Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na terenie zabudowanym. Najłatwiej kierować się zgodnie ze pieszym szlakiem niebieskim Grudziądz - Klamry, tj. Szosą Toruńska opuszczamy Grudziądz i przy cmentarzu żołnierzy radzieckich skręcamy w prawo na Pieńki Królewskie. Po minięciu tablicy informacyjnej oznaczającej koniec miejscowości Pieńki Królewskie prosto aż dotrzemy do miejsca gdzie po jednej stronie mamy przedszkole, a po drugiej remizę. Tu opuszczamy szlak niebieski i zaraz za remizą skręcamy w prawo i po ok. 160 m. znów w prawo. Po lewej stronie mamy cmentarz. Sąsiaduje od pónocy z łąką, od wschodu z terenem gospodarstwa domowego i boiskiem, a od południa i zachodu z gospodarstwem domowym.
Podstawowe informacje
| Data założenia | poł. XIX w. ? |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Piaski-Rudnik (od 1893), Grudziądz (przed 1893) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,34 ha |
| Nr działki | 53 |
| Kształt | czworokąt nieforemny zbliżony do trapezu |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w. |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, sygn. 9/59/0/1609, Der evangelische Begräbnisplatz in Adamsdorf, 1914 |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja, likwidacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | klon, dąb, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza nieczytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | > 15 | k. XIX - I poł. XX w. | lastryko, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | > 15 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Marcin Kaczmarek, 2016
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Małym Rudniku.
Historia
Mały Rudnik powstał w 1681 jako nowo zasiedlone zabudowania wsi Rudnik, z inicjatywy starosty grudziądzkiego Marcina Borowskiego. Sprowadzonych osadników osiedlono na prawie olęderskim. Wśród nich znajdowali się także menonici, których z czasem było coraz mniej. W latach 80. XIX w. 88% mieszkańców stanowili protestanci uczęszczający do parafii ewangelickiej w Grudziądzu, a od 1893 do parafii Piaski-Rudnik. Wówczas naliczono także 18 dysydentów będących prawdopodobnie menonitami przypisanymi do zboru w Sosnówce. Pierwszy spis powszechny z 1921 ujawnia, że protestanci nadal stanowili spory odsetek społeczności, bo 77%. Dysydentów już nie odnotowano.
Pierwotna nazwa wsi brzmiała Adamsdorf, po raz pierwszy wymieniona w 1789 (Goldbeck). Niestety nie wiadomo, czy opisana wyżej sytuacja z 1681 w istocie odnosi się do tego terenu gdyż część opracowań (Goldbeck) utożsamia Mały Rudnik z Rudą, która obejmowała w 1789 młyn i 3 lemaństwa: Adamowo, Rudę i Stryjówkę, a część z Rudnikiem (SUiKZP za Froelichem).
Ludzie
Lista strat w I wojnie światowej: Arndt, Block, Butzkowski, Chust, Dahm, Degen, Dirks, Drawert, Engel, Fregin, Gluth, Gorke, Gors, Hess, Klinger, Kruger, Kuhn, Lange, Mahlke, Nickel, Parpach, Pettelkau, Pfahl, Pommerenke, Rehbein, Riedel, Rosenfeld, Sablotzki, Saenger, Schlaaak, Schreiber, Sanger, Tesmer, Thiart, Wetzel, Zablotzki
Księga adresowa Polski z 1928: Brach (zajazd), Koperszmidt (kowal)
Bibliografia:
- 1174 Graudenz, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1909.
- APE Malbork, sygn. 9/59/0/1609, Der evangelische Begräbnisplatz in Adamsdorf, 1914
- X. Froelich, Geschichte des Graudenzer Kreises, Band I, Graudenz, 1868, s. 286-287.
- J. F. Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen, Marienwerder, 1789, s. 3, 38.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 483.
- E. Jacobson, Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, 1868, s. 17-18.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1186.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 20.
- Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, 2013, s. 103-104,http://www.bip.grudziadz.lo.pl/?app=uchwaly&nid=2170&y=2013
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IX, s. 934.