Cmentarz ewangelicki - Kosowo (gm. Mrocza)

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

kosowo.JPG

Opis cmentarza

polny.png smieci.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony na północ od głównej części wsi. Po przejechaniu mostu na Rokitce jedziemy ok 700 m. na północ. Następnie skręcamy w prawo w stronę zakładu samochodowego i od cmentarza dzieli nas ok. 170 m. Ze względu na roślinność wysoką jest on dobrze widoczny z prawej strony, gdy jedziemy przez Kosowo w stronę do Mroczy. Ze wszystkich stron otoczony polami uprawnymi. Od północnego zachodu sąsiaduje ze wspomnianym zakładem samochodowym.

Podstawowe informacje
Data założenia XIX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Mrocza
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,33 ha
Nr działki 130
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek k. XIX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945, -
Roślinność
Drzewa dąb, klon, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne trawa, pokrzywy, bluszcz, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obejścia NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK >10 IV ćw. XIX w. - I poł. XX w. lastryko, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Postumenty TAK 2 IV ćw. XIX w. - I poł. XX w. kamień 2 kamienie bez inskrypcji
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE >12
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2014


Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14

Renowacja

Nie przeprowadzono.


Osadnictwo w Kosowie.

Historia

Pierwsze wzmianki o Kosowie pochodzą z 1488 r. Wieś wtedy należała do Jana Kossowskiego i jemu zawdzięcza swoją nazwę. W XVI w. było częścią dóbr miejskich miasta Mrocza, które w latach 1649-1772 należało do Działyńskich. W okresie zaborów (od 1783 r. ) dobra miejskie tego miasta weszły w skład domeny Mrocza i objęte zostały kolonizacją niemiecką. Do 1920 r. działała mleczarnia, a do 1945 r. kuźnia i gorzelnia (po 1920 jej właścicielem jest Skarb Państwa). Szkoła ewangelicka funkcjonowała do odzyskania przez Polskę niepodległości. Co jakiś czas przyjeżdżał do niej pastor z Mroczy by odprawić nabożeństwo. Splendoru nadawała karczma mająca wielką salę mieszczącą aż 500 osób oraz duży ogród. Częstymi gośćmi byli mieszkańcy Nakła, latem dowożeni powozem konnym. Wg pierwszego spisu powszechnego z 1921 we wsi mieszkało blisko 35% ewangelików (nie wliczono przysiółków Młodzieszyn i Modrakowo). O wiele więcej było ich w II połowie lat 80. XIX w. gdy stanowili 86% mieszkańców. W 1926 r. zawiązano we wsi gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".

Ludzie

W spisie mieszkańców z 1945 r. figurują nazwiska: Bigalke, Böhle (Besarabia), Eichhorst (kołodziej), Gläßmann (gospoda), Guderjahn, Karau, Kison (Emil, robotnik najemny; Otto, właściciel gospodarstwa), Knöll (Besarabia), Köbnik (robotnik najemny), Köpp, Launhardt, Mietz, Pajzderski, Schulz, Sierakowski, Stäub (Besarabia), Weidner.
W księdze adresowej Polski z 1928 znajdziemy nazwiska: Heymann, Karan, Kison, Kobnik, Kopp, Pazderski, Rosenthal. Artykułami bławatnymi zajmował się Arendt. Kołodziejem był Eichhorst, kowalem Falkowski, a zajazd prowadził Siwkowski.
Spis z 1795 r. zawiera nazwiska: Bigalke, Bötger, Dalue, Dietrich, Döring, Gerstler, Kunst, Köbnik, Schneider, Teschke.
Nauczycielami w miejscowej szkole ewangelickiej byli członkowie rodziny Müller.
Ofiary I wojny światowej: Józef Bednarek (rezerwista, ciężko ranny, 1915), Hermann Brauer (lekko ranny, 1915), Kurt Fielitz (artylerzysta, lekko ranny, 1915), Otto Karau (zmarł w wyniku choroby, 1916), Hugo Köbnik (lekko ranny, 1915), Ferdinand Mathies (lekko ranny, 1916), Artur Müller (muszkieter, 1915), Bronisław Wilczyński (zaginiony, 1915)
W czasie II wojny światowej zginęli Herbert Köbnik (w 1941 r.) oraz Walter Köbnik (w 1945 r.)
Najbardziej zasiedziałymi rodzinami były Dietrich oraz Köbnik.


Bibliografia:

  1. 2771 Mrotschen, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874. comp.jpg
  2. A. Bogucki, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" na Pomorzu 1893-1939, Bydgoszcz, 1997, s. 151. comp.jpg
  3. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1333. comp.jpg
  4. Mrocza w Polonia Major - Fontes, dokument elektroniczny, 2009. comp.jpg
  5. H. Papstein, Kreis Wirsitz, ein westpreußisches Heimatbuch, Bad Zwischenahn : Heimatkreis Wirsitz/Westpreussen, 1982, s. 310-313.
  6. Plan odnowy miejscowości Kosowo, Mrocza 2010. comp.jpg [dostęp: 18.08.2014]
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 122. comp.jpg
  8. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 474. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License