Cmentarz ewangelicki rodowy - Gumnowice

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

8VY1MWOMwK6pu31g5Ef6rc4E2ByhmJpee6hUx7OoHL0yd2oCF_obfKnxAUerqMNKVHvbhlEqcx6MtzQ=w320

Opis cmentarza

las.png rodowy.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony po wschodniej stronie wsi. Należy w Ślesinie zjechać z DK10 w ul. Długą (kierunek na Samsieczno, na skrzyżowaniu). Po ok. 800 metrach docieramy do rozwidlenia gdzie obieramy kierunek na lewo. Dalej po ok. 2,3 km docieramy do miejsca gdzie po prawej stronie mamy figurkę maryjną, a kawałek dalej drogę polną w lewo. Wjeżdżamy tam i po ok. 150 metrach zatrzymamy się niemal vis-a-vis kaplicy, która się znajduje się ok. 20 metrów wgłąb lasku. Ze wszystkich stron graniczy z laskiem.

Podstawowe informacje
Data założenia przynajmniej 1803
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Mrocza (od 1787)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,10 ha
Nr działki nie wyodrębniono, na terenie 47/5
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek 1803
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja, likwidacja
Stan zachowania BARDZO ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1919?, -

Najstarszym znaleziony nagrobek należy do właściciela majątku Johanna Stephana Schliepera, zm. w 1803, lecz według Deutsche Geschlechterbuch troje jego dzieci umarło w wielu kilku lat, a pierwsze w 1776 w Gumnowicach, a zatem jeśli nie zostały pochowane w Mroczy to cmentarz mógł być założony już w 1776.

Roślinność
Drzewa dąb, klon, kasztanowiec, lipa …
Krzewy lilak, …
Inne konwalia, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce TAK 1 XIX w. cegła, kamień naziemny, zrujnowany, nie wiadomo czy to było mauzoleum, czy kaplica grobowa
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane NIE - - - -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome TAK 2 1803, 1807 piaskowiec -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 1 1885 ? -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE 4 stanowiska
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy TAK - XIX kamień, cegła 2 słupki ceglane od strony południowej
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Na cmentarzu pochowano członków rodu Schlieper, właścicieli majątku Gumnowice (i Suchary)

Inskrypcje

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28

Renowacja

Nie przeprowadzono.

Osadnictwo w Gumnowicach

Historia

Pierwsze informacje o miejscowości Gumnowice pochodzą z 1386. Wówczas Przybysław z Gumnowic zawarł ugodę z klasztorem byszewskim. Co najmniej od 1432 właściciele majątku byli notowani w księgach grodzkich nakielskich. Drugie nazwisko poznajemy w 1471 gdy żona Stafana Gałczyńskiego, Katarzyna z Wituńskich przekazała mężowi swoje dobra, w tym Gumnowice. A zatem poprzednikami Gałczyńskich byli Wituńscy. Kolejnym rodem władającym majątkiem byli Samostrzelcy. Z danych z 1570 wynika, że Gumnowice były pustkowiem. Następne znane nazwisko odnotowano w roku 1632. Był to Wojciech Kościelski. Kościelscy byli obecni do 1654, gdy wieś została nadana Stanisławowi Ostrowskiemu. Była to zarazem najdawniejsza wzmianka dotycząca protestantyzmu w Gumnowicach gdyż Ostrowski był kalwinem. Dalsi właściciele to: Stanisław Konarski (od 1678), Dadźbóg Chociszewski (od 1694). Nie udało się znaleźć kto władał majątkiem przez większość XVIII wieku. Powstaje pytanie kiedy przybyli najbardziej interesujący nas ze względu na cmentarz rodowy, Schlieperowie. Otóż, według Deutsches Geschlechterbuch jeszcze przed 1784 dzieci Stanisławskiego sprzedały Gumnowice Wojciechowi Dembińskiemu (właścicielowi pobliskich Suchar). To samo źródło podaje iż już w 1783 zmarł w Gumnowicach jeden z synów Johana Stephana, Michael Friedrich. Na czytelne wskazanie na właściciela Gumnowic z rodziny Schlieper natrafiamy w 1789. Ród obecny był aż do roku 1919, gdy kupił go Józef Draheim będący zarazem ostatnim właścicielem.
Jeszcze w 1860 ewangelicy stanowili zdecydowaną większość mieszkańców Gumnowic. Potem, w odróżnieniu od trendu, ilość ewangelików zmniejsza się. Tuż przed I wojną było ich 27%. Natomiast tuż po odzyskaniu niepodległości, pierwszy spis powszechny z 1921 było tylko 4 protestantów na 221 mieszkańców. Ewangelicy podlegali pod parafię ewangelicką w Mroczy.

