Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w dawnym Lesie Cichoradzkim na północ od majątku przy drodze do leśniczówki Cichoradz. Jadąc od strony Rzęczkowa do Cichoradza dojeżdżamy do skrzyżowania gdzie skręcamy w lewo w stronę Dąbrowy Chełmińskiej, a następnie po ok. 150. skręcamy w prawo w polną drogę zmierzającą do lasu. Stąd po ok. 1,2 km skręcamy w prawo w stronę leśniczówki. Po ok. 250 m. po prawej stronie widzimy drewniany płot szkółki leśnej. Idąc wzdłuż płotu na południe powinniśmy zobaczyć leżącą na ziemi stelę. Tu jest cmentarz rodowy. Ze wszystkich stron otoczony przez las
Podstawowe informacje
| Data założenia | między 1830, a 1875 r. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Rzęczkowo (od 1897), Ostromecko (1855-1897), przed 1855 Górsk (w księdze adresowej z 1903 nadal jest parafia w Ostromecku |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ? |
| Nr działki | nie wyodrębniono, na terenie 3118/1 |
| Kształt | ? |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | zniesienie powierzchni cmentarza |
| Stan zachowania | BARDZO ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1920, ? |
Roślinność
| Drzewa | buk, klon |
| Krzewy | … |
| Inne | bluszcz, barwinek, konwalia, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak danych o alei. Układ cmentarza nieznany.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | TAK | 2 | ? | - | 2 doły po grobach, jeden duży przy steli i drugi mniejszy. Nagrobek Luizy Rafalskiej najprawdopodobniej posiadał żeliwne ogrodzenie |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 1 | III ćw. XIX w. | piaskowiec | stela |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | 2 stanowiska | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Na cmentarzu zostali pochowani członkowie rodu Rafalski, właściciele majątku Cichoradz w latach 1839-1875. Rafalscy posiadali także majątek w Lipniczkach.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
fot. Robert Babiarz, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Cmentarz właściwie nieistniejący gdyż poza stelą Luizy Rafalskiej są 2 doły po grobach. Jest wyszczególniony w SUIKZP gminy Zławieś Wielka. Z inicjatywy Panów Roberta Babiarza i Andrzeja Walczyńskiego udało się ustawić stelę tak, by widoczne były napisy z obu stron. Zabezpieczono żeliwne ozdoby, które trafią do Centrum Edukacji Młodzieży w Górsku. W planach jest postawienie nagrobka w pierwotnym miejscu albo przeniesienie go.
Osadnictwo w Cichoradzu
Historia
Pierwsza wzmianka o Cichoradzu pochodzi z 1423 r. z czasów krzyżackich. Wówczas należał do prokuratorii unisławskiej i był własnością rycerską. Potem stał się własnością szlachecką i był nią aż do 1945 r. Jego właścicielami były rodziny: Wypczyńskich, Tomaszewskich, Ostromeckich, Głuchowskich, Popowskich, Kruszyńskich - pierwszych właścicieli po zaborze do 1828 r. W latach 1828-1830 Cichoradz jest w rękach Skórzewskich, którzy sprzedają go Rafalskim. Rafalscy posiadają majątek do 1875 kiedy to nabywa go rodzina Alvensleben i ma go do 1945 r. W 1874 Cichoradz zniemczono na Tannhagen. W okresie I wojny światowej na majątku zatrudnieni byli jeńcy rosyjscy.
Dwór z końca XIX w. rozebrano w latach 70. XX w.
Ewangelicy nigdy nie stanowili większości mieszkańców. Uczęszczali do parafii protestanckiej w Ostromecku, a po wybudowaniu kościoła w Rzęczkowie właśnie tam.
Ludzie
Szymon Rafalski - właściciel w latach 1830-1839
Emil Rafalski - syn Szymona, właściciel w latach 1839-1875, mąż Luizy z domu Bischoff
Louise Charlotte Rafalski z domu Bischoff (1817 - 18??) - żona Emila Rafalskiego, ślub w 1839 w Grudziądzu, pochodziła z Grudziądza
Paul Gustav Rafalski (1851-1915) - generał armii pruskiej; syn Luizy i Emila Rafalskich; służył w 8 wschodniopruskim pułku kawalerii Graf zu Dohna
Spis strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Balicki, Brzyski, Chylewski, Demski, Domanski, Dziarszyk, Fengleer, Fisrer, Franz, Jarzemski, Jasieniecki, Jerzewski, Lewandowski, Lewicki, Mielke, Podlaschinski, Radomski, Schill, Sionkowski, Styzynski, Tomaschewski, Zielinski, Ziolkowski
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Albert von Alvensleben (właściciel)
Bibliografia:
- 2876 Birglau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1909.
- H. H. F. von Forster, Geschichte des Königlich Preussischen Ulanen-Regiments Graf zu Dohna (Ostpreussisches), 1890, s. 193.
- Cichoradz w Słowniku geograficzno-historycznym ziem polskich, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?q=cichoradz&d=0&t=0 [dostęp: 03.05.2015]
- "Gazeta Grudziądzka" z 07.08.1915, nr 94 s. 6.
- Die Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Preussen und ihre Bevölkerung : nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. December 1871, Berlin, 1874, s. 438-439.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 483-484.
- Informacja o Paulu Rafalskim, https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/item/WUZ7FMWA43HK4OLNH7HF3IQGHT5V2V5Q [dostep: 03.05.2015]
- Informacje o Luizie Bischoff, http://www.familytree.name/family.php?famid=F2284&ged=Family2.GED [dostęp: 03.05.2015]
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1143.
- H. Maercker, Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen i. J. 1888. Danzig, 1900, s. 549-551.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 58
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XII, s. 155.
- Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zławieś Wielka. Część I - Uwarunkowania, Warszawa: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, 2007, s. 43, 44.