Cmentarz ewangelicki - Otłoczyn I

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

otloczyn.JPG

Opis cmentarza

polny.png mennonici.png renowacja.png
Położenie

Cmentarz położony na niewielkim wzniesieniu ok. 80 m. na zachód od głównej drogi przechodzącej przez wieś (ul. Bursztynowy Szlak). Znajduje się tuż za cmentarzem parafialnym, tzn na północ od niego patrząc od strony kościoła. Od północy sąsiaduje z polem uprawnym, od wschodu z nieużytkami, od południa z cmentarzem rzymskokatolickim i nieużytkami, a od zachodu z nieużytkami i lasem.

Podstawowe informacje
Data założenia XIX w. (niewykluczone, że już XVIII w.)
Wyznanie mennonicko-ewangelicki
Ówczesna parafia Otłoczyn (od 1897), przedtem Toruń (parafia nowomiejska)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,14 ha
Nr działki 286 i częściowo 72
Kształt czworokąt nieforemny
Najstarszy zachowany nagrobek I ćw. XX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, gruz, zniesienie cmentarza
Stan zachowania UPORZĄKOWANY, Typ VI
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -
Roślinność
Drzewa sosna, lipa (pnie)
Krzewy lilak
Inne ?

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza zatarty. Brak informacji o istnieniu alei.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 13 I poł. XX w. lastryko, beton, cegła w tym 4 dziecięce i jedno stanowisko podwójne
Mogiły ziemne TAK 4 ? - dziecięce
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 5 I poł. XX w. lastryko, beton 3 podstawy pod krzyż, postument z tablicą inskrypcyjną rodziny Krüger oraz cokół wolnostojący
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE 20 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - Znaleziono fragmenty zardzewiałej siatki i drutu kolczastego. Nie wiadomo czy było to ogrodzenie cmentarza
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2014; fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014; fot. Michał P. Wiśniewski, 2014;

Galeria zdjęć

fot. Karolina Falleńczyk, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
{$caption}
fot. 35
{$caption}
fot. 36

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014

{$caption}
fot. 1

Renowacja

Prace na terenie cmentarza wykonywane są od 25 czerwca 2014 r., z inicjatywy mieszkańców wsi, a przede wszystkim dzieci z Pracowni Orange prowadzonej przez Karolinę Falleńczyk, odpowiedzialną za porządkowanie cmentarza oraz Urzędu Gminy Aleksandrów Kujawski W pierwszej połowie lipca prace związane z wycinaniem roślinności wykonywali również pracownicy interwencyjni przysłani przez UG Aleksandrów Kujawski. W początkowych pracach pomagała także grupa "Tak Trzeba". Po wycięciu zbędnej roślinności z całego cmentarza i zebraniu gałęzi w jednym miejscu przystąpiono do porządkowania i ustawiania nagrobków. Szczególnie dużo trudu wymagało podniesienie postumentu z tablicą inskrypcyjną rodziny Krüger, co udało się dzięki zaangażowaniu mieszkańców Otłoczyna. Dużym zaskoczeniem było wydobycie nienaruszonej płyty poziomej przykrywającej jedną z mogił dziecięcych. Okazało się, że napisy były częściowo zabetonowane. Wiązać ten fakt należy z powojenną walką z niemczyzną, kiedy to napisy w języku niemieckim miały być usuwane, skuwane bądź zamalowywane. Każdy z nagrobków został umyty, a napisy poprawione. Na koniec nastąpiło grabienie terenu oraz dekorowanie mogił igliwiem.
Podczas prac znaleziono m. in. łuskę z 1905 r. oraz znicze z okresu międzywojennego. Niestety zgodnie z tradycją zakładania pomników ku czci pomordowanych żołnierzy radzieckich wybrany do tego celu obelisk musiał być "trofiejny". Tak jest i w tym przypadku. Granitowy pomnik stojący na sąsiednim cmentarzu katolickim to nic innego jak nagrobek z cmentarza ewangelickiego. Warto odnotować, że znicze na cmentarzu pojawiały się także po 1945 r., co dowodzi, że nie było to miejsce całkowicie zapomniane przez mieszkańców w okresie powojennym.Z relacji mieszkańców wynika, że w latach 60. i 70. XX w. cmentarz był jeszcze upamiętniany zniczami (między innymi z inicjatywy pierwszego proboszcza). Permanentnej dewastacji doczekał się pod koniec lat 70. XX w., gdy postanowiono poprowadzić przez teren cmentarza gazociąg. Idzie on co prawda wzdłuż zachodniej krawędzi cmentarza, lecz wkracza na jego obszar. Prace przy jego zakładaniu odbywały się bez jakiegokolwiek szacunku dla pochowanych tam szczątków oraz nagrobków. Ciężki sprzęt rozjeżdżał cmentarz, wycięto także stare lipy.