Ludzie

Znani Schlieperowie:
1. Johann Schlieper v Eva Manske. Dzieci, m. in.:
1a) Johann Stephan Schlieper (10.10.1772, Biegodzin -17.09.1803, Gumnowice)

ad 1a) Johann Stephan Schlieper ożeniony z Christine Remus (05.06.1750, Łukowo - 27.11.1807). Dzieci, m. in.:
1a1) Johann David Schlieper (14.11.1776, Gumnowice - 25.01.1812, Gumnowice) v Johanna Elisabeth Remus (??.04.1776-19.02.1808) vv Dorothea Elisabeth Kruger (po 1776 - ?)
1a2) Michael Friedrich Schlieper (1776, Gumnowice - 1783, Gumnowice)
1a3) Carl Gottlob Schlieper (1777, Gumnowice - 1784, Gumnowice)
1a4) Andreas Moritz Schlieper (02.02.1784, Gumnowice - 03.08.1867, Gumnowice) v Charlotte Frederieke Matthias (11.06.1790 - 31.05.1831)
1a5) Johanna Caroline Schlieper (04.05.1786, Gumnowice - 03.01.1839, Jaromierz) v Andreas Nehring (29.11.1774, Nowa Brda - 14.11.1823, Jaromierz)
1a6) August Wilhelm Schlieper (29.05.1788, Gumnowice - 30.07.1794, Gumnowice)
1a7) Ludwig Eduard Schlieper (28.05.1790, Gumnowice - ?) v Johanne Julianne Wilhelmine Wehr

ad 1a1) dzieci:
1a11) Christopch Wilhelm Carl Schlieper (14.08.1797, Iłowo - 07.06.1859, Milewo) v Justone Wehr (po 1797 - ?)
1a12) Johanna Caroline Amalie Schlieper (??.09.1799 - 01.1804, Iłowo)
1a13) Johann August Schlieper (20.02.1801 - ?)
1a14) Otto Eduard Gustav Schlieper (03.08.1802, Iłowo - 21.08.1871) v Dorothea Elisabeth Albertine Konitzer (09.02.1814 - 31.12.1886)
1a15) Johanna Emilie Schlieper (02.07.1805 - 12.07.1805, Iłowo)

ad 1a5) dzieci:
1a51) August Ludwig Nehring v Friederike Hinz (patrz: cmentarz-ewangelicki-rodowy-samsieczynek)
1a52) Emilie Nehring
1a53)Albertine Nehring
1a54) Carl Ferdinand Nehring

ad1a7) dzieci:
1a71) Moritz Alexander Gustav Schlieper (10.11.1813 - ?)
1a72) Ludwig Julius Ernst Schlieper (17.05.1816 - ?)
1a73) Carl Wilhelm Schlieper (09.12.1816 - ?)
1a74) Johann Albert Schlieper (21.12.1819 - ?)
1a75) Julianne Augusta Schlieper (09.06.1821 - ?)

