Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz, a dokładniej kaplica grobowa zlokalizowana była w północno-wschodnim rogu parku dworskiego w Rybieńcu. Najłatwiej jest dojechać na północny skraj Rybieńca i skręcić w dróżkę w prawo idącą wzdłuż północnej krawędzi parku dworskiego. Obecnie przetrwały jedynie fundamenty. Ze wszystkich stron otoczone przez roślinność dawnego parku.
Podstawowe informacje
| Data założenia | XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Chełmno (od 1772) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ? |
| Nr działki | nie wyodrębniono, ne terenie 35/39 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | - |
| Istniejąca dokumentacja | - |
| Zagrożenia | likwidacja resztek |
| Stan zachowania | FATALNY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | … |
| Krzewy | … |
| Inne | trawa, … |
Brak informacji o istnieniu alei. Wygląd kaplicy nieznany
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
| RAZEM | - | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | przetrwały jedynie elementy fundamentów |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Według danych z Gminnego Programu Ochrony Zabytków, SUiZKP Gminy Stolno, a także Programu Ochrony Miejscowości Rybieniec, w kaplicy grobowej pochowano członków rodu Urlich albo Ulrich, ostatnich właścicieli majątku Rybieniec. Niestety dostępne dane na temat właścicieli nie potwierdzają aby właścicielami była kiedykolwiek rodzina o takim nazwisku. Być może omyłka wzięła się od Franza Ulricha (1803-1860) założyciela rybienieckiej gałęzi rodu von Trotha. Jedyną znalezioną osobą, która zmarła w Rybieńcu i mogła zostać tam pochowana jest Agathe Freiin von Maltzahn z Meklemburgii (1810-1845). Drugi syn z tego małżeństwa Eduard Wilhelm von Trotha zmarł w wieku 6 lat także w 1845. Niewykluczone, że pochowano go z matką.
Druga hipoteza zakłada, że kaplicę/grobowiec wybudowano przez rodzinę Zenker
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Kornel Pleskot, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
Renowacja
Nie przeprowadzono z powodu rozebrania kaplicy. Można dostrzec zarys jej fundamentów oraz inne kamienie mogące być niegdyś elementami nagrobków, a także najzwyklejsze kamienie polne.
Osadnictwo w Rybieńcu
Historia
Po raz pierwszy wymieniono wieś w 1301 roku. Za czasów krzyżackich stanowiła dobro zakonu i podlegała komturstwu starogrodzkiemu, a w okresie I Rzeczypospolitej stała się własnością prywatną. Należała do Mgowskich (XV w.) , Orłowskich (XVI i XVII w.), Dorpowskich (XVI w.), Walewskich (XVI w.), Dobrskich (XVIII w.), Kczewskich (1744-1840). Od przynajmniej 1845, do co najmniej 1872 Rybieniec należał do rodu von Trotha. Od przynajmniej 1880 do co najmniej 1903 jest w posiadaniu Adolfa Zenkera z Brandenburgii. W jego imieniu administratorem jest C. Uebel, a następnie syn Zenkera. W 1909 wieś opisana jest jako własność domenalna, którą dzierżawi Georg Kauffmann. W okresie dwudziestolecia międzywojennego najpierw część Rybieńca jako dobro państwowe dzierżawił Romuald Grzybowski, a drugą część majątku przejął Zarząd Lasów Państwowych. Od 1928 roku właścicielem części z dworem został Stanisław Racieniewski, pozostałą część nadal posiadał Zarząd Lasów Państwowych.
Nazwę na Ribenz zniemczono w 1866. najprawdopodobniej ilość ewangelików ograniczała się do właścicieli majątku i najbliższych współpracowników. W latach 80. XIX stanowili 12%, a w 1921 4% (14 osób). Podlegali pod parafię ewangelicką w Chełmnie.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Bukowski, Dronsella, Dziedziński, Grabowski, Januszewski, Jendrzewski, Kostkowski, Kowalkowski, Lewandowski, Lorey, Marchlewski, Marx, Ott, Pawlikowski, Rutkowski, Seidler, Sobutzki, Spion, Stogowski, Tobolewski, Trzinski, Ubertowski, Wesner, Witkowski, Zielinski
Inne (z 1922): Romuald Grzybowski (dzierżawca domeny Rybieniec i Stolno, rzeczoznawca, taksator),
Bibliografia:
- 2677 Wabcz, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1911.
- J. Bender, Begründung und Erläuterung der Stammtafel der Grafen von Berg und Altena und des davon in weiblicher Linie abstammenden Hohenzollern'schen Königs- und Kaiserhauses, 1885, s. 16.
- M. Biskup (red.), Dzieje Chełmna i jego regionu. Toruń: TNT, 1968.
- F. Calsow, General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer in Norddeutschland, T. IV Westpreussen, Berlin, 1872, s. 142-143.
- Franz Ulrich von Trotha na Wikipedii, https://de.wikipedia.org/wiki/Franz_Ulrich_von_Trotha
- J. T. Dziedzic, P. Ossowski, Powiat i miasto Chełmno. Monografja krajoznawcza, Chełmno, 1923, s. 32, 36, 37, 107, 108, 148.
- Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Stolno na lata 2014 - 2017, Stolno, 2014, s. 13, 14, 16, 30, 36-37, 60.
- Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche, Berlin, 1880, s. 42-43.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 475-476.
- Informacje o Agathe Freiin von Maltzahn, http://www.schlossarchiv.de/TNG//getperson.php?personID=I810920M&tree=tree1
- Książka adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów wojew. pomorskiego, 1926, s. 84-85.
- Księga adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów województwa pomorskiego, Toruń, 1929, s. 116.
- Provinz Westpreussen / im Auftrag der Landwirtschaftskammer unter Mitwirkung der Königlichen Behörden der Provinz, 1909, s. 1146-147.
- K. Rauer, Hand-Matrikel der in sämmtlichen Kreisen des preussischen Staats auf Kreis- und Landtagen vertretenen Rittergüter, 1857, s. 46.
- Rybieniec w internetowym Słowniku Historyczno-geograficznym Ziem Polskich w średniowieczu, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=1624&q=rybieniec&d=0&t=0
- Rybieniecka linia von Trotha, http://trotha.de/stammtafel/xiv-generation-1813-1870/4-zweig-rybienitz/
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 10.
- "Słowo Pomorskie// z 08.09.1928, nr 207, s. 7.
- Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Stolno, Stolno, 2009, s. 41, 42, 47.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. X, s. 54.
- Westpreussisches Güter-Adressbuch, Stettin, 1903, s. 83-84.