Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na północ od głównej części wsi. Po przejechaniu mostu na Rokitce jedziemy ok 700 m. na północ. Następnie skręcamy w prawo w stronę zakładu samochodowego i od cmentarza dzieli nas ok. 170 m. Ze względu na roślinność wysoką jest on dobrze widoczny z prawej strony, gdy jedziemy przez Kosowo w stronę do Mroczy. Ze wszystkich stron otoczony polami uprawnymi. Od północnego zachodu sąsiaduje ze wspomnianym zakładem samochodowym.
Podstawowe informacje
| Data założenia | XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Mrocza |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,33 ha |
| Nr działki | 130 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Roślinność
| Drzewa | dąb, klon, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | trawa, pokrzywy, bluszcz, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | >10 | IV ćw. XIX w. - I poł. XX w. | lastryko, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | IV ćw. XIX w. - I poł. XX w. | kamień | 2 kamienie bez inskrypcji |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | >12 | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Kosowie.
Historia
Pierwsze wzmianki o Kosowie pochodzą z 1488 r. Wieś wtedy należała do Jana Kossowskiego i jemu zawdzięcza swoją nazwę. W XVI w. było częścią dóbr miejskich miasta Mrocza, które w latach 1649-1772 należało do Działyńskich. W okresie zaborów (od 1783 r. ) dobra miejskie tego miasta weszły w skład domeny Mrocza i objęte zostały kolonizacją niemiecką. Do 1920 r. działała mleczarnia, a do 1945 r. kuźnia i gorzelnia (po 1920 jej właścicielem jest Skarb Państwa). Szkoła ewangelicka funkcjonowała do odzyskania przez Polskę niepodległości. Co jakiś czas przyjeżdżał do niej pastor z Mroczy by odprawić nabożeństwo. Splendoru nadawała karczma mająca wielką salę mieszczącą aż 500 osób oraz duży ogród. Częstymi gośćmi byli mieszkańcy Nakła, latem dowożeni powozem konnym. Wg pierwszego spisu powszechnego z 1921 we wsi mieszkało blisko 35% ewangelików (nie wliczono przysiółków Młodzieszyn i Modrakowo). O wiele więcej było ich w II połowie lat 80. XIX w. gdy stanowili 86% mieszkańców. W 1926 r. zawiązano we wsi gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".
Ludzie
W spisie mieszkańców z 1945 r. figurują nazwiska: Bigalke, Böhle (Besarabia), Eichhorst (kołodziej), Gläßmann (gospoda), Guderjahn, Karau, Kison (Emil, robotnik najemny; Otto, właściciel gospodarstwa), Knöll (Besarabia), Köbnik (robotnik najemny), Köpp, Launhardt, Mietz, Pajzderski, Schulz, Sierakowski, Stäub (Besarabia), Weidner.
W księdze adresowej Polski z 1928 znajdziemy nazwiska: Heymann, Karan, Kison, Kobnik, Kopp, Pazderski, Rosenthal. Artykułami bławatnymi zajmował się Arendt. Kołodziejem był Eichhorst, kowalem Falkowski, a zajazd prowadził Siwkowski.
Spis z 1795 r. zawiera nazwiska: Bigalke, Bötger, Dalue, Dietrich, Döring, Gerstler, Kunst, Köbnik, Schneider, Teschke.
Nauczycielami w miejscowej szkole ewangelickiej byli członkowie rodziny Müller.
Ofiary I wojny światowej: Józef Bednarek (rezerwista, ciężko ranny, 1915), Hermann Brauer (lekko ranny, 1915), Kurt Fielitz (artylerzysta, lekko ranny, 1915), Otto Karau (zmarł w wyniku choroby, 1916), Hugo Köbnik (lekko ranny, 1915), Ferdinand Mathies (lekko ranny, 1916), Artur Müller (muszkieter, 1915), Bronisław Wilczyński (zaginiony, 1915)
W czasie II wojny światowej zginęli Herbert Köbnik (w 1941 r.) oraz Walter Köbnik (w 1945 r.)
Najbardziej zasiedziałymi rodzinami były Dietrich oraz Köbnik.
Bibliografia:
- 2771 Mrotschen, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874.
- A. Bogucki, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" na Pomorzu 1893-1939, Bydgoszcz, 1997, s. 151.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1333.
- Mrocza w Polonia Major - Fontes, dokument elektroniczny, 2009.
- H. Papstein, Kreis Wirsitz, ein westpreußisches Heimatbuch, Bad Zwischenahn : Heimatkreis Wirsitz/Westpreussen, 1982, s. 310-313.
- Plan odnowy miejscowości Kosowo, Mrocza 2010. [dostęp: 18.08.2014]
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 122.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 474.