Cmentarz ewangelicki - Podgórz I

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

podgorz1.jpg

Opis cmentarza

smieci.png zabudowany.png chronione.png renowacja.png
Położenie

Cmentarz położony na terenie zabudowanym przy ulicy Poznańskiej 114 (naprzeciw skrzyżowania ul. Poznańskiej z ul. Inowrocławską). Od północy graniczy z nieużytkami i torami kolejowymi, od wschodu z łąką, od południa z ul. Poznańską, a od zachodu z terenem przedsiębiorstwa.

Podstawowe informacje
Data założenia poł XIX w., prawdopodobnie 1845 r.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Podgórz, do 1891 Toruń (Stare Miasto)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,39ha (Geoportal Miasta Torunia)
Nr działki 162
Kształt zbliżony do prostokąta
Najstarszy zachowany nagrobek 1898 (INS. 14)
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, odpady budowlane, dewastacja
Stan zachowania UPORZĄDKOWANY, Typ VIa
Data zamknięcia, likwidacji 1945, pomiędzy 1985, a 1994
Roślinność
Drzewa wiąz, klon, jesion, kasztanowiec
Krzewy śnieguliczka, lilak
Inne konwalia, barwinek, bluszcz, glistnik jaskółcze ziele

Brak alei lub niemożliwa do wyodrębnienia. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Część drzewostanu z pewnością pierwotna.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce TAK 1 k. XIX w. cegła pierwotnie zabezpieczony żelaznymi klapami
Krzyże NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 20 k . XIX w. - I poł. XX w. lastryko, beton, piaskowiec w tym 1 o tymczasowej metalowej obudowie, w tym 6 dziecięcych
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 11 I poł. XX w. piaskowiec, beton 3 przy mogiłach obmurowanych, 8 wolnostojących, 2 "dąbki", 4 podstawy od krzyży
Przyścienne NIE - - - -
RAZEM 29 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje - fot. Bohdan Horbaczewski, 1976 (z dokumentacji), fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014, fot. Michał P. Wiśniewski, 2014-2015.


Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015 (stan cmentarza z 05.12.2015)

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
{$caption}
fot. 35
{$caption}
fot. 36
{$caption}
fot. 37
{$caption}
fot. 38
{$caption}
fot. 39
{$caption}
fot. 40
{$caption}
fot. 41
{$caption}
fot. 42
{$caption}
fot. 43
{$caption}
fot. 44
{$caption}
fot. 45
{$caption}
fot. 46
{$caption}
fot. 47
{$caption}
fot. 48
{$caption}
fot. 49
{$caption}
fot. 50
{$caption}
fot. 51

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014 (stan cmentarza z 19.12.2014 r.)

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014 (stan cmentarza z 27.07.2014 r.)

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4

fot. Michał P. Wiśniewski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
{$caption}
fot. 35
{$caption}
fot. 36
{$caption}
fot. 37
{$caption}
fot. 38
{$caption}
fot. 39

fot. Tymoteusz Słowikowski, 2014

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3

fot. Michał P. Wiśniewski, 2012

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6

fot. Bogdan Horbaczewski, 1976

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4

Renowacja

Porządkowanie cmentarza rozpoczęło się 08.03.2014 r. z inicjatywy stowarzyszenia "Nasz Podgórz", grupy "Tak Trzeba" oraz zespołu szkół nr 15 w Toruniu. Wydobyto śmieci z grobowca (2 sześciotonowe kontenery) i wycięto zbędną roślinność na obszarze 95% cmentarza. Wycięta roślinność została zabrana w drugiej połowie grudnia 2014 r. Następnym etapem będzie eksponowanie i klejenie nagrobków. Podczas prac odkryto 1 markę z 1887 r. oraz łuskę z 1940 r. wyprodukowaną dla Kriegsmarine. W trakcie jednego ze spotkań wsparł nas Explorers Team Grudziądz.
W lutym i marcu 2015 r. wycięto resztę roślinności, zebrano nowe śmieci i zalegające liście,a także odkryto nowe nagrobki. Sklejono także kilka postumentów. Największym znaleziskiem okazała się być żeliwna płyta z 1898 r., wydobyta z dna grobowca oraz figurka anioła - niestety w kilku częściach. W prace włączyły się: Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Historyczno-Kolekcjonerskie, Grupa Rekonstrukcji Historycznej "Rex" oraz Związek Strzelecki Rzeczpospolitej, Jednostka 3366 Toruń.
W grudniu 2015 r. ktoś ustawił na wysokości chodnika obok cmentarza drewniany krzyż z krucyfiksem. Wywieziono prawie wszystkie śmieci i niewielką część zebranego gruzu.

Relacje z prac:

  1. Prace porządkowe z 12.12.2015
  2. Stan cmentarza na 05.12.2015
  3. Prace porządkowe z 28.03.2015
  4. Prace porządkowe z 14.03.2015
  5. Prace porządkowe z 07.03.2015
  6. Prace porządkowe z 28.02.2015
  7. Prace porządkowe z 21.02.2015
  8. Prace porządkowe z 14.02.2015
  9. Prace porządkowe z 07.02.2015
  10. Stan cmentarza po wywiezieniu krzaków z 19.12.2014
  11. Wizytacja z 27.07.2014 r.
  12. Prace porządkowe z 12.04.2014
  13. Prace porządkowe z 29.03.2014
  14. Prace porządkowe z 22.03.2014
  15. Prace porządkowe z 15.03.2014
  16. Prace porządkowe z 08.03.2014

Osadnictwo w Podgórzu

Historia

Cmentarz założony w 1845 r. W czasie powodzi w 1888 r. niemal uległ zalaniu. Poszerzany w 1894 r. Prezydent Okręgu wydał dekret o jego uporządkowaniu w 1898 r., dotyczyło to wydzielenia osobnych kwater dziecięcych. Nie wiadomo kiedy przestano z niego korzystać na rzecz cmentarza nowego (ul. Poznańska 313). Na pewno był użytkowany jeszcze w pierwszej dekadzie XX w. Po drugiej wojnie światowej skazany na zapomnienie i dewastację. W 1966 r. pojawiły się komunikaty o jego likwidacji (splantowaniu). Ostatecznie dokonano jej pomiędzy 1976, a 1985 r., nie usuwając jednak wszystkich nagrobków.
Nie ma pewności do kogo należy grobowiec. Prawdopodobnie spoczywa w nim rodzina założycieli podgórskiego browaru - Thoms.

Ludzie

Bibliografia:

  1. 3077 Podgorz, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1909. comp.jpg
  2. K. Ciesielska, T. Zakrzewski, 450 lat toruńskiego Podgórza 1555-2005. Toruń: ToMiTo, 2005 comp.jpg
  3. K. Kluczwajd (red.), Dzieje i skarby kościołów Torunia Podgórza. Materiały z konferencji przygotowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy współpracy Domu Muz w Toruniu (Toruń, 18 listopada 2006 roku). Toruń: TNOiK, 2007.
  4. H. Maercker, Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen i. J. 1888. Danzig, 1900. comp.jpg
  5. E. Piskorska, Cmentarze ewangelickie na Podgórzu. Dokumentacja naukowo-historyczna wykonana na zlecenie Miejskiego Konserwatora Zabytków w Toruniu, fot. Bohdan Horbaczewski. Toruń, 1976.
  6. Program ochrony nekropolii Torunia, dokument niepublikowany, 2013.
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926. comp.jpg
  8. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902. comp.jpg
  9. O. Steinmann, Der Kreis Thorn. Statistische Beschreibung. Thorn 1866. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License