Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na w północno-zachodniej części miejscowości. Jadąc droga krajową nr 67 z Włocławka w stronę Lipna, w Bogucinie skręcamy w lewo na Osiek. Dalej po ok. 2,3 km skręcamy w lewo, a następnie po ok. 300 m. w prawo. Cmentarz jest po lewej stronie za tablicą informacyjną. Ze wszystkich stron sąsiaduje z lasem, z tym że od strony wschodniej, południowej i zachodniej las został wycięty.
Podstawowe informacje
| Data założenia | pocz. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Lipno (od 1858), Osówka (1838-1858), Lipno (1799-1838), Białowieżyn (1782-1799) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,42 ha |
| Nr działki | nie wyodrębniono, na terenie działki nr 296 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | 1904 |
| Istniejąca dokumentacja | Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987 |
| Zagrożenia | śmieci, zatarcie, splantowanie |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | po 1945 r., - |
Roślinność
| Drzewa | dąb, sosna, klon, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | ? |
Układ cmentarza nieczytelny. Brak pomników przyrody, brak informacji o alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | >10 | I poł. XX w. | beton, lastryko, piaskowiec | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 10 | I poł. XX w. | piaskowiec, beton | przy mogiłach i osobno, w tym destrukty |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | |
| Inne | TAK | 1 | 2013 | - | rozwalona tablica informacyjna |
Inskrypcje
Brak tablic inskrypcyjnych Adolfa Wentlanda, Adeli Wentlant, Friedricha Wernera i Julianny Gerth.
Galeria zdjęć
fot. Karta cmentarza WUOZ Toruń delegatura we Włocławku, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Karta cmentarna z 1987 roku podaje, że po środku stał drewniany krzyż. Na zdjęciu z karty leży, teraz nie został znaleziony. Również nie znaleziono 4 tablic inskrypcyjnych sfotografowanych w 2006. W południowym skraju (i nie tylko) leżą powalone drzewa.
Według treści tablicy informacyjnej w 2013 przeprowadzono tu prace porządkowe. Śladów porządków nie widać, chyba że polegały wyłącznie na wycince roślinności, bo nagrobki są mocno zdewastowane i raczej nie były czyszczone.
Osadnictwo w Osieku Boguckim
Historia
Osadnicy olęderscy na rumunek Osiek i Wilczeniec zostali sprowadzeni przez właścicieli majątku Bogucin, rodzinę Mioduskich. Stało się to najprawdopodobniej jeszcze w IV ćw. XVIII wieku. Budynek kantoratu stanął już w I poł. XIX w. naprzeciwko cmentarza. Według danych z 1867 był to budynek drewniany. Roman Gall wspominał, że w kantorówce mieściła się sala do nabożeństw i sala klasowa, a na zewnątrz stała sygnaturka.
Ewangelicy z Osieka Boguckiego, Bogucina, Wilczeńca Boguckiego i Starego Witoszyna podlegali pod parafię ewangelicko-augsburską w Lipnie, z wyjątkiem lat 1838-1858 gdy przypisani zostali do parafii w Osówce. W 1910 roku na liście płatników składek na parafię lipnowską mamy łącznie 20 płatników z Osieka. Spis powszechny z 1921 wykazał, że 82% mieszkańców stanowią Niemcy wyznania ewangelickiego, w Wilczeńcu Boguckim 93%.
Ludzie
Na cmentarzu pochowany został co najmniej jeden miejscowy kantor Hermann Becker oraz Karl Wilhelm Gall, który umarł wkrótce po powrocie z internowania w 1939 i Emilie Henriette Gall - rodzice Romana Galla.
W opracowaniu E. Eichelkraut: Michael Knopf, Gustav Zabel, Emil Tober, Alex Brudnicki, Amalie Gertz, Roman Gall (1899- w Witoszynie Starym, po 1976)
Bibliografia:
- P38 S 28 WŁOCŁAWEK, 1:100 000, WIG, 1930;
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 185.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil II, Wuppertal, 2009, s. 99-100.
- Informacja o cmentarzu w Osieku na stronie Kujawskiego Szlaku Ewangelickiego, http://www.szlakewangelicki.pl/component/k2/item/21-cmentarz-w-osieku.html
- Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987
- K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie" 2008, nr 3 (216).
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 57.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, M. St. Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 66;
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 629;
- Zdjęcia i opis cmentarza ewangelickiego w Osieku Boguckim na UpstreamVistula.org z 2006