Cmentarz ewangelicki rodowy - Kitnowo

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

kitnowo.png

Opis cmentarza

las.png rodowy.png
Położenie

Do Kitnowa najłatwiej dojedziemy kierując się drogą wojewódzką nr 538 z Radzynia w stronę Mełna. Tuz przed wjazdem do centrum wsi Zakrzewo mamy drogowskaz w prawo na Szumiłowo. Skręcamy tam i po ok. 750 m widzimy drogowskaz kierujący w lewo na Kitnowo. Po ok. 700 m. docieramy do dawnej bramy i parku dworskiego. Musimy poszukać w północno-wschodniej stronie parku. Cmentarz ze wszystkich stron otoczony przez park.

Podstawowe informacje
Data założenia k. XIX w.
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Radzyń Chełmiński (od 1795)
Status nieczynny
Powierzchnia ~ ? ha
Nr działki niewyodrębniona, na terenie 28/8
Kształt prawdopodobnie prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek ?
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, likwidacja cmentarza
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -
Roślinność
Drzewa
Krzewy
Inne

Brak informacji o istnieniu alei lub nie do wyodrębnienia na skutek zatarcia. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 1 ? piaskowiec
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Pola grobowe TAK 1 ? piaskowiec -
Płyty pionowe NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Postumenty TAK 3 ? piaskowiec, granit
Przyścienne NIE - - - -
Inne NIE - - - -
RAZEM 3 stanowiska
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Na cmentarzu spoczywają właściciele majątku Kitnowo - Hugo Muller i najprawdopodobniej jego małżonka Eliza.

Inskrypcje

Nie znaleziono.

Galeria zdjęć

fot. Marek Lewandowski, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7

Renowacja

Nie przeprowadzono. SUiKZP Gminy Gruta podaje rok 1920 jako datę utworzenia cmentarza. Wydaje się, że utworzono go jednak szybciej. Do dziś na cmentarz przyjeżdżają potomkowie dawnych właścicieli.


Osadnictwo w Kitnowie

Historia

Miejscowość założona w XIV w. Od zawsze była majątkiem rycerskim, potem szlacheckim. Nazwa pochodzi od Kitnowskich - jednych z założycieli Związku Jaszczurczego. W XVIII w. właściciele Kitnowa byli często właścicielami pobliskiego Zakrzewa: Zalewscy. Na początku XIX w. majątek jest we władaniu rodu Buddenbrock. Od końca lat 40. XIX do 1862 r. Kitnowem rządzi ród von Bogen. Pierwszy dwór wzmiankowany w 1777 r. spłonął podczas pożaru w 1909 r. Nowy budynek zbudowano w 1911.
Co najmniej od 1872 (jeżeli nie od 1862) do 1885 r. właścicielem Kitnowa był Heinrich Rasow. Najwyraźniej popadł w długi gdyż w 1885 r. majątek został kupiony w trybie przymusowej licytacji przez niejakiego pana Herbsta z Wrzeszcza. Herbst najprawdopodobniej sprzedał Kitnowo porucznikowi w stanie spoczynku Hugo Mullerowi. Stało się to najpóźniej w 1889. Hugo Muller zmarł w 1920 r. w wieku 56 lat. Po jego śmierci posesorką została jego żonę Eliza. Nie wiadomo, czy rodzina Muller gospodarzyła aż do 1945 r. Księga telefoniczna z 1939 r. podaje Dietricha Mullera za właściciela, tak samo księga adresowa III Rzeszy z 1941 r.
Protestanci z Kitnowa podlegali parafii w Radzyniu Chełmińskim. W latach 80. XIX w. było ich 35%, w 1921 ok. 30%

Ludzie

Hugo Muller (1864-1920) - właściciel majątku Kitnowo w latach 1889-1920, porucznik w stanie spoczynku, poseł do sejmiku powiatowego
Eliza Muller
Dietrich Muller
Lista strat z I wojny światowej wymienia następujące nazwiska: Cybulski, Fischer, Kupfeschmidt, Muller, Runkowski, Schmidt, Sikorski, Sliwowski, Smigielski, Wisniewski

Księga adresowa z 1928 zawiera następujące nazwiska: Elise Muller (właściciel)
Księga adresowa z 1941 zawiera następujące nazwiska: Dietrich Muller (nasiennictwo)


Bibliografia:

  1. 2479 Roggenhausen, Meßtischblatt, 1:25 000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1909. comp.jpg
  2. Adress-Buch der Stadt und Festung Graudenz : Nach den Zähllisten vom 1. Dezember 1898 zusammengestellt, Graudenz, 1899, s. XXIII. comp.jpg
  3. Adress-Buch der Stadt und Festung Graudenz : Nach amtlichen Mittheilungen zusammengestellt, Graudenz, 1889, s. XVI. comp.jpg
  4. F. Calsow, General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer in Norddeutschland, T. IV Westpreussen, Berlin, 1872, s. 132. comp.jpg
  5. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 100. comp.jpg
  6. X. Froelich, Geschichte des Graudenzer Kreises. [Bd. 1], Graudenz, 1868, s. 172. comp.jpg
  7. Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche, Berlin, 1880, s. 20-21. comp.jpg
  8. Handbuch des preußischen Adels, t. 2, Berlin, 1893, s. 87. comp.jpg
  9. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 484-485. comp.jpg
  10. J. Krzepela, Rody ziem pruskich, cz. I, Kraków, 1927, s. 38. comp.jpg
  11. Księga adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów województwa pomorskiego, Toruń, 1923, s. 174-175. comp.jpg
  12. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1171. comp.jpg
  13. Mapa Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzenego Gminy Gruta, Grudziądz-Gruta, 2013. comp.jpg [dostęp: 11.02.2015]
  14. Przyjaciel z 18.06.1885 r., nr 25, s. 3. comp.jpg
  15. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 22. comp.jpg
  16. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 12. comp.jpg
  17. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzenego Gminy Gruta, Grudziądz-Gruta, 2013, s. 42, 45. comp.jpg [dostęp: 08.02.2015]
  18. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 116. comp.jpg
  19. Westpreussisches Güter-Adressbuch, Stettin, 1903, s. 104-105. comp.jpg

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License