Istniejąca dokumentacja -
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -

Cmentarz może być w rzeczywistości nieco większy niż powierzchnia działki katastralnej i wynosi ok. 0,22 ha.

Roślinność
Drzewa dąb, klon, kasztanowiec, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne trawa, przebiśnieg, konwalia,…

Układ cmentarza częściowo czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK >30 IV ćw. XIX - I poł. XX w. beton, kamień polny niektóre mogiły tylko zaznaczone kamieniami w narożach
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK >1 IV ćw. XIX w. granit, lastryko, beton z inskrypcją i 2 destrukty
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE > 31 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak danych o osobach znanych i zasłużonych pochowanych na cmentarzu.

Inskrypcje

Galeria zdjęć

fot. Grzegorz Becmer, 2016

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22

fot. Mariusz Kaniecki, 2016;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
{$caption}
fot. 35
{$caption}
fot. 36
{$caption}
fot. 37

Renowacja

Nie przeprowadzono.

Osadnictwo w Kominach

Historia

Kominy (wraz z Orle Holendry) powstały w 1701 jako osada olęderska należąca do klucza dóbr Gorczeniczka, z inicjatywy właściciela Ignacego Zboińskiego. W rękach Zboińskich znajdowały się do 1837. Do czasów rozbiorów Kominy podlegały pod parafię rzymskokatolicką w Osieku (Wielkim, potem zwanym Rypińskim). Nie mamy jasności kiedy dokładnie nastąpiło przesunięcie wsi do parafii Szczuka z powodu ustalenia granicy prusko-rosyjskiej. Akta wizytacyjne parafii Osiek z 1775 mówią, że Kominy jeszcze podlegały pod nią, a powołujący się na te źródła A. Mietz uważa, że było tak do najpóźniej 1776. Potem Kominy przeszły do parafii w Szczuce. Z kolei "rejestr diecezjów" Franciszka Czajkowskiego z lat 1783-1785 podaje, że Kominy nadal trwają przy parafii w Osieku. Niezależnie od tego wizytacje parafii w Osieku z lat 1775, 1781 i 1782 nie wymieniają Kominów jako miejscowości, w której istnieje luterański cmentarz lub miejsce modlitwy. Z kolei wizytacje kościelne parafii rzymskokatolickiej Szczuka z lat 1775 i 1781 zaprzeczają istnieniu cmentarzy i miejsc modlitwy dla dysydentów. Szkoła, która z pewnością pełniła funkcję domu modlitwy została założona w 1786. Prawdopodobnie wówczas utworzono cmentarz. Jeszcze w 1868 protestanci liczyli 91% mieszkańców wsi, potem sytuacja zaczęła się zmieniać. W latach 80. XIX w. było ich 59%, a tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 53%. Przynależeli do parafii ewangelickiej w Brodnicy.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Dahm, Duhn, Leimstein, Schielke, Wilm, Wrobel

Bibliografia:

  1. 2782 Strasburg, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1911. comp.jpg
  2. Gemeindelexikon für die Provinz Westpreussen : auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1887, s. 100-101. comp.jpg
  3. P. Grążawski, Opuszczony cmentarz w Kominach, Brodnica to jo, 2011, http://www.brodnicatojo.dbv.pl/news.php?readmore=64
  4. P. Grążawski, Trzy cmentarze, https://www.youtube.com/watch?v=XUWQu2dWiFk
  5. M. Grzybowski, Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII wieku [c. d.]: materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, "Studia Płockie", 1985, t. 13, s. 287. comp.jpg
  6. M. Grzybowski, Osiek Rypiński. Dzieje parafii i gminy, 1994, s. 115-138.
  7. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 546-548. comp.jpg
  8. E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 182-183. comp.jpg
  9. H. Plehn, Ortsgeschischte des Kreises Strasburg in Westpreussen, Königsberg, 1900, s. 61. comp.jpg
  10. Program opieki nad zabytkami Gminy Brodnica na lata 2011-2014, Brodnica, 2010, s. 95, http://archiwum.brodnica.ug.biuletyn.net/upload/File/Program_Opieki_nad_Zabytkami_Gminy_Brodnica.pdf
  11. "Regestr Dyecezjów" Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie, 1783-1784, 2006, s. 455.
  12. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 4 comp.jpg
  13. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Brodnica. Część A. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Brodnica 2010, s. 27, 28, 48, http://archiwum.brodnica.ug.biuletyn.net/upload/File/3%2839%29%281%29.pdf
  14. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 309. comp.jpg
  15. J. Wultański, Historia ewangelicyzmu brodnickiego, Brodnica 1998
cmentarzewangelickikominyoledrzy
wersja strony: 2, ostatnia edycja: 17 Mar 2017 13:05
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License