Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony niemal w centrum wsi, naprzeciw dawnego folwarku, przy skrzyżowaniu głównej drogi biegnącej przez wieś z traktem w stronę Wielowsi. Jadąc drogą krajową nr 15 z Gniewkowa w stronę Inowrocławia, ok. 2, 3 km za Gniewkowem jest skrzyżowanie z drogowskazami na Wierzbiczany i Wierzchosławice. Skręcamy w lewo na Wierzbiczany i po ok. 800 m. widzimy po lewej stronie sklep wiejski i obok niego drogę nieasfaltowa, w którą skręcamy (w lewo). Ujrzymy po lewej stronie po środku pola krzyż. Teren cmentarza od północy i zachodu graniczy z polem uprawnym, od południa z nieużytkami i sklepem, a od wschodu z traktem na Wielowieś.
Podstawowe informacje
| Data założenia | pocz. XX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Murzynko (od 1846), przedtem Inowrocław |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,28 ha |
| Nr działki | większość na terenie działki nr 10, mała część na 9/20 |
| Kształt | zbliżony do trójkąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | brak |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | - |
| Stan zachowania | LIKWIDACJA CZĘŚCIOWA, Typ II |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, 2012? |
Roślinność
| Drzewa | jesion, klon, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza nieznany z powodu usunięcia nagrobków.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | ? | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | XXI w. | drewno | krzyż drewniany |
Inskrypcje
Nie znaleziono z powodu likwidacji nagrobków.
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
fot. Krzysztof K., 2012
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. W styczniu 2012 r. nagrobki jeszcze istniały. Zlikwidowano je, a na terenie cmentarza postawiono drewniany krzyż.
Osadnictwo w Ostrowie.
Historia
Była to wieś szlachecka i kościelna, w której ok. 1550 r. najprawdopodobniej ówcześni właściciel bracia Ostrowscy wystawili drewniany kościół. W 1628 i 1751 budowano kolejne świątynie. Ostatnia gruntowna przebudowa, podczas której zmieniono ściany z drewnianych na murowane nastąpiła w 1892 r. Obecność cudownego obrazu Matki Boskiej poniekąd przyćmiła wszystkie pozostałe aspekty historyczne wsi. Według bardzo skąpych wiadomości właścicielem domeny od lat 60. XIX w. był Richard von Roy, a zarządcą Schlieper. Na początku XX w. zarządcą był Koch. W 1926 r. właścicielem został Schlichting z majątku Wierzbiczany. Brak również informacji kiedy dokładnie sprowadzono kolonistów niemieckich. Z pewnością było ich niewielu co pokazują statystyki. Pojawiają się w latch 60. XIX w i stanowią 8% mieszkańców. W latach 80. XIX w. było ich ok. 15 %. W 1921 r. ewangelików było 9%.
Ludzie
W księdze adresowej z 1903 r. wymieniono nazwiska: Iwicki (nauczyciel), Koch (zarządca), Nowakowski (proboszcz), Passuth (rzeźnik).
Ze względu na 2 miejscowości o tej nazwie w powiecie inowrocławskim nie sposób ocenić, które z nazwisk w księdze strat z I wojny światowej oznaczają osoby z Ostrowa (gm. Gniewkowo), a które z Ostrowa (gm. Janikowo). Z pewnością figuruje wśród nich nazwisko Passuth (Pasuth).
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Feill
Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Sopoliński (kowal), Kochański (krawiec), Golost (stelmach)
Bibliografia:
- 3176 Argenau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1940.
- Adressbuch für die Stadt Inowrazlaw und die Kreise Inowrazlaw und Strelno, Inowrazlaw: Kujawischer Bote, 1903, s. 158.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 186.
- Dzieje parafii rzymskokatolickiej pw Matki Boskiej Szkaplerznej, http://gniewkowo.eu/index.php?idm=27&idm2=39 [dostęp: 25.11.2014]
- Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego, Poznań, 1926, s. 91.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1379.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 160.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 25
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 710.