Cmentarz ewangelicki - Nowy Ciechocinek

Położenie cmentarza - mapy

LOGOnc.jpg?raw=1

Opis cmentarza

Położenie

Cmentarz położony w środkowej części wsi przy skrzyżowaniu dróg z Odolionu i prowadzacej z Wygody w stronę DK 266. Jadąc szosą (DK266) w stronę Ciechocinka skręcamy w lewo i przekraczamy przejazd kolejowy. Dalej po ok. 450 m. dojeżdżamy do drogi prowadzącej z Odolionu. Na tym skrzyżowaniu skręcamy w prawo i po niecałych 100 metrach mamy po lewej stronie cmentarz - widać charakterystyczne słupy od bramy. Od strony północno-zachodniej sąsiaduje z nieużytkami i obszarem zalesionym, od strony północno-wschodniej z drogi ku Wygodzie, od strony południowo-wschodniej z drogą z Odolionu, a od strony południowo-zachodniej z polem uprawnym.

Podstawowe informacje

Data założenia	od co najmniej 1829 r.
Wyznanie	ewangelicki
Ówczesna parafia	Nieszawa (od 1838), kantorat Nowy Ciechocinek (od 1829)
Status	nieczynny
Powierzchnia	~ 0,44 ha
Nr działki	58/2
Kształt	prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek	1844 r.
Istniejąca dokumentacja	Karta Cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987 r.
Zagrożenia	śmieci, dewastacja
Stan zachowania	ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji	1945?, -

Od strony północno-zachodniej stał niegdyś kantorat. Ten teren (ok. 0,1 ha) stanowi integralną część działki, lecz nie było tu cmentarza.

Roślinność

Drzewa	dąb, lipa, kasztanowiec, sosna, brzoza, …
Krzewy	lilak, głóg, grochodrzew, …
Inne	trawa, pokrzywy, barwinek…

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny. Istniała aleja.

Nagrobki i inne elementy

Nagrobki
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Cenotafy	NIE	-	-	-	-
Cippusy	NIE	-	-	-	-
Grobowce	TAK	4	k. XIX w - i poł. XX w.	cegła, beton, piaskowiec	-
Krzyże	TAK	1	?	żeliwo	kikut po krzyżu
Obeliski	NIE	-	-	-	-
Mogiły obmurowane	TAK	>59	k. XIX w - I poł. XX w.	lastryko, beton, piaskowiec
Mogiły ziemne	NIE	-	-	-	-
Płyty poziome	TAK	2	1844, 1862	piaskowiec	-
Płyty pionowe	NIE	-	-	-	-
Pola grobowe	TAK	4	k. XIX w - I poł. XX w	beton, piaskowiec
Postumenty	TAK	> 39	k. XIX w - I poł. XX w.	piaskowiec, beton, lastryko	>9 luzem i > 30 przy mogiłach
Przyścienne	NIE	-	-	-	-
ŁĄCZNIE	>80 stanowisk
Elementy
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Mur ogrodzeniowy	NIE	-	XX w.	beton	pozostałości po słupkach ogrodzeniowych
Brama	TAK	1	XX w	beton	słupki po brami, 1 cały
Kościół	NIE	-	-	-	-
Kaplica	NIE	-	-	-	niegdyś cm sąsiadował z kantorówką wykorzystywaną jako szkoła i dom modlitwy
Inne	TAK	2	XX w.	beton	krzyż i dzwonnica bez dzwona

Z pewnością byli tu pochowani miejscowi kantorzy.

