Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na polu na wschodnim skraju wsi. Jedziemy z Piotrkowa Kujawskiego do Nowej Wsi, a tam skręcamy w prawo w kierunku Skulska. Mniej więcej po ok. 3 km. widzimy z prawej strony charakterystyczne zarośla z drzewami. Ze wszystkich stron sąsiaduje z polem uprawnym. Od zachodu prowadzi do niego wąska ścieżka pomiędzy gospodarstwami domowymi.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1790 |
| Wyznanie | ewangelicko-augsburski |
| Ówczesna parafia | Sompolno (od 1839) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,18 ha |
| Nr działki | 110 |
| Kształt | pięciobok nieforemny zbliżony do kwadratu |
| Najstarszy zachowany nagrobek | 1915 |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Roślinność
| Drzewa | klon, dąb, sosna, … |
| Krzewy | grochodrzew, lilak, … |
| Inne | trawa, … |
Układ cmentarza czytelny. Aleja prawdopodobnie ciągnęła się od bramy umiejscowionej przy północno-zachodniej krawędzi. Brak pomników przyrody.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | TAK | 1 | XXI w. | drewno | przy mogile ziemnej |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 11 | I poł. XX w. | cegła, beton | - |
| Mogiły ziemne | TAK | 1 | I poł. XX w. | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 7 | I poł. XX w. | beton | przy mogiłach obmurowanych |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | 12 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | szpaler lilaka z 4 stron |
| Brama | TAK | 1 | 1934 | cegła, beton | u podstawy niewidoczne drewniane schodki |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | 2006 | drewno | krzyż |
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2016;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Na pewno zostały wycięte krzaki jednak nagrobkami się nie zajmowano. W 2006 Parafia Ewangelicko-Augsburska w Koninie wystawiła nowy drewniany krzyż. Jeden z nagrobków otoczony jest opieką - spoczywa tam rodzina Erber. Potomkowie do dziś mieszkają w Nowej Wsi.
Osadnictwo w Przewozie
Historia
Kolonia Przewóz (Przewóz Mały Holendry) została założona w 1790 z woli właściciela majątku Wawrzymowo, Józefa Sokołowskiego. Sam Przewóz jako przeprawa istniała już w 1325. Szkoła elementarna założona przez osadników istniała już od 1858. Według statystyk z 1867 był to drewniany budynek gdzie uczyło się 15 dzieci. Już na krótko przed I wojną miejscowi ewangelicy zamierzali wybudować kaplicę. Udało się to dopiero w 1930. Na poświęceniu byli obecni pastorzy z Sompolna, Chodcza. Miejscowa społeczność ewangelicka posiadała orkiestrę puzonistów. Pierwszy spis powszechny wykazał, że ewangelicy stanowili blisko 63% mieszkańców. Obecnie kaplica jest obiektem filialnym parafii rzymskokatolickiej pw Św. Trójcy w Połajewie.
Ludzie
Nauczyciele: Alfons Kujat (1930), Herrmann Gatz (1935)
Księga adresowa Polski z 1928: Nowakowski (zajazd)
Księga adresowa z 1941: Augustowiak (rzeźnik), Berezyna (krawiec), Jantz (szewc), Nowakowski (gościniec), Olejmerak (kowal), Schmeichel (sklep), Spitzer (rzeźnik)
Osoby o nazwiskach: Abraham, Albrecht, Buss, Drefs, Fergin, Gill, Jeike, Rode, Zimmer
Bibliografia:
- 3927 A Skulsk, 1:25 000, Oberkommando des Heeres, 1944.
- M. Borucki, Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek, 1882, s. 370.
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 321.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 176.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diözese, 1937, s. 226, 236, 238, 239.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen, Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 90-92.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 2049.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 104.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IX, s. 186.