Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
Opis cmentarza


Położenie
Cmentarz położony w lesie na południowym skraju wsi. Będąc w Mleczkowie przejeżdżamy mostek nad Kanałem Parchańskim w stronę Dąbrowy Biskupiej. Po przejechaniu ok. 630 m dojeżdżamy do skrzyżowania gdzie skręcamy w lewo (na wschód) i następnie po przejechaniu ok. 150 m. mamy po prawej stronie leśną ścieżkę rozdzielającą dwa obszary lasu. Skręcamy w nią i po ok. 260 m docieramy do cmentarza (po prawej) położonego tuż obok szkółki leśnej. Cmentarz ze wszystkich stron graniczy z lasem (od północy ze szkółką leśną).
Podstawowe informacje
Data założenia | II poł. XIX w. |
Wyznanie | ewangelicki |
Ówczesna parafia | Dąbrowa Biskupia (od 1857), (1845-1857) jako filiał Murzynka, przedtem Inowrocław |
Status | nieczynny |
Powierzchnia | ~0,29 ha |
Nr działki | niewyodrębniona, na terenie 4251 |
Kształt | zbliżony do prostokąta |
Najstarszy zachowany nagrobek | I poł. XX w. |
Istniejąca dokumentacja | ? |
Zagrożenia | śmieci, zniesienie cmentarza |
Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Roślinność
Drzewa | dąb, klon, lipa, … |
Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
Inne | pokrzywy, barwinek, bluszcz, paproć, konwalie, glistnik jaskółcze ziele, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.
Nagrobki i inne elementy
Nagrobki | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
Cippusy | NIE | - | - | - | - |
Grobowce | NIE | - | - | - | - |
Krzyże | NIE | - | - | - | - |
Obeliski | NIE | - | - | - | - |
Mogiły obmurowane | TAK | >60 | k. XIX - I poł. XX w. | beton, lastryko, piaskowiec | |
Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
Pola grobowe | TAK | 1 | 20lecie międzywojenne | lastryko | rodzina Weissert |
Postumenty | TAK | >10 | I poł. XX w. | beton, lastryko, piaskowiec | przy mogiłach obmurowanych i wolnostojące |
Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
ŁĄCZNIE | ? | ||||
Elementy | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
Brama | NIE | - | - | - | - |
Kościół | NIE | - | - | - | - |
Kaplica | NIE | - | - | - | - |
Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2014; Michał P. Wiśniewski, 2014
Brak informacji o pochówkach osób znanych i zasłużonych.
Galeria zdjęć
fot. Karolina Falleńczyk, 2014
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Mleczkowie.
Historia
Pierwsza wzmianka o Mleczkowie pojawia się w roku 1250. Dowiadujemy się z niej, iż miejscowość jest własnością biskupstwa włocławskiego. Było tak aż do roku 1796, w którym wieś stała się własnością pruskiego rządu w wyniku sekularyzacji majątków kościelnych. Potop oraz III wojna północna spowodowały wielkie szkody toteż nowym administratorom zależało zapewne na ożywieniu gospodarczym Mleczkowa. Nie znaleźliśmy kiedy sprowadzono kolonistów o wyznaniu ewangelickim jednak musieli być na pewno w 1830 r. gdyż spis miejscowości z wymienionego roku wykazał wśród mieszkańców samych ewangelików (111 osób). W późniejszych latach ewangelicy stanowią zdecydowaną większość mieszkańców: w 1860 - 85%, w 1885 - 88%. Sytuacja zmienia się po I wojnie światowej. W 1921 r. zanotowano 57% ewangelickich mieszkańców. Ich ilość malała do 1939 r.
Dużym problemem dla Mleczkowa i okolicy był w ostatnich dekadach XIX w. analfabetyzm oraz brak utwardzonych dróg. Szkoła ewangelicka istniała od co najmniej 1909 r. i została zlikwidowana w 1936 r. W tym samym roku wybudowano most nad Kanałem Parchańskim. W latach 30. XX w. istniało terenowe ogniwo Deutscher Schulverein zapewniające bazę materialną dla niemieckich szkół w Polsce. Wieś posiadała własną Ochotniczą Straż Pożarną i filię mleczarni.
Nazwę Mleczkowo zniemczono na Treumark w 1906 r. i powrócono do niej w okresie okupacji hitlerowskiej.
Ludzie
W księdze adresowej z 1903 r. wymieniono nazwiska: Frey (sołtys), Giehring, Hammermeister, Kellermann (żandarm), Menz (karczmarz), Papke, Pankow, Podolski (nauczyciel), Scheerer, Schmist, Schultheiß, Weißert, Ziegenhagen.
Lista strat z I wojny światowej zawiera nazwiska: Bartsch, Bohlmann, Daum, Frey, Giehring, Hammermeister, Herr, Herz, Minkley, Pankop, Papke, Schmidt, Schreiber, Schümann, Weingang, Weiß, Witt, Ziegenhagen.
W księdze adresowej Polski z 1928 r. wymieniono nazwiska: Ciemny (wyszynk), Guring (stolarz), Hammermeister, Minkley (wiatrak), Ocassi (blacharz), Papke, Schultheiss (wyszynk).
Księga adresowa z 1941: Berker (szewc), Deland (stolarz), Kwiatkowski (wyszynk), Minklay (wiatrak), Vogt (kowal).
Inne: Großmann, Weiss.
Bibliografia:
- 254 Argenau, Karte des Deutschen Reiches (Generalstabskarte) 1:100 000, Königlich-Preussische Landesaufnahme, 1893.
- Adressbuch für die Stadt Inowrazlaw und die Kreise Inowrazlaw und Strelno, Inowrazlaw: Kujawischer Bote, 1903, s. 168.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 353.
- Die Geschichte, die wirtschaftliche und die kulturelle Entwickelung des Kreises Hohensalza bis zum Jahre 1911, Hohensalza: Lehmann, 1911, passim.
- "Dziennik Kujawski" z 25 września 1895 r. , nr 220, s. 2.
- Historia Mleczkowa na stronie Urzędu Gminy Dąbrowa Biskupia, http://dabrowabiskupia.pl/content.php?mod=sub&cms_id=16&lang=pl&p=p2&s=s13 [dostep: 09.10.2014]
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1363.
- "Pałuczanin" z 30 kwietnia 1936 r., nr 52, s. 6.
- "Praca" z 17 czerwca 1906 r., nr 24, s. 923.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 22.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XV, cz. 2, s. 342.
- Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 77.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 206-207.
- M. Wojciechowski, Inowrocław w okresie międzywojennym (1919-1939), [w:] Dzieje Inowrocławia t. 2, pod red. M. Biskupa, Poznań-Warszawa: PWN, 1982, s. 80.