Inskrypcje

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2019

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

^{fot. 8}

^{fot. 9}

^{fot. 10}

^{fot. 11}

^{fot. 12}

^{fot. 13}

^{fot. 14}

^{fot. 15}

^{fot. 16}

^{fot. 17}

^{fot. 18}

^{fot. 3}

fot. Karolina Falleńczyk, 2019

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

^{fot. 8}

^{fot. 9}

^{fot. 10}

^{fot. 11}

^{fot. 12}

^{fot. 13}

^{fot. 14}

^{fot. 15}

^{fot. 16}

^{fot. 17}

^{fot. 18}

^{fot. 19}

fot. Michał P. Wiśniewski, 2019

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

^{fot. 8}

^{fot. 9}

^{fot. 10}

^{fot. 11}

fot. Michał P. Wiśniewski, 2016

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

^{fot. 8}

^{fot. 9}

^{fot. 10}

^{fot. 11}

^{fot. 12}

^{fot. 13}

^{fot. 14}

^{fot. 15}

^{fot. 16}

^{fot. 17}

^{fot. 18}

^{fot. 19}

^{fot. 20}

^{fot. 21}

^{fot. 22}

^{fot. 23}

^{fot. 24}

^{fot. 25}

^{fot. 26}

^{fot. 27}

^{fot. 28}

^{fot. 29}

^{fot. 30}

^{fot. 31}

^{fot. 32}

^{fot. 33}

^{fot. 34}

^{fot. 35}

^{fot. 36}

^{fot. 37}

^{fot. 38}

^{fot. 39}

^{fot. 40}

^{fot. 41}

^{fot. 42}

^{fot. 43}

^{fot. 44}

^{fot. 45}

^{fot. 46}

^{fot. 47}

^{fot. 48}

^{fot. 49}

^{fot. 50}

^{fot. 51}

^{fot. 52}

^{fot. 53}

^{fot. 54}

^{fot. 55}

^{fot. 56}

^{fot. 57}

^{fot. 58}

^{fot. 59}

^{fot. 60}

^{fot. 61}

^{fot. 62}

^{fot. 63}

^{fot. 64}

^{fot. 65}

^{fot. 66}

^{fot. 67}

^{fot. 68}

^{fot. 69}

^{fot. 70}

^{fot. 71}

^{fot. 72}

^{fot. 73}

^{fot. 74}

^{fot. 75}

^{fot. 76}

^{fot. 77}

^{fot. 78}

^{fot. 79}

^{fot. 80}

^{fot. 81}

^{fot. 82}

^{fot. 83}

^{fot. 84}

^{fot. 85}

^{fot. 86}

^{fot. 87}

^{fot. 88}

^{fot. 89}

^{fot. 90}

^{fot. 91}

^{fot. 92}

^{fot. 93}

^{fot. 94}

^{fot. 95}

^{fot. 96}

^{fot. 97}

^{fot. 98}

^{fot. 99}

^{fot. 100}

^{fot. 101}

^{fot. 102}

^{fot. 103}

^{fot. 104}

^{fot. 105}

^{fot. 106}

^{fot. 107}

^{fot. 108}

^{fot. 109}

^{fot. 110}

fot. Karolina Falleńczyk, 2016

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

^{fot. 8}

^{fot. 9}

^{fot. 10}

^{fot. 11}

^{fot. 12}

^{fot. 13}

^{fot. 14}

^{fot. 15}

^{fot. 16}

^{fot. 17}

^{fot. 18}

^{fot. 19}

^{fot. 20}

^{fot. 21}

^{fot. 22}

^{fot. 23}

^{fot. 24}

^{fot. 25}

fot. Michał P. Wiśniewski, 2013

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

^{fot. 8}

^{fot. 9}

^{fot. 10}

^{fot. 11}

^{fot. 12}

^{fot. 13}

^{fot. 14}

^{fot. 15}

^{fot. 16}

^{fot. 17}

^{fot. 18}

^{fot. 19}

^{fot. 20}

^{fot. 21}

^{fot. 22}

^{fot. 23}

fot. Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987

^{fot. 1}

^{fot. 2}

^{fot. 3}

^{fot. 4}

^{fot. 5}

^{fot. 6}

^{fot. 7}

Renowacja

W 2018 roku z inicjatywy sołtysa Marka Wieczorka rozpoczęła się wycinka krzaków. Prace ruszyły 14 kwietnia 2018. Mieszkańcy oczyścili cmentarz z krzaków i śmieci. W kwietniu 2019 stowarzyszenie Lapidaria wraz z mieszkańcami rozpoczęło prace porządkowe związane z nagrobkami.
Prace na cmentarzu:

Osadnictwo w Nowym Ciechocinku

Historia

Najwcześniejsze informacje potwierdzające istnienie osady o nazwie Nowy Ciechocinek (Ciechocinek Nowy Hollendry) pochodzą z wizytacji nieistniejącej już parafii rzymskokatolickiej w Słońsku z roku 1761. Jednakże dzisiejszy Ciechocinek (i niewykluczone, że obszar Nowego Ciechocinka) istniał już pod koniec XV wieku. Właścicielami tych terenów byli wówczas Siemikowscy (1489-1550), Sobiesierscy (1550-1582), Służewscy (1582-1639). W latach 1639-1670 nie wiadomo kto był właścicielem, a następnie od 1670 do 1810 Niemojewscy. Za ich czasów utworzono folwark, a także sprowadzono osadników olęderskich. Nie udało się ustalić, w którym roku przybyli po raz pierwszy.
Osadnicy wiary protestanckiej podlegali od 1838 parafii ewangelickiej w Nieszawie. Nieco wcześniej, bo w 1829 wybudowano kaplicę pełniącą funkcję szkoły i domu modlitwy i założono cmentarz. Przed rokiem 1829 najprawdopodobniej nowociechocińscy ewangelicy korzystali z kaplicy w Słońsku Górnym. Według statystyk z 1867, kaplica była budynkiem drewnianym, w którym uczyło się 45 uczniów. Pierwszy raz kaplica została spalona w 1889. Jak donosił periodyk kościelny, kantor Jung zdołał uratować jedynie organy. Drugi raz kaplica stanęła w płomieniach w drugie święto Bożego Narodzenia 1943 roku. Ówczesny nauczyciel nazwiskiem Daase uratował się wraz z całą rodziną jednak z całego dobytku pozostały zgliszcza. Kompleksu nigdy już nie odbudowano.
Pierwszy spis powszechny z 1921 podaje, że 64% mieszkańców Nowego Ciechocinka było ewangelikami. W większej ilości protestanci mieszkali także w sąsiednim Starym Ciechocinku. Huczne obchody stulecia istnienia kantoratu w 1929 uświetnili swoim przybyciem pastorzy z Nieszawy, Włocławka, a także niejako przypadkiem pastor z dalekiej Saksonii, którego syn był kantorem w Kamieńcu. Łącznie przybyło ok. 200 osób, co zaniepokoiło polskie władze obawiające się proniemieckiej agitacji. Narastające napięcie polsko-niemieckie skutkowało zamknięciem niemieckojęzycznych szkół wyznaniowych na terenie parafii nieszawskiej w 1939, w tym tej w Nowym Ciechocinku. Władze hitlerowskie zmieniły nazwę miejscowości na Waldkaten.