Lista strat w I wojnie światowej: Doring, Gorzynski, Lammchen, Nowak, Rogowski, Rohn, Skiera, Staliński

Osoby, które w 1920 wyjechały do Niemiec: Jasmet (Auguste, Johann, Paul)
Księga adresowa z 1928: Józef Draheim (właściciel majątku)

Bibliografia:

  1. 2872 Slesin, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1878. comp.jpg
  2. Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen dem Areal nach von 500 Morgen, Berlin, 1872, s. 20-21. comp.jpg
  3. Amtsblatt der Königlichen Preußischen Regierung zu Bromberg z 07.04.1843, nr 14, s. 447. comp.jpg
  4. J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 424. comp.jpg
  5. E. Callier, Powiat nakielski w XVI stuleciu, 1886, s. 17. comp.jpg
  6. "Dziennik Bydgoski" z 06.12.1919, nr 282, s. 3. comp.jpg
  7. Gemeindelexikon für die Provinz Posen: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1 Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1888, s. 206-207. comp.jpg
  8. Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 6-7. (Reg. Bromberg). comp.jpg
  9. J. F. Goldbeck, Volständige Topographie des Königreichs Preussen, Marienwerder, 1789, s. 73, 285. comp.jpg
  10. K. Grysińska, Działalność gospodarcza ziemiaństwa powiatu bydgoskiego w latach 1920-1939, "Kronika Bydgoska", 1999, t. 21, s. 88, 90, 91, 92, 98, 100. comp.jpg
  11. Gueter-Adressbuch der Provinz Posen, Stettin: Paul Niekammer, 1907, s. 158-159. comp.jpg
  12. Gumnowice na PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/8975/Gumnowice/
  13. Güter-Adressbuch für die Provinz Posen, 1913, s. 176-177. comp.jpg
  14. K. J. Hładykiewicz, Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku, Lwów, 1932 r., s. 243. comp.jpg
  15. A. Holsche, Geographie und Statistik von West- Süd- und Neu-Ostpreußen, Berlin, 1807, s. 58. comp.jpg
  16. S. Kozierowski, Badanie nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski. Tom I A-L, Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1921, s. 244. comp.jpg
  17. Krajna i Nakło. Studja i rozprawy wydane z okazji pięćdziesięciolecia gimnazjum imienia Bolesława Krzywoustego w Nakle, Nakło, 1926, s. 66, 98, 99, 174. comp.jpg
  18. Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego, 1926, s. 6-7. comp.jpg
  19. Księga Adresowa Obywateli Ziemskich Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. !. comp.jpg
  20. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1312. comp.jpg
  21. Kurzgefasstes statistisches Handbuch der Provinz Posen, Posen, 1877, s. 135. comp.jpg
  22. S. Łaniecki, Nadnoteckie pałace, dwory, folwarki Krajny i Pałuk, 2013, s. 276, 326, 331, 333, 338.
  23. Materiały genealogiczne rodziny Remus, http://remus.shidler.hawaii.edu/genes/WPrussia/rudna/LorenzChristophRemusandMarinneWenskiGeneology.htm
  24. "Orędownik na Powiat Bydgoski", 1920, nr 26, s. 147. comp.jpg
  25. A. Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Wielkopolska, t. I, Warszawa, 1883, s. 173. comp.jpg
  26. Plan odnowy miejscowości Gumnowice, Nakło, 2012.
  27. K. Rauer, Hand-Matrikel der in sämmtlichen Kreisen des preussischen Staats auf Kreis- und Landtagen vertretenen Rittergüter, 1857, s. 295. comp.jpg
  28. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 6. comp.jpg
  29. W. Skowroński, Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI-XIX w. (litera S), s. a. comp.jpg
  30. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 115. comp.jpg
  31. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 911. comp.jpg
  32. Teki Dworzaczka, http://teki.bkpan.poznan.pl/index_regesty.html
  33. Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 20. comp.jpg
  34. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 5. comp.jpg
  35. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 12-13. comp.jpg
  36. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 221-223. comp.jpg
cmentarzewangelickigumnowicerodowy
wersja strony: 3, ostatnia edycja: 23 Dec 2016 13:06
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License