Cmentarz ewangelicki - Łodzia

Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Epidemia | Bibliografia

Położenie cmentarza - mapy

---

Opis cmentarza

Położenie

Cmentarz położony ok. 450 m. na północ od wsi. jadąc od strony wsi Anieliny przekraczamy przejazd kolejowy i skręcamy w lewo (na zachód). Po ok. 220 m. skręcamy w prawo (na północ) i jedziemy prawie pod samą krawędź lasu. Po lewej stronie widzimy krzaki oraz krzyż z kapliczką (cmentarz choleryczny), a na krzaki na wprost, na skraju lasu to cmentarz ewangelicki. Od północy i zachodu graniczy z lasem, od wschodu z wykarczowaną powierzchnią lasu i traktem, a od południa z drogą gruntową i polem uprawnym.

Podstawowe informacje

Data założenia	II poł. XIX w.
Wyznanie	ewangelicki
Ówczesna parafia	Sadki (od 1870), Dębionek-Radzicz (1863-1870), Nakło (przed 1863)
Status	nieczynny
Powierzchnia	~0,17 ha
Nr działki	nie wyodrębniono, na terenie 3046/1
Kształt	prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek	brak
Istniejąca dokumentacja	?
Zagrożenia	zniesienie cmentarza
Stan zachowania	ZŁY, Typ III
Stan zamknięcia, likwidacji	1945?, -

Roślinność

Drzewa	dąb, klon, …
Krzewy	lilak, grochodrzew, …
Inne	bluszcz, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Starodrzew zachowany. Układ cmentarza nieczytelny. Brak danych o istnieniu alei.

Nagrobki i inne elementy

Nagrobki
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Cenotafy	NIE	-	-	-	-
Cippusy	NIE	-	-	-	-
Grobowce	NIE	-	-	-	-
Krzyże	NIE	-	-	-	-
Mogiły obmurowane	TAK	ok. 10	I poł. XX w.	lastryko, beton	-
Mogiły ziemne	NIE	-	-	-	-
Obeliski	NIE	-	-	-	-
Płyty poziome	NIE	-	-	-	-
Płyty pionowe	NIE	-	-	-	-
Pola grobowe	TAK	1	I poł. XX w.	żeliwo	pozostałość żeliwnego obejścia
Postumenty	NIE	-	-	-	-
Przyścienne	NIE	-	-	-	-
Inne	NIE	-	-	-	-
Elementy
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Mur ogrodzeniowy	NIE	-	-	-	-
Brama	NIE	-	-	-	-
Kościół	NIE	-	-	-	-
Kaplica	NIE	-	-	-	-
Krzyż	NIE	-	-	-	-
Inne	NIE	-	-	-	-

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje - fot. Franciszek Otto, ok. 1977, 2017;

---

Galeria zdjęć

fot. Franciszek Otto, 2017

fot. 1

fot. 2

fot. 3

fot. 4

fot. Sławomir Sikorski, 2014

fot. 1

fot. 2

fot. 3

fot. 4

fot. 5

fot. 6

fot. 7

fot. 8

fot. 9

fot. 10

fot. 11

fot. 12

---

Renowacja

Nie przeprowadzono. Na cmentarzu znajdują się znicze, co dowodzi pamięci lokalnych mieszkańców.

---

Osadnictwo w Łodzi.

Historia

Polska nazwa wsi nawiązuje do herbu Łodzia związanego z rodziną Bnińskich rezydujących w Samostrzelu. Kolonia Łodzia, typowa ulicówka, powstała dość późno - najprawdopodobniej istniała już na początku 1826 roku. Najwcześniejsze informacje o jej istnieniu pochodzą z ksiąg metrykalnych parafii ewangelickiej Nakło. Tamtejsza księga chrztów z lat 1824-1837 zawiera pierwszy wpis potwierdzający chrzest mieszkańca osady Łodzia ze stycznia 1826 roku. W 1912 r. zniemczono nazwę na Laubheim. Ewangelicy w 1921 r. stanowili 37% mieszkańców. W ostatnich dekadach XIX w. były to proporcje bardziej wyrównane. Dość duża ilość analfabetów (ponad 20%) świadczyła o potrzebie budowy szkoły, którą stworzono w pobliskich Anielinach. Biorąc pod uwagę listę mieszkańców z czasów okupacji widać, że Polaków musiano wysiedlić. Część z nich niestety zamordowano.
W Łodzi mieściła się placówka dla dzieci osieroconych przez zmarłych rodziców z powodu nalotów na niemieckie miasta podczas II wojny światowej.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej zawiera nazwiska: Bigalke, Bürschel, Fitting, Förster, Imm, Janke, Jankewitz, Kirschbaum, Korsetzcki, Kościerski, Kowalkowski, Lasa, Lemke, Minz, Nowicki, Rozniak, Struwe, Teßmer, Voßberg, Wnuk

Księga adresowa z 1928 r .zawiera następujące nazwiska: Szymczak (kołodziej), Biegałka (kowal), Ćwikła (murarz), Dobosz (szewc), Krüger (produkty rolnicze), Besler (produkty rolnicze)

Lista mieszkańców z końca 1944 r. zawiera następujące nazwiska: Bartolisius (siodlarz), Bigalke (robotnik), Bolt, Bottcher, Dallmann, Dewitz (robotnik), Drewanz, Fenske, Heichas, Huhnke, Hubscher, Jakob, Jassmer, Kirschbaum, Klausnitz, Kolander, Kriegel, Laatsch, Lange (dróżniczka), Lemke, Michalek, Nei, Płowinski, Prill, Richter, Riemann, Schulke (listonosz), Schumann, Teske, Timm, Zwemke (pracownica poczty)

Inne: Timm, Ziebarth

---

Bibliografia:

1. 2870 Sadke, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1911.
2. Archiwum domowe Franciszka Otto;
3. "Gazeta Toruńska" z 18 kwietnia 1912 r., nr 87, s. 2.
4. Kirchenbuch der Getauften in der evangelischen Gemeinde der Kirchspiels Nakel. Taufen 1824-1837, s. 102-103 (nr 27/1826).
5. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1355.
6. H. Papstein, Kreis Wirsitz, ein westpreußisches Heimatbuch, Bad Zwischenahn : Heimatkreis Wirsitz/Westpreussen, 1982, s. 339-341.
7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 122.
8. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. V, s. 680.
9. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 324.

---

Lapidaria » powiat nakielski » gmina Sadki » Łodzia