Cmentarz ewangelicki rodowy - Sikorz

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

ssssssss.PNG

Opis cmentarza

las.png chronione.png rodowy.png
Położenie

Cmentarz położony w lesie na północ od centrum wsi. Drogą wojewódzką nr 241 dojeżdżamy z Sępólna do Sikorza gdzie tuż za figurką maryjną skręcamy w lewo (główne skrzyżowanie we wsi). Stąd do lasu dzieli nas ok. 1,2 km (po drodze omijamy skład materiałów budowlanych). Ok. 150 m. po wjeździe w las, po prawej stronie przy drodze ujrzymy mury cmentarza rodowego. Ze wszystkich stron graniczy z lasem.

Podstawowe informacje
Data założenia XIX w. (możliwe, że powstał już w kilka lat po 1835 r, w 1874 jest już zaznaczony na mapie)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Sępólno (od 1772, od XVII w. był zbór w Sępólnie)
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,07 ha
Nr działki nie wyodrębniono, na terenie 36/1LP
Kształt zbliżony do kwadratu
Najstarszy zachowany nagrobek ?
Istniejąca dokumentacja Karta cmentarza, oprac. ?. Skwierawski, ok. 1990 r.
Zagrożenia śmieci
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, ?
Roślinność
Drzewa dąb, klon, modrzew, sosna
Krzewy lilak, grochodrzew, …
Inne barwinek, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże TAK 1 I ćw. XX w. granit, kamień polny około 5 metrowy krzyż na dwustopniowym postumencie, prawdopodobnie wystawiony ku pamięci ofiar I wojny światowej, lecz nie jest to jedyna interpretacja jego istnienia
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK >2 k. XIX - I poł. XX w. lastryko
Mogiły ziemne NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK >2 k. XIX w - I poł. XX w. piaskowiec, beton do tego mnóstwo destruktów prawdopodobnie z muru
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE 5 stanowisk (z grotą)
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy TAK - I poł. XX w. cegła poszczególne części łączone słupami, mur tynkowany, niepełny
Brama TAK 1 - - brak śladów zamontowania furty
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne TAK 1 I poł. XX w. kamień polny pusta grota

Na cmentarzu spoczywają członkowie rodu Orland, właściciele Sikorza.

Inskrypcje

Nie znaleziono.

Galeria zdjęć

fot. Karolina Falleńczyk, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28

Renowacja

Nie przeprowadzono. Krzyż z ciosanego kamienia jest unikatem w skali województwa. Plan Odnowy Miejscowości Sikorz na lata 2008-2015 nie wspominał o porządkowaniu cmentarza. Według informacji z karty cmentarza z ok. 1990 r. nie było już wówczas żadnych płyt nagrobnych ani innych elementów w grocie.

Osadnictwo w Sikorzu

Historia

Patrz: Cmentarz ewangelicki - Sikorz

Majątek Sikorz znajdował się w posiadaniu rodziny Orland od 1835 r. Powód wystawienia "krzyża Orlandów" jest nam nieznany. W grę wchodzą dwie hipotezy. Pierwsza mówi o upamiętnieniu ofiary lub ofiar pochodzących z rodziny, a poległych w I wojnie światowej. Wiele pomników upamiętniających ten fakt budowano właśnie z ciosanego kamienia. Druga hipoteza mówi o śmierci kilkunastoletniego syna właściciela majątku, który miał umrzeć z powodu zapalenia wyrostka robaczkowego. Za tym przemawiają relacje nieżyjącej już służącej na dworze Orlandów, a także fakt, że od 1935 r. właścicielem był Wolf Dietrich Orland opisany w kronice szkolnej Sikorza jako przybrany syn Louisa Orlanda.
Napięcie w ostatnich tygodniach przed wybuchem II wojny światowej było umiejętnie podsycane przez prasę niemiecką i polską. "Dziennik Pomorski" podał pod koniec lipca 1939 roku, że właściciel majątku Sikorz (domyślnie Wolf Dietrich) brał udział wraz z właścicielem mleczarni z Sępólna Krajeńskiego w pobiciu dwóch nieletnich synów polskiego strażnika granicznego. Za swój czyn mieli zostać skazani przez sąd w Chojnicach na miesiąc aresztu i 400 zł grzywny. Okazało się, że była to nieprawda, o czym świadczy sprostowanie w "Słowie Pomorskim".
Margarete Orland była długoletnią prezeską działającego od 1855 roku Deutsche evangelische Frauenverein.

Ludzie

Patrz: Cmentarz ewangelicki - Sikorz

Bibliografia:

  1. 2571 Zempelburg, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874. comp.jpg
  2. E. Calier, Powiat nakielski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań: W. Simon, 1886, s. 39. comp.jpg
  3. M. Chojnacka, Rodzinne zobowiązanie, "Gazeta Pomorska", wyd. internetowe z 08.12.2005, http://www.pomorska.pl/artykuly-archiwalne/art/6805429,rodzinne-zobowiazanie,id,t.html
  4. M. Chojnacka, Krzyż Orlandów, "Gazeta Pomorska", wyd. internetowe z 24.11.2005, http://www.pomorska.pl/artykuly-archiwalne/art/6802645,krzyz-orlanda,id,t.html
  5. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 141. comp.jpg
  6. J. Dorawa, Szkice z dziejów wsi podsępoleńskich, [w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 524-525.
  7. "Gazeta Sępoleńska" z 02.08.1939, nr 61, s. 3. comp.jpg
  8. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 492-494. comp.jpg
  9. Informacje o Sikorzu na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/213,sikorz.html [dostęp: 15.09.2015]
  10. Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 50. comp.jpg
  11. Księga adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów województwa pomorskiego, Toruń, 1929, s. 472-473. comp.jpg
  12. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1210. comp.jpg
  13. P35 S25 B Sępólno, 1:25 000, WIG, 1935. comp.jpg
  14. Plan odnowy miejscowości Sikorz 2008-2015, 2008 comp.jpg
  15. Sikorz w Polonia Maior - Fontes, dokument elektroniczny, 2009. comp.jpg
  16. L. Skaza, Wybrane pomniki kultury materialnej Sępólna Krajeńskiego i okolic,[w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 592-594.
  17. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 42. comp.jpg
  18. "Słowo Pomorskie" z 11.08.1939 r., nr 183, s. 7. comp.jpg
  19. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 109. comp.jpg
  20. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. X, s. 608. comp.jpg
  21. Westpreussisches Güter-Adressbuch, Stettin, 1903, s. 100-101. comp.jpg
  22. Zdjęcia cmentarza rodowego w Sikorzu na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/254,cmentarz-sikorz.html [dostęp: 15.09.2015]
cmentarzewangelickirodowysikorz
wersja strony: 5, ostatnia edycja: 10 Mar 2017 20:05
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License