Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony był na przy ul. 30-lecia LWP (dawna ul. Dworcowa), na północ i wschód od nieistniejącego kościoła ewangelickiego. W miejscu kościoła jest trawnik, bezpośrednio na zachód stoi szkolna hala sportowa. Natomiast na terenie cmentarza urządzono park miejski. Na mapie z 1930 r. cmentarz zaznaczono wyłącznie na terenie na północ od kościoła jednak niemiecki plan Mroczy z okresu II wojny światowej oraz polski plan z 1948 r. wyraźnie pokazują, że cmentarz znajdował się także na wschód od kościoła, co potwierdzają także starsi mieszkańcy pamiętający go.
Podstawowe informacje
| Data założenia | co najmniej w 1787 r.. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Mrocza |
| Status | zlikwidowany |
| Powierzchnia | ~0,6 ha |
| Nr działki | niewyodrębniona, na terenie 422/1 |
| Kształt | wielobok |
| Najstarszy zachowany nagrobek | brak |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | - |
| Stan zachowania | ZLIKWIDOWANY, Typ II |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, 1971 |
Roślinność
| Drzewa | dąb, lipa, klon, … |
| Krzewy | … |
| Inne | trawa, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei i układu cmentarza ze względu na jego likwidacje.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | - | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | rozebrany w 1971 |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych pochowanych na cmentarzu.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
Renowacja
Niemożliwa ze względu na likwidację cmentarza i kościoła w 1971 r. W 2008 r. odsłonięto kamień z dwujęzyczną tablicą pamiątkową. W 2014 r. zmodernizowano park miejski wstawiając nową nawierzchnię, ławki, a także siłownię plenerową. Wzbudziło to kontrowersję u części mieszkańców pamiętających o pierwotnym przeznaczeniu tego miejsca, o czym dały znać kości. W 2010 r. fundacja "Pamięć" dokonała ekshumacji 7 żołnierzy niemieckich pochowanych we wspólnym grobie wojennym.
Osadnictwo w Mroczy.
Historia
Pierwsze wzmianki o osadzie Mrocza pochodzą z 1288 r. Prawa miejskie zdobywa w 1393 r. Protestanci pojawili się w większej grupie na przełomie 16 i 17 w. kiedy to założono nowe miasto, by zwiększyć dochody do kasy miejskiej i ożywić gospodarkę po potopie. Parafię ewangelicką erygowano w 1787 r. Uważa się, że z tego czasu pochodzi opisywany cmentarz. Zbór wraz z pastorówką ulokowano w 1806 r. przy ul. Dworcowej (dziś 30 lecia LWP), ale po lewej stronie idąc ku dworcu. W latach 1905-06 wybudowano nowy murowany kościół na działce cmentarnej, obok szkoły. Został on rozebrany w 1971 r.
W latach 80. XIX w. ewangelicy nieznacznie przeważali nad katolikami i Żydami, w 1921 r było ich ok. 24%, a ich liczba malała wraz z kolejnymi latami. Oprócz protestantów należących do kościoła ewangelicko-unijnego, w mieście od 1906 r. działali zielonoświątkowcy.
Ludzie
…
Bibliografia:
- DawnaMrocza.net, http://dawna.mrocza.net/
- Dawny cmentarz budzi kontrowersje, artykuł z portalu Mrocza24.pl z 02.04.2014 r., http://www.mrocza24.pl/Dawny_cmentarz_budzi_kontrowersje_,15982.html [dostęp: 25.08.2014]
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1366.
- Mrocza w Polonia Major - Fontes, dokument elektroniczny, 2009.
- P36 S25 B Mrocza, 1:25000, WIG, 1939.
- H. Papstein, Kreis Wirsitz, ein westpreußisches Heimatbuch, Bad Zwischenahn : Heimatkreis Wirsitz/Westpreussen, 1982, s. 147-155.
- J. Karnowski, Plan miasta Mrocza, 1:10 000, 1948, http://dawna.mrocza.net/?stare-mapy,24 [dostęp: 25.08.2014]
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 121.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VI, s. 762.