Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w polu, w zachodniej części miejscowości. Z drogi krajowej nr 15 skręcamy w drogę wojewódzką nr 548 prowadzącą przez wieś w stronę Dębowej Łąki. Po 2 km dojeżdżamy do budynku dawnej szkoły ewangelickiej. Niecałe 100 metrów przedtem mamy drogę polną prowadzącą do zagajnika stojącego w polu. Tam znajduje się cmentarz. Ze wszystkich stron sąsiaduje z polem uprawnym
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1902 |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Kawki (od 1867), przedtem Golub-Dobrzyń (Golub) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | 0,20ha |
| Nr działki | 7 i 8 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | pocz. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, sygn. 9/59/0/1880 Der Begräbnisplatz in Friedeck, 1902 |
| Zagrożenia | śmieci, zniesienie cmentarza |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Roślinność
| Drzewa | klon, akacja, brzoza, dąb, … |
| Krzewy | lilak, … |
| Inne | bluszcz, … |
Brak alei lub niemożliwa do wyodrębnienia. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ nieczytelny
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 5 | I poł. XX w. | lastryko, beton | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | I poł. XX w. | lastryko, beton, | 2 cokoły, jeden z tablicą |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Mariusz Kaniecki, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Pląchotach
Historia
Pląchoty były dobrami rycerskimi, potem szlacheckimi znanymi już w początku XV wieku. Za czasów krzyżackich administracyjnie podlegały komturstwu kowalewskiemu. Pierwszym właścicielem był Andrzej Kostka, który otrzymał 7 łanów w Pląchotach od wielkiego mistrza w 1417. W okresie I Rzeczpospolitej Pląchoty administracyjnie leży na terenie starostwa golubskiego. Do 1698 wieś podzielona była pomiędzy kilku właścicieli (pięciu). Dopiero Jan Białochowski w 1698 nabył 3 części wsi. Konsolidację kontynuował jego zięć Albert Czyżniewski ożeniony z córką Białochowskiego, Zofią, który nabył czwartą część Pląchot. Piąta część doszła za czasów władania ich syna Michała. Po jego śmierci w 1808 Pląchoty przejął brat Piotr. Najprawdopodobniej nie było to dobre posunięcie gdyż majątek został wystawiony na przymusową licytację, w wyniku której przejął go Antoni Żernicki. Kolejni właściciele to Johann Friedrich Sartorius von Schwanenfeld (1829-1836), Friedrich Gottlob Henning (od 1836). W latach 1845-1864 władał jego syn Juliusz. Lata 1864-1873 to okres władania Pląchotami przez Johanna Tiedemanna. Był on fundatorem kościoła ewangelickiego w Kawkach. Za jego czasów zniemczono nazwę na Friedeck. Dalsi właściciele są mało znani gdyż w spisie z 1880 pod rubryką właściciel figuruje saksońska fabryka maszyn Hartmanna (Sächsische Maschinenfabrik vormals Richard Hartmann in Chemnitz). Z ogłoszeń prasowych wiadomo, że w 1895 roku niejaki J. Moses z Lidzbarka Welskiego, domyślnie właściciel, dokonał parcelacji, a tym samym zasiedlił Pląchoty kolonistami niemieckimi. Przed parcelacją ewangelicy stanowili 21% populacji, w 1910 był ich 40%. Niewiele mniej już w niepodległej Polsce bo 39% w 1921.
W 1900 roku zmieniono status administracyjny Pląchot z majątku na gminę wiejską. Krótko potem wybudowano szkołę i cmentarz. Od 1867 miejscowi protestanci należeli do kościoła ewangelickiego w Kawkach.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Albrecht, Bader, Blumkowski, Glede, Gurski, Heinrich, Herzberg, Hoffmann, Jankowski, Kriebel, Krieger, Kulinski, Loffelbein, Mallon, Meyer, Piasecki, Piotrowski, Romanowski, Rosinski, Sprenglewski, Suski, Tolkemit, Wisniewski, Zabel, Zimmermann
Nauczyciel z 1925: Alfons Wróblewski
Księga adresowa z 1928: Czarnowski (wiatrak), Dubel (olejarnia), Frey (młyn), Górski (olejarnia), Olkiewicz (tartak, zajazd), Piętkowska (akuszerka), Vogt (młyn)
Księga adresowa z 1941: Olkiewicz (tartak)
Bibliografia:
- 2781 Wrotzk, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1911
- APE Malbork, sygn. 9/59/0/1880 Der Begräbnisplatz in Friedeck, 1902
- F. Calsow, General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer in Norddeutschland, T. IV Westpreussen, Berlin, 1872, s. 54-55.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 76.
- Gemeindelexikon für die Provinz Westpreussen : auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, 1887, s. 102-103.
- Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 66-67 (Reg. Marienwerder).
- Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche, Berlin, 1880, s. 94-95.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 542.
- Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 26.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1199.
- Pląchoty w internetowym Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=1481&q=pl%C4%85choty&d=0&t=0
- H. Plehn, Ortsgeschischte des Kreises Strasburg in Westpreussen, Königsberg, 1900, s. 21-22.
- K. Rauer, Hand-Matrikel der in sämmtlichen Kreisen des preussischen Staats auf Kreis- und Landtagen vertretenen Rittergüter, 1857, s. 49.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 4
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VIII, s. 242.