Cmentarz ewangelicki - Mochle II
Położenie cmentarza - mapy
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na wschodnim skraju miejscowości, w lesie, przy drodze prowadzącej na Szczutki. Jedziemy drogą wojewódzką nr 244 w stronę Wtelna. Droga nr 244 skręca o 90 stopni w lewo krzyżując się w tym miejscu z drogami na Osówiec, Morzewiec i Szczutki. Na tym skrzyżowaniu jedziemy prosto, tzn. zjeżdżamy z drogi nr 244 jadąc dalej prosto natomiast na rozwidleniu za 30 metrów, które mamy w zasięgu wzroku wybieramy drogę na prawo. Dalej jedziemy prosto ok. 600 metrów aż po lewej stronie będziemy mieli las, a po prawej gospodarstwo domowe. Vis-a-vis gospodarstwa znajduje się cmentarz. Od północy, wschodu i zachodu graniczy z lasem, a od południa z drogą, którą dojechaliśmy.
Podstawowe informacje
| Data założenia |
pocz. XX w. (prawdopodobnie między 1903, a 1905) |
| Wyznanie |
ewangelicki |
| Ówczesna parafia |
Wtelno (od 1912 albo 1913), Sicienko (od 1856), przedtem Bydgoszcz |
| Status |
nieczynny |
| Powierzchnia |
~0,32ha |
| Nr działki |
135 |
| Kształt |
prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek |
1913 |
| Istniejąca dokumentacja |
? |
| Zagrożenia |
dewastacja, likwidacja, śmieci |
| Stan zachowania |
ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji |
1945?, - |
Prawdopodobnie nowy cmentarz założono po wykupieniu Mochla przez pruską komisję osadniczą w 1903. W oparciu o podobne przypadki zakładam, że od wykupu do rozparcelowania ziemi i ulokowania osadników nie minęło 2 lata, czyli cmentarz założono między 1903, a 1905 r. Co znamienne, w 1905 r. wybudowano roślinną stację doświadczalną, a to wg map na jej terenie ufundowano cmentarz. Obiekt zapewne miał charakter komunalny tak jak niemal wszystkie cmentarze założone na terenach wykupionych przez komisję kolonizacyjną.
Roślinność
| Drzewa |
dąb, sosna, brzoza, jesion, kasztanowiec, klon, … |
| Krzewy |
lilak, grochodrzew, … |
| Inne |
trawa |
Brak pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny. Brak informacji o alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki |
| Rodzaj |
Istnienie |
Ilość |
Data powstania |
Materiał |
Uwagi |
| Cenotafy |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Cippusy |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Grobowce |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Krzyże |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Mogiły obmurowane |
TAK |
> 30 |
I poł. XX w. |
lastryko, beton |
- |
| Mogiły ziemne |
TAK |
- |
- |
- |
- |
| Obeliski |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Pola grobowe |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Postumenty |
TAK |
> 10 |
I poł. XX w. |
lastryko, beton, piaskowiec |
- |
| Płyty poziome |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Płyty pionowe |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Przyścienne |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| RAZEM |
> 30 stanowisk |
| Elementy |
| Rodzaj |
Istnienie |
Ilość |
Data powstania |
Materiał |
Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Brama |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Kościół |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Kaplica |
NIE |
- |
- |
- |
- |
| Inne |
NIE |
- |
- |
- |
- |
Brak danych o pochówkach osób znanych i szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Tomasz Mądrzyński, 2015
Galeria zdjęć
fot. Tomasz Mądrzyński, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
 |
| fot. 25 |
 |
| fot. 26 |
 |
| fot. 27 |
 |
| fot. 28 |
 |
| fot. 29 |
 |
| fot. 30 |
 |
| fot. 31 |
 |
| fot. 32 |
 |
| fot. 33 |
 |
| fot. 34 |
 |
| fot. 35 |
 |
| fot. 36 |
 |
| fot. 37 |
 |
| fot. 38 |
 |
| fot. 39 |
 |
| fot. 40 |
 |
| fot. 41 |
 |
| fot. 42 |
 |
| fot. 43 |
 |
| fot. 44 |
 |
| fot. 45 |
 |
| fot. 46 |
Renowacja
Osadnictwo w Mochlu
Historia
…
Ludzie
Księga strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Barczinski, Bohndorf, Brandt, Chilewski, Dege, Domke, Gladziewski, Hartfiel, Henke, Kaczmarek, Kipf, Krawczak, Krentz, Kroll, Luneberg, Massig, Maternowski, Matuszak, Nimczewski, Richert, Ruminski, Schmidt, Schrandt, Stenzel, Stockmann, Szmelter, Toiza, Woczny, Zinn
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Alkiewicz (właściciel ziemski, lekarz), Joachimczak (zajazd), Kaczmarek (szewc), Łos (szewc), Retzlaff (młyn), Schielke (olejarnia), Sitniak (szewc)
Księga abonentów z 1939: Kochański (oberża)
Księga adresowa z 1941: Alkiewicz (lekarz), Domek (rzeźnik), Kipf (kowal), Kochański (oberża, sklep), Madejski (piekarz), Retzlaff (młyn), Schmidt (stelmach)
Bibliografia:
- 2773 Wtelno, Messtischblatt, 1:25 000, 1913.
- Deutsches Reichs-Adressbuch, 1941, s. 120.
- Güter-Adressbuch für die Provinz Posen, 1913, s. 178-179.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1364.
- Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 72.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 411.
