Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na skraju obszaru leśnego przy głównej drodze biegnącej przez wieś. Drogą wojewódzką nr 214 jedziemy z Warlubia w stronę Skórcza. Ok 150 m. za tablicą informującą o rozpoczęciu się obszaru wsi Blizawy skręcamy na skrzyżowaniu w lewo w nieutwardzoną drogę leśną. Po ok. 200m skręcamy w lewo, a po następnych 200 m znów w lewo. Po dalszych 500 m. (skręcając przy tym w trakcie w lewo) widzimy po lewej stronie większe skupisko leśne a po prawej mały zagajnik leśny. Wchodzimy w ten po lewej. Po ok. 75 m powinniśmy trafić na cmentarz otoczony ze wszystkich stron lasem.
Podstawowe informacje
| Data założenia | II poł. XIX w. W 1864 r. na pewno już istniał |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Przewodnik (od 1896), przedtem Nowe (od 1774) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,24 ha |
| Nr działki | 1285 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w. |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, sygn. 9/59/0/1838, Der Begräbnisplatz in Montasek, 1884-1885. |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Cmentarz mógł mieć charakter komunalny, o czym świadczy tytuł teczki archiwalnej z 1885 r.
Roślinność
| Drzewa | dąb, klon, … |
| Krzewy | lilak, … |
| Inne | trawa, konwalia |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | TAK | ? | k. XIX w. - pocz. XX w. | ? | pozostałości w postaci słupków |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | ? | k. XIX w. - I poł. XX w. | piaskowiec, lastryko, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | ? | k. XIX w. - I poł. XX w. | piaskowiec, lastryko, beton | przy mogiłach obmurowanych, a także postumenty typu "dąbek" |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | ? | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | TAK | - | - | - | słupki ogrodzeniowe |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Lidia Dobrowolska, 2015; Damian Drzymalski, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Lidia Dobrowolska, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
fot. Damian Drzymalski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
 |
| fot. 25 |
 |
| fot. 26 |
 |
| fot. 27 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Mątasku.
Historia
Najstarsze wzmianki pochodzą z 1766 r. z nowskich ksiąg parafialnych. W 1773 r. ta królewska kolonia została wydzierżawiona na 15 lat częściowo katolickim, a częściowo ewangelickim mieszkańcom. Z danych z ok. 1790 r. dowiadujemy się, że wówczas kolonia Mątasek wchodziła w skład majątku Udzierz. Osadzeni tu protestanci należeli do daleko położonej parafii w Nowem nad Wisłą. Dopiero w 1896 r. utworzono parafię ewangelicką w Przewodniku. Szkoła ewangelicka mieściła się w sąsiedniej kolonii leśnej Jeżewnica.
Ludzie
Polegli w czasie I wojny światowej: Hoinke, Homke, Wollschlager
Inne:
pochowani w Mątasku:
Bertha Rosalie Marie Benz (1864-1864)
Hermann Gustav Benz (1870-1870)
August Benz (1871-1871)
Johann Loerke (1815-1889)
Bibliografia:
- 2377 Rinkowken, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1910.
- APE Malbork, sygn. 9/59/0/1838, Der Begräbnisplatz in Montasek, 1884-1885.
- Diecezja Chełmińska. Zarys statystyczno-historyczny, Pelplin, 1928, s. 477.
- Dzieci państwa Benz pochowane w Mątasku, http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6121967
- E. Jakus-Borkowa, Toponimia powiatu świeckiego, 1987, s. 66.
- Johann Loerke, http://wc.rootsweb.ancestry.com/cgi-bin/igm.cgi?op=GET&db=tjbentz&id=I04182
- H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preußischer Landkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1473-1873, Band II, "Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, 1886-1888, H. 17-19", s. 267.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 51.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VI, s. 218.