Cmentarz ewangelicki - Osiek Wielki

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

fffff.jpg

Opis cmentarza

las.png mennonici.png
Położenie

Cmentarz położony w lesie. Z kościoła w Rojewicach jedziemy na północny wschód w stronę Zawiszyna. Po ok. 1,25 km mamy las. Nie wjeżdżamy do niego, lecz skręcamy w lewo i jedziemy skrajem lasu. Po ok. 1 km docieramy do skrzyżowania przy dawnej szkole ewangelickiej. Skręcamy tam w lewo i mijamy szkołę po lewej stronie. Po ok. 300 m. (szlak żółty) skręcamy w las w lewo. Po następnych ok. 200 m. jesteśmy na cmentarzu. Ze wszystkich stron jest on otoczony przez las.

Podstawowe informacje
Data założenia k. XVIII / p. XIX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Rojewice (1856-1945), Bydgoszcz (1835-1856), Osiek Wielki (przed 1835)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,23 ha
Nr działki nie wyodrębniono, na terenie 2211
Kształt pięciokąt nieforemny
Najstarszy zachowany nagrobek k. XIX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, splantowanie terenu
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -
Roślinność
Drzewa dąb, sosna, …
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obejścia NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK ? k. XIX - I poł. XX w. piaskowiec, beton, lastryko
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Postumenty TAK ? IV ćw. XIX w. - I poł. XX w. piaskowiec, marmur, lastryko, beton przy mogiłach obmurowanych i osobno
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE > 30 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -
Inskrypcje

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 54

Renowacja

Nie przeprowadzono.

Osadnictwo w Osieku Wielkim

Historia

Najstarsze wiadomości o Osieku Wielkim pochodzą z 1521 r. Wówczas król Zygmunt I pozwala wykupić kasztelanowi Piotrowi Sokołowskiemu wieś Osiek z rąk braci Stanisława i Jana Włochów. Tym samym Osiek staje się królewszczyzną podlegającą starostwu inowrocławskiemu. Dokumenty z 1535, 1599, 1601 i 1620, w których królowie zapisują kolejnym urzędnikom królewskim Osiek, wspomina się wieś jako nieosiadłą - nie posiadającą żadnej własności albo pustą. Z lustracji z lat 1659-1665 (po potopie szwedzkim) wynika, że Osiek Wielki podlegał tenucie murzyńskiej i znajdował się tam tylko jeden budynek należący do gajowego. Ostatnia dostępna lustracja z 1765 stwierdza, że posesorem jest Konstanty Bniński, a na cesję z rąk Ludwika Szczawińskiego pozwolił August III w 1762 r. Nie ma jednak żadnych wiadomości o osadnictwie olęderskim w tych latach. Przyjąć zatem należy, że do zasiedlenia na prawie olęderskim doszło najwcześniej w latach 60. XVIII w.
Spis statystyczny z 1833 r. mówi o domu modlitwy, a wręcz o parafii w Osieku Wielkim, która nie była oficjalnie włączona w system parafialny. Podlegało pod nią kilka okolicznych wsi. Najwyraźniej nieoficjalna parafia została w późniejszym czasie zdeklasowana do szkoły ewangelickiej, gdyż protestanci podlegali pod parafię ewangelicką w Rojewicach. Protestanci byli niemal wyłącznymi mieszkańcami tej miejscowości. Wg spisu z 1921 r. było ich 95%. We wsi istniała szkoła ewangelicka oraz urząd stanu cywilnego.

Ludzie

W księdze adresowej z 1903 r. wymieniono nazwiska: Boesler (sołtys), Braun, Freter, Gerth, Kruger (karczma), Schenk, Schmidt (nauczyciel), Stoeck, Thrams, Wendland, Wiese

Lista strat z I wojny światowej wymienia następujące nazwiska: Behrendt, Beyer, Bohm, Dahlke, Dey, Dittmann, Felkmett (1890-1916), Fischer, Freter (1890-1914), Harke, Jantz, Kaplin (1881-1916), Kruger, Ludtke, K. Meyer (1880-1915), A. Meyer (1890-1915), Perlik, Rahn, Rosenke (1896-1917), Schifelbein, Schlewitz (1897-1916), Schulz, Thrams, Wensland, Zuhlke

Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Boesler (kowal), Saleske (karczma), Stoffmann (kołodziej)

Inne:
Z danych Vogel-Vorfahren.de:
Augustine Henriette Braun (1842- )
Catharina Henriette Braun (1838- )
Friedrich Eduard Braun (1840- )
Christian Harke (1794-1824)
Caroline Hintz (1827- )
Caroline Holz (1807- )
Michael Gottlieb Hinz (1839- )
Helene Lange (1740-1829)
August Notzel (1850- )
Heinrich Notzel (1821-
August Papke (1838- )
Maria Petrich (1821-
Peter Rosenke (1820-
Heinrich Schulz (1838- )
Friedrich Wilhelm Stock (1845-1852)
Heinrich Stock (1818-1852)
Heinrich Stock (1824- )
Karl Julius Stock (1844-1852)
Christian Stoeck (1794-1832)
Wilhelmine Wendland (1852-1852)

Z GStA Berlin:
Carl Bohne (1860- ) - nauczyciel
Heinrich Bohne (1817- ) - nauczyciel

Polegli w czasie wojen 1866 i 1870-1871: Wilhelm Stahr (zm. 1870)

Bibliografia:

  1. 3075 Gr. Wodek, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1890. comp.jpg
  2. Adressbuch für die Stadt Inowrazlaw und die Kreise Inowrazlaw und Strelno, Inowrazlaw: Kujawischer Bote, 1903, s. 173. comp.jpg
  3. Die Geschichte, die wirtschaftliche und die kulturelle Entwickelung des Kreises Hohensalza bis zum Jahre 1911, Hohensalza: Lehmann, 1911, s. 126-127, 718. comp.jpg
  4. Informacje parafii w Rojewicach i co nieco o olędrach z Zielonej Strugi, http://www.vogel-vorfahren.de/html/body_grunfliessniederung.html [dostęp: 28.04.2015]
  5. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1378. comp.jpg
  6. Lista poległych mieszkańców parafii Rojewice w czasie I wojny światowej, http://www.denkmalprojekt.org/d_ost_gebiete/gruenkirch_posen.htm [dostęp: 23.07.2015]
  7. Lista poległych, których nazwiska umieszczono na pomniku Fryderyka III w Białym Borze, http://westernpomerania.com.pl/admin/pliki/915_pomnik%20Fryderyka%20III.pdf [dostęp: 23.07.2015]
  8. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 22 comp.jpg
  9. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 631. comp.jpg
  10. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 75. comp.jpg
  11. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 84-85. comp.jpg
  12. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 116-118. comp.jpg
cmentarzewangelickioledrzyosiek_wielki
wersja strony: 2, ostatnia edycja: 23 Jul 2015 17:03
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License