Cmentarz ewangelicki - Ludowice (Janowo)

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

S1olz6liLFtf8bmB1i6f8LEsxRT_Bz7ICe7ulpw2EzJ-xlZsq3ZuT1aDerUul2CCd5TqZ2Fvm-SV-i4=w320

Opis cmentarza

las.png
Położenie

Cmentarz położony na terenie dawnej kolonii Janowo. Jadąc drogą wojewódzką nr 551 przez Ryńsk w stronę Wąbrzeźna około 230 metrów za kościołem rzymskokatolickim (starszym) skręcamy w prawo zgodnie z drogowskazem w kierunku Ludowic. Przejeżdżamy przez wieś cały czas prosto, po ok. 3,75 km zaczyna się las po obu stronach drogi. Dalej prosto kolejne 1,3 km aż po lewej stronie drogi nie zobaczymy gospodarstwa. Cmentarz będzie znajdować się po prawej stronie, nieco bliżej, ok 50 metrów przed domem - po przeciwnej stronie drogi. Od północy sąsiaduje z drogą, którą dojechaliśmy, z pozostałych stron z lasem.

Podstawowe informacje
Data założenia przynajmniej III ćw. XIX w. (w 1874 już był)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Ryńsk (od 1898), Wąbrzeźno (1854-1898), Kowalewo Pomorskie (1853-1854)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,07 ha
Nr działki 104
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek -
Istniejąca dokumentacja -
Zagrożenia śmieci, splantowanie terenu pod las
Stan zachowania LIKWIDACJA NAGROBKÓW BEZ ZMIANY FUNKCJI CMENTARZA, Typ IB
Data zamknięcia przed 1920?, -
Roślinność
Drzewa lipa, topola, dąb
Krzewy lilak, …
Inne

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza nieznany. Istniejące alejki wtórne.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane NIE - - - -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE -
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak danych o osobach znanych i zasłużonych pochowanych na cmentarzu.

Inskrypcje

Nie znaleziono.


Galeria zdjęć

fot. Grzegorz Becmer, 2016;

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4

Renowacja

Nie przeprowadzono. Brak nagrobków. Niewykluczone, że cmentarz został zamknięty przed 1920 choć jest zaznaczony na mapie z 1930 i 1944 roku.
Według danych z karty cmentarnej (1994) jest to cmentarz ewangelicki z II połowy XIX wieku natomiast opracowanie dotyczące dekanatu wąbrzeskiego mówi, że jest to cmentarz choleryczny z 1914 roku. Trudno ocenić o jaką epidemię z 1914 roku chodziło. Cmentarz zaznaczono na mapie z 1874 i jest obecny na mapach z 1909, 1911, 1930 i 1944 roku. Przeważnie cmentarze epidemiczne znikają lub ich miejsce zaznaczano krzyżem w późniejszych wydaniach, a w tym wypadku cmentarz cały czas jest zaznaczony swoim znakiem. A zatem bardziej prawdopodobny jest fakt, że służył on społeczności ewangelickiej Janowa i/lub Marianek ewentualnie był małym cmentarzem o charakterze komunalnym aniżeli przeznaczonym wyłącznie dla ofiar epidemii cholery, których pochowano w Ludowicach w nieco innym miejscu.


Osadnictwo w Janowie

Historia

Osada mająca status kolonii powstała w 1753 z inicjatywy właścicieli majątku Ryńsk (posiadał go kasztelan gdański Tucholka ożeniony z córką Kczewskich) i wchodziła w skład tzw. klucza ryńskiego. Po kupieniu majątku przez pruską komisję kolonizacyjną Janowo wraz z Mariankami i Ludowicami utworzyło wieś Ludowice. W 1868 kolonia liczyła 26% ewangelików.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Gollnick, Kopp


Bibliografia:

  1. 2779 Briesen, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874. comp.jpg
  2. B. Borysowski, Dokumentacja cmentarzy poewangelickich w powiecie wąbrzeskim, Wąbrzeźno, 2003.
  3. R. Czaja (red.), Historia gminy Wąbrzeźno t. 1, Wąbrzeźno: UG Wąbrzeźno, 2006, s. 85, 107, 108, 306.
  4. Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość, t. 18. Dekanat wąbrzeski, 1994.
  5. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 474-475. comp.jpg
  6. B. Heym, Geschichte des Kreises Briesen und seiner Ortschaften, Briesen am Wpr: Otto Weise, 1902, s. 277. comp.jpg
  7. E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 208-209. comp.jpg
  8. H. Maercker, Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen i. J. 1888. Danzig, 1900, s. 301. comp.jpg
  9. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. III, s. 435. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License