Cmentarz ewangelicki - Niechorz I

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

nnnn.jpg

Opis cmentarza

las.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony tuż przy drodze krajowej nr 25, ok. 500 m. na zachód od centrum wsi Niechorz, w kierunku Sępólna. Ceglana brama umieszczona jest na skraju lasu i widoczna od strony szosy. Od północy, wschodu i zachodu cmentarz graniczy z lasem, od południa z szosą.

Podstawowe informacje
Data założenia XVIII w. (obecność świątyni rozebranej w 1739 r. uprawdopodabnia, że założony został już w XVIII w.)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Sępólno (od 1772, od XVII w. był zbór w Sepólnie), w Niechorzu istniał dom modlitwy już w XVIII w., rozebrany w 1739
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,24 ha
Nr działki 77
Kształt zbliżony do prostokąta
Najstarszy zachowany nagrobek ?
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945, ?
Roślinność
Drzewa dąb, klon, …
Krzewy lilak
Inne barwinek

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny. Istnieje aleja.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże TAK 2 II poł. XIX w. żeliwo,marmur tylko podstawa po żeliwnym (fot. 4), i kawałek z marmuru (fot. 10, 11)
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK >3 k. XIX - I poł. XX w. lastryko w tym dziecięce
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK >1 k. XIX w - I poł. XX w.|piaskowiec postument prawdopodobnie zakończony krzyżem (fot. 12)
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE >6 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2015


Galeria zdjęć

fot. Karolina Falleńczyk, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12

Renowacja

Nie przeprowadzono.


Osadnictwo w Niechorzu.

Historia

Niechorz wymieniany jest najdawniej w 1496 r. jako wieś i młyn, który funkcjonuje od 1506 r. Podobno nazwa wywodzi się od polskiego słowa "niechać". Od 1739 r. istniał folwark wystawiony za czasów gdy właścicielami Niechorza (do 1821 r.) byli Potuliccy. Nie wiadomo, czy opuszczenie wsi przez gburów w 1739 r. spowodowane było przez rozebranie tutejszej kalwińskiej świątyni ewangelickiej. Stała ona prawdopodobnie przy starszym z cmentarzy ewangelickich. Od tej pory protestanci uczęszczali do zboru w Sępólnie Krajeńskim. Od co najmniej 1754 do co najmniej do 1920 r. działała szkoła ewangelicka. W 1925 r. stanowisko nauczyciela było nieobsadzone. W okresie międzywojennym właścicielem majątku była rodzina Szukalskich.
W latach 80. XIX w. ewangelicy stanowili ok. 95% mieszkańców. W 1921 r. było ich 73%. Z dawnej zabudowy można zobaczyć dwór oraz młyn wodny.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Barabas, Becker, Berndt, Bigalke, Bleck, Erdmann, Frase, Grabau, Gutknecht, Iwitzki, Jacobus, Jahr, Janke, Kiesel, Kramer, Kruger, Lenz, Lockstadt, Loeper, Lubrecht, Manthei, Marach, Marquardt, Mirschel, Neubauer, Niemczyk, Pinkowski, Reetz, Schultz, Seehaver, Straßewski, Swinka, Turczynski, Wiedenhöft, Winter, Zühlsdorf

W księdze adresowej z 1928 r. wymieniono nazwiska: Bleck (gospodarz), Heindrich (gospodarz), Lindenburg (gospodarz), Radtke (gospodarz), Rasmus (gospodarz), Szukalski (cegielnia), Winowiecki (młyn)


Bibliografia:

  1. 2571 Zempelburg, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874. comp.jpg
  2. E. Calier, Powiat nakielski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań: W. Simon, 1886, s. 30. comp.jpg
  3. J. Dorawa, Szkice z dziejów wsi podsępoleńskich, [w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 522-523.
  4. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 492-494. comp.jpg
  5. Informacje o Niechorzu na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/201,niechorz.html [dostęp: 03.02.2015]
  6. Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 50. comp.jpg
  7. W. Krasiński, Zarys dziejów powstania i upadku reformacji w Polsce, t. II, cz. 2, Warszawa: J. Bursche, 1905, s. 158. comp.jpg
  8. Księga adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów województwa pomorskiego, Toruń, 1929, s. 460. comp.jpg
  9. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1189. comp.jpg
  10. A. Mietz, Archidiakonat kamieński archidiecezji gnieźnieńskiej. Struktura terytorialna i stan kościołów w czasach staropolskich 1512-1772, Włocławek: Lega, 2005, s. 101.
  11. Niechorz w Polonia Maior - Fontes, dokument elektroniczny, 2009. comp.jpg
  12. Plan odnowy miejscowości Niechorz 2008-2015, 2008 comp.jpg
  13. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 42. comp.jpg
  14. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 45-46. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License