  1. K. Falleńczyk, Otłoczyńscy prekursorzy, "Gazeta Aleksandrowska" 2015, nr 1 (95), s. 8 comp.jpg
  2. K. Falleńczyk, W Otłoczynie. Ku pamięci, "Gazeta Aleksandrowska" 2014, nr 7 (88), s. 11. comp.jpg
  3. Upamiętnienie z okazji Święta Zmarłych 01.11.2014 r.
  4. Prace porządkowe z 18.10.2014 r.
  5. Prace porządkowe z 22.08.2014 r.
  6. Prace porządkowe z 16.08.2014 r.
  7. Prace porządkowe z 09.08.2014 r.
  8. Prace porządkowe z 26.07.2014 r.
  9. Prace porządkowe z 19.07.2014 r.
  10. Prace porządkowe z 05.07.2014 r.
  11. Prace porządkowe z 28.06.2014 r.

Osadnictwo w Otłoczynie.

Historia

Wieś została objęta osadnictwem olęderskim w 1615 r. Kontrakty przedłużono w 1641 r. i 1682 r. Potem olędrów osadził biskup kujawski Józef Rybiński w 1748 i 1788 r. - miejscowość należała do biskupstwa kujawskiego, a dokładnie do klucza raciążskiego. Na młyn zawarto osobny kontrakt w 1789 r.
Budowa linii kolejowej łączącej ówczesne Prusy z carską Rosją i usytuowanie stacji kolejowej Otłoczyn (1862 r.) jako ostatniej od strony Prus, tuż przed granicą z Rosją wymusiła powstanie infrastruktury granicznej, tj. komorę celną i inne urzędy, np. pocztę, w bezpośrednim sąsiedztwie stacji. Powstały dwa ośrodki funkcjonalne zwane współcześnie Otłoczyn wieś, w miejscu dawnej wsi olęderskiej położonej wzdłuż szlaku bursztynowego oraz Otłoczyn stacja, czyli dworzec i dawna infrastruktura nadgraniczna wybudowana w latach 1862-1908.

Ludzie

Księga adresowa z 1912 r. zawiera następujące nazwiska: Albert (stelmach), Centkowski (gospodarz rolny), Dolatowski (karczma, gospodarz rolny), Dreher (kowal), Fallenczyk (młyn), Gliszyński (drogerzysta, strażnik drogi), Gorsch (gospodarz rolny, karczma), Hammermeister (gospodarz rolny), Hanke (strażnik celny), Kraska (miejscki zarządca majątku?), Kruger (nauczyciel, gospodarz rolny), Lange (osadnik), Mey (gospodarz rolny), Mielke (osadnik), Niederstrasser (żandarm), Ostrowski (strażnik), Pansegrau (gospodarz rolny), Piasecki (gospodarz rolny, gościniec), Schneiderwind (pastor), Szymański (żandarm), Tapper (dozorca łaźni?), Zakrzewski (gospodarz rolny).

Lista strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Adomeit, Brock, Dobslaff, Druszyński (Drużyński), Düster, Fenske, Gliszynski, Hammermeister, Janz, Kaiser, Kaminski, Karpinski, Langowski, Lau, Lisowski, Ostrowski, Risch, Rosenfeld, Rücker, Thimm, Tober, Wruck, Wudarski, Zitz

Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Dolatowska (szynk), Fallenczyk (młyn), Gerhard (szewc), Kruger (gospodarz rolny), Łapiński (szynk), Murawski (szewc), Piotrowski (kowal), hrabia Przeździecki (gospodarz rolny), Ronatowicz (młyn),

Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Dolatowska (karczma)

Bibliografia:

  1. 226 Thorn, Karte des Deutschen Reiches (Generalstabskarte) 1:100 000, Königlich-Preussische Landesaufnahme, 1893. comp.jpg
  2. Adressbuch für Thorn. Stadt und Land 1912, Thorn: Dombrowski, 1912. comp.jpg
  3. Deutsches Reichs-Adressbuch, Berlin: Buch und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 130 comp.jpg
  4. K. Falleńczyk, Otłoczyńscy prekursorzy, "Gazeta Aleksandrowska" 2015, nr 1 (95), s. 8 comp.jpg
  5. K. Falleńczyk, W Otłoczynie. Ku pamięci, "Gazeta Aleksandrowska" 2014, nr 7 (88), s. 11. comp.jpg
  6. R. Guldon, Z. Guldon, Osadnictwo województwa inowrocławskiego w latach 1775-1789, "Ziemia Kujawska", 1981, t. VI, s. 99-113.
  7. T. Krzemiński, Ewangelicy niemieccy na terenie powiatu nieszawskiego w okresie międzywojennym, [w:] "Sześć narodów, pięć kultur, jedno miasto, wspólne losy" pod red. A. Cieśli, Aleksandrów Kujawski: Miejska Biblioteka Publiczna, 2008.
  8. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1196. comp.jpg
  9. H. Maercker, Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen i. J. 1888. Danzig, 1900, s. 423-424. comp.jpg
  10. Otłoczyn - dwa cmentarze (21.12.2011), Blog Jerzego, http://jerzy-foto.blogspot.com/2011/12/otoczyn-dwa-cmentarze.html [dostęp: 02.04.2014]
  11. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 758. comp.jpg
20142015cmentarzewangelickimennonicioledrzyotloczyn
wersja strony: 54, ostatnia edycja: 25 Dec 2015 17:54
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License