Ludzie

1837: Henryk Cylba (dostał bezzwrotne wsparcie od rządu guberni mazowieckiej w wys. 285 zł)
1867: Jan Ferdynand Marold - nauczyciel (zmarł w tym roku)
1868: Jung (kantor, któremu spaliła się kantorówka)
1935-1939: Daase - ostatni kantor, był nim jeszcze w czasie okupacji i potem został zmobilizowany. Wcześniejsi nauczyciele w okresie międzywojennym to pani Hassenruck i pan Witt
1937: Henryk Leschner (delegat na diecezjalne zebranie senioralne z parafii nieszawskiej)

Osoby zabite w 1939: Julius Elgert, Eduard Maiert, Heinrich Mutschmann, Friedrich Pankratz, Wilhelm Pankratz

Bibliografia:

M. Borucki, Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek: H. Neuman, 1882, s. 170, 368.
E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 228.
"Gazeta Warszawska" 1837, nr 108, s. 1.
"Gazeta Warszawska" 1867, nr 9, s. 1.
"Gazeta Warszawska" 1868, nr 32, s. 1.
"Głosy Kościelne w sprawie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego" 1889, nr 17, s. 145.
Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987.
E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 247.
T. Krzemiński, Społeczność ewangelicka w powiecie nieszawskim w okresie międzywojennym, "Ziemia Kujawska", 2004, t. 17, s. 98, 100, 107, 108.
E. Mielke, Schlonsk. Chronik eines deutschen Dorfes an der Weichsel in Mittelpolen. Digital Revision von Jutta Dennerlein, 2004, s. 126, 144.
Nowy Ciechocinek. Zakrzaczone cmentarze c. d., blog "…byłem i widziałem…", wpis z 21.12.2011, https://jerzy-foto.blogspot.com/2011/12/nowy-ciechocinek-zakrzaczone-cmentarze.html
R. Guldon, Z. Guldon, Osadnictwo województwa inowrocławskiego w latach 1775-1789, "Ziemia Kujawska", 1981, t. VI, s. 106.
"Przegląd Ewangelicki" 1937, nr 6, s. 7.
M. Raczyński, Materiały do historii Ciechocinka, 1935, s. 14, 18.
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, M. St. Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 102.
"Słowo Pomorskie" z 09.07.1938, nr 154, s. 8.
Z. Sołtysiński, Uszanować pamięć, "Gazeta Aleksandrowska", 2019, nr 149, s. 12.
Stary cmentarz w renowacji, "Gazeta Aleksandrowska", 2018, nr 134, s. 14.
M. Strzelecki, Niewiele już zostało, "Gazeta Pomorska", 30 października 2006, wydanie internetowe: http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20061030/INNEMIASTA01/110300326 [dostęp: 27.05.2014]
F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. I, s. 680.
"Thorner Freiheit" z 23.11.1939, nr 56, s. 4.

Lapidaria » powiat aleksandrowski » gmina Aleksandrów Kujawski » Nowy Ciechocinek

2018 2019 cmentarz ewangelicki nowy_ciechocinek oledrzy

wersja strony: 56, ostatnia edycja: 02 Dec 2019 14:02

Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje

Lapidaria

zapomniane nekropolie woj. kujawsko-pomorskiego

Położenie cmentarza - mapy

Opis cmentarza

Położenie

Podstawowe informacje

Roślinność

Nagrobki i inne elementy

Inskrypcje

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2019

fot. Karolina Falleńczyk, 2019

fot. Michał P. Wiśniewski, 2019

fot. Michał P. Wiśniewski, 2016

fot. Karolina Falleńczyk, 2016

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014

fot. Michał P. Wiśniewski, 2013

fot. Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987

Renowacja

Osadnictwo w Nowym Ciechocinku

Historia

Ludzie

Bibliografia: