Cmentarz ewangelicki - Lubin (Lubinek)
Położenie cmentarza - mapy
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz polny położony w północnej części wsi Lubin zwanej Lubinek. Kiedyś prowadziła do niego droga od strony zachodniej, ale została zaorana. Jadąc drogą z Dąbrówki w kierunku wsi Moszczonne, tuż za skrętem na Zajeziorze zjeżdżamy nad jezioro Jeżowiec. Po ok. 500 m. mamy skrzyżowanie, na którym jedziemy prosto jakby wzdłuż jeziora. Po następnych 500 m. drogę przecina prostopadle polny ciek wodny (widać po zaroślach). Tu musimy się zatrzymać i dalej iść pieszo przez pole. Cmentarz widzimy po lewej stronie i jest oddalony o ok. 270 m. Ze wszystkich stron sąsiaduje z polami uprawnymi.
Podstawowe informacje
| Data założenia |
poł. XIX w. |
| Wyznanie |
ewangelicki |
| Ówczesna parafia |
Makowiska (od 1928), Osówka (1858-1928), przedtem Lipno (1793-1858) |
| Status |
nieczynny |
| Powierzchnia |
~0,26 ha |
| Nr działki |
77 |
| Kształt |
czworokąt zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek |
~I poł XX w. |
| Istniejąca dokumentacja |
? |
| Zagrożenia |
śmieci |
| Stan zachowania |
ZŁY, Typ III |
Roślinność
| Drzewa |
klon, … |
| Krzewy |
lilak, grochodrzew, … |
| Inne |
- |
Brak alei albo zatarta. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak starodrzewia.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki |
| Rodzaj |
Istnienie |
Ilość |
Data powstania |
Materiał |
Uwagi |
| Cenotafy |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Cippusy |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Grobowce |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Krzyże |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Mogiły obmurowane |
TAK |
6 |
I poł XX w. |
lastryko, beton |
|
| Mogiły ziemne |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Obeliski |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Płyty poziome |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Płyty pionowe |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Pola grobowe |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Postumenty |
TAK |
4 |
I poł. XX w. |
lastryko, beton |
2 przy mogiłach obmurowanych, 1 osobno i 1 destrukt |
| Przyścienne |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| RAZEM |
8 stanowisk |
| Elementy |
| Rodzaj |
Istnienie |
Ilość |
Data powstania |
Materiał |
Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Brama |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Kościół |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Kaplica |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Inne |
NIE |
- |
- |
- |
- |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wisniewski, 2014
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Według opracowania z 2000 r. na cmentarzu powinny istnieć jeszcze 3 inne nagrobki z inskrypcjami, których nie znaleźliśmy.
Osadnictwo w Lubinku
Historia
Wieś Lubinek należała do Zboińskich, właścicieli majątku Kikół, którzy sprowadzili osadników niemieckich wyznania protestanckiego. Kantorat, czyli dom modlitwy pełniący funkcję szkoły założono w 1832 r. - nie jest to jednak informacja potwierdzona. Centrum życia religijnego i kulturalnego stanowiła szkoła (dziś to budynek mieszkalny). Działała orkiestra puzonistów, chór, kółko teatralne, a w niektóre niedziele msze zamiast nauczyciela sprawował pastor z Makowisk. W 1921 r. we wsi mieszkał tylko 1 katolik, pozostałe 90 mieszkańców było ewangelikami. Po odzyskaniu niepodległości szkoła działała jako prywatna szkoła niemiecka.
Ludzie
Osoby pochowane na cmentarzu wg spisu z nagrobków z 2000 r., a których nagrobków nie znaleźliśmy:
- Daniel Wojke (Woike) (1835-1917)
- Daniel Wojke (Woike) jr - krzyż
- Gustaw Gorning (1867-1939)
Osoby, których wspomnienia z Lubinka znajdziemy w opracowaniu E. Eichelkraut:
- Arno Behrent
- Amanda Bonkowski (zm. 1996)
- Olga Schmidt, geb. Wojke
Nauczyciele:
- Hermann Tomm
- Hermann Behrent
- Albert Prill - nauczyciel szczególnie zaangażowany muzycznie. Sam tworzył instrumenty i nauczał grać.
- Wilhelm Kelm
Nazwiska gospodarzy z okresu międzywojennego: Wollschlager, Tschense, Muller, Knobloch, Petke, Kruger, Marschall, Grapatin, Gorning, Bendlin, Molzahn, Wojke, Bonkowski
Bibliografia:
- 3080 Massau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil I, Wuppertal, 1996, s. 31-36.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil II, Wuppertal, 2009, s. 127-128.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil III, Wuppertal, 2010, s. 37-41.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen. Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 57.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 61.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. V, s. 417.
