Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz leśny, położony w południowej części wsi, niecałe 500 m. od dawnej granicy prusko-rosyjskiej będącej na tym odcinku jednocześnie granicą dzisiejszych gmin Lubicz i Obrowo. Od północy graniczy ze ścieżką leśną, z pozostałych stron otacza go las. Niecałe 40 m. na południe od cmentarza biegnie trakt leśny Smolnik - Czernikowo będący jednocześnie szlakiem rowerowym.
Podstawowe informacje
| Data założenia | k. XVIII w./ pocz. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Brzozówka (od 1928), (1838-1928) Osówka, przedtem Lipno. We wsi dom modlitwy stojący od co najmniej 1867 |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,17 ha |
| Nr działki | 2092, brak wydzielonej |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | ~I poł XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | Przeciętny, Typ VI |
Układ cmentarza zatarty. Zachowały się tylko 2 nagrobki (fot. 2, fot. 3) oraz 3 postumenty z uciętymi krzyżami (fot. 5, fot. 6, fot. 7)
Roślinność
| Drzewa | Dąb, Jesion, Sosna |
| Krzewy | ? |
| Inne | Konwalia |
Brak alei. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Drzewostan odbiega od pierwotnego na skutek zalesienia terenu. W najstarszej części cmentarza zachowały się 2 dęby (fot. 4).
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | TAK | 3 | - | - | krzyże zostały ucięte, zostały tylko kamienne cokoły - fot. 5, fot. 6, fot. 7 |
| Mogiły obmurowane | TAK | 1 | I poł XX w. | lastryko | fot. 2 |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | TAK | 1 | I poł XX w. | sztuczny kamień | fot. 3 |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wisniewski, 2012
Galeria zdjęć - fot. Michał P. Wiśniewski, 2012
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
Renowacja
Renowacja polegająca na wycięciu zbędnej roślinności, pozbieraniu śmieci, wyeksponowaniu i postawieniu nagrobków oraz ich wyczyszczeniu, odbyła się pod koniec kwietnia 2012 r. Przeprowadzili ją członkowie grupy Tak Trzeba oraz mieszkańcy Osieka nad Wisłą.
Osadnictwo w Oborach
Historia
Początki wsi Obory (niem. Obory, 1942-1945 Oberforst) datuje się na I połowę XVIII wieku. Wcześniej założono przysiółek Wrotynia dziś stanowiący część wsi. W ówczesnych granicach Obór znajdowały się także Lipowiec i Opalenica. Najprawdopodobniej chodziło o osadnictwo olęderskie, które na Ziemi Dobrzyńskiej nazywano rumunkowym. Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego wieś liczyła 510 mórg, z czego 495 przypada na grunty orne. Zamieszkiwało ją 214 mieszkańców (106 mężczyzn i 108 kobiet) w 28 domach.
W okresie zaboru rosyjskiego katolicy podlegali pod parafię w Dobrzejewicach (również w okresie międzywojennym i współczesnym) zaś miejscowi ewangelicy (zdecydowana większość wsi) uczęszczali do domu modlitwy w Grabowcu. Działo się tak ze względu na dużą odległość od swojej macierzystej parafii - Osówki - oddalonej o ponad 15 km. Dalekie położenie względem parafii, bezpośrednia obecność granicy prusko-rosyjskiej oraz brak dróg dojazdowych nastręczały wiele trudności administracyjnych. Skutkiem czego przez pewien czas miejscowość pozbawiona była opieki kantora, a tym samym nauczyciela. Nie wiadomo kiedy wybudowano dom modlitwy pełniący funkcję szkoły. Przyjmujemy na podstawie danych z 1867 r., że wtedy już istniał. Leżąca w pobliżu granica zaborów powodowała stałą obecność pograniczników rosyjskich, którzy tworzyli posterunki graniczne, tzw. kordony zarówno w samych Oborach, jak w Opalenicy i Wrotyni.
Mimo, że po I wojnie światowej ustalono filię dla parafii ewangelickiej w pobliskiej Brzozówce mieszkańcy nadal wykonywali swoje powinności religijne w Grabowcu. Od 1926 r. już w budynku nowo wybudowanego tam kościoła. Wspomnianą szkołę zamknięto w 1937 r. na polecenie władz polskich. Od tej pory dzieci uczęszczały do szkoły w pobliskim Kopaninie. Po drewnianym domu modlitwy nie pozostał żaden ślad. W 1947 r. mienie kościoła ewangelickiego, tj. dom modlitwy i dom kantora został zakupiony albo wydzierżawiony rodzinie Lipińskich. Najprawdopodobniej budynek został rozebrany. Stał ok. 100 m. na zachód od krzyża przy drodze na Kopanino (po przeciwnej stronie drogi aniżeli krzyż).
Spis powszechny z roku 1921 r. wykazał, że w Oborach mieszkało 94 mieszkańców (44 mężczyzn i 50 kobiet) w 16 domach. Stosunek wyznaniowy: 17 katolików i 77 ewangelików. Co ciekawe wszyscy mieszkańcy zadeklarowali w spisie narodowość polską. Wieś przez cały czas zachowywała wybitnie rolniczy charakter. Oprócz uprawy roli i hodowli bydła mieszkańcy trudnili się pozyskiwaniem torfu. Cenzurę czasową dla ewangelickiej społeczności wsi stanowi rok 1945 r., czyli bezpowrotna ucieczka przed nacierającą Armią Czerwoną. W Oborach zachowały się bodajże 2 budynki mieszkalne przypominający o dawnych mieszkańcach.
Ludzie
- Amalia Gerc (1860 - 1909) - patrz Inskrypcje
- Otto Lau [Lipowiec]
- Lydia Bertha Militz (1930 - ?)
- Emil Rinas [Lipowiec]
- Ewald Walter Steck (1920 - 1941) - informacja niepewna
- Friedrich Lemp (1902-1939) -ur. w Smogorzewcu, pochowany w Oborach
Ludzie o nazwiskach: Brauer, Brunzlaff, Delau, Dey, Elgert, Gertz, Lau, Molzahn, Militz, Moede, Reinholz, Richert, Pankratz, Sodtke, Steg, Sonnenberg, Tober.
Źródła:
- 2878 Schillno, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1940
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil III, Wuppertal, 2010, s. 62.
- E. Eichelkraut, Gemeinde Czernikowo. Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land (Polen), Wuppertal, 1994, s. 59.
- Polegli w II wojnie światowej na forum Ahnenforschung.net, http://forum.ahnenforschung.net/printthread.php?t=10594&pp=40&page=3 [dostęp: 28.12.2014]
- L. Hess, Kleine Chronik von Obory [w:] Gertz Herbert, Fünf Dörfer im Kreis Thorn. Eine kleine Chronik. Drewenzwinkel, Neudorf, Schillno, Zlotterie, Grabowitz, Kompanie.Burghaslach: Selbstverlag 1995, s. 83.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen. Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 60.
- R. Specjalski, Obrowo - Gmina. Lipno - Włocławek: FHW "Mała Ojczyzna", 2006.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 342.
- M. Wiśniewski, Cmentarz ewangelicki - Obory (gm. Obrowo, pow. toruński), blog "Kamień na kamieniu", wpis z 10.05.2012 r., http://kamiennakamieniu.wordpress.com/2012/05/10/cmentarz-ewangelicki-obory-gm-obrowo/ [dostep: 28.12.2014]