Cmentarz ewangelicki rodowy - Szramowo

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

brak cm. na starych mapach

Opis cmentarza

las.png rodowy.png
Położenie

Cmentarz położony w lesie nieopodal południowego brzegu Jeziora Szramowskiego. Ze wszystkich stron otoczony lasem.

Podstawowe informacje
Data założenia 1915/1916
Wyznanie ewangelicki rodowy
Ówczesna parafia Szafarnia (od 1891, (od 1894 samodzielna parafia)), Brodnica (1772-1891)
Status nieczynny
Powierzchnia ? ha
Nr działki nie wyodrębniono, ne terenie 7194/1
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek ?
Istniejąca dokumentacja APE Malbork, sygn. 9/59/0/1898, Die Anlegung eines privaten Begräbnisplatzes in Niedeck, 1915-1916
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -
Roślinność
Drzewa dąb, sosna, …
Krzewy
Inne trawa, …

Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce TAK 1 1917? cegła, beton, … -
Krzyże NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowanei NIE - - - -
Mogiły ziemnei NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumentyi NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE 1 stanowisko
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowyi NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Na cmentarzu spoczywają członkowie rodu von der Leyen.

Inskrypcje - fot. Mariusz Kaniecki, 2015;


Galeria zdjęć

fot. Mariusz Kaniecki, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13

Renowacja

Nie przeprowadzono. Brak w SUIKZP brak na mapie. Wejście do grobowca było zabezpieczone, lecz swobodnie można tam wejść. W środku kawałki krzyży i rozbita tablica.


Osadnictwo w Szramowie

Historia

Szramowo jako majątek rycerski leżący w granicach komturstwa brodnickiego notowany był po raz pierwszy w 1417. Wówczas właścicielem wsi był Mikołaj Gruneberg. Kolejni znani nam właściciele to Stanisław Szmard (1526), wdowa Szramowska (1570), Nicolas Białobłocki sprzedający Szramowo Johannowi Bagniewskiemu (1647), Cyprian Trzcuiński (1672), Florian Lehwald-Jezierski (1789), Mateusz Moszczyński (od 1805). W 1837 wdowa po nim Agata zostaje właścicielką wraz z drugim mężem Nepomukiem Murawskim. W 1867 właścicielem zostaje Antoni Przyłubski, który sprzedaje go w 1873 Richardowi Hermesowi (rodzina Hermes posiadała majątki w Wądzyniu i podtoruńskim Grzegorzu. W latach 1882-1887 posiadaczem jest Ernst Wagner, a od 1887 pułkownik pruski wywodzący się z wielowiekowej arystokratycznej rodziny Werner Adolf von der Leyen. Jego małżonką była córka poprzedniego właściciela Hildegarda Helena Hermes. Nowy właściciel był jednym z fundatorów kościoła ewangelickiego w Szafarni. Zmarł w 1920 roku natomiast żona w 1917. Bliskość jej daty śmierci z datami archiwalnej dokumentacji pozwala przypuszczać, że to właśnie z myślą o niej został założony grobowiec w lesie nad jeziorem. Małżeństwo posiadało 4 dzieci. Najprawdopodobniej ktoś z rodziny męża najmłodszej z córek - Hugo Koerber z Płowężą - został wymieniony w spisie właścicieli z 1923. Jednak z prasy dowiadujemy się, że jeszcze w tym samym roku nowym właścicielem był Walery Załuski. Kolejny, chyba ostatni Pan na dworze Szramowo to Józef Stencel, który w 1929 dokonał parcelacji majątku. Dwór przetrwał i został rozebrany w latach 70. XX w.

Werner Adolf von der Leyen (08.08.1845, Nadrenia-Północna Westfalia - 16.09.1920, Szramowo)
Hildegard Helena von der Leyen z domu Hermes (28.10.1857 , Grzegorz koło Chełmży - 29.06.1917, Szramowo)
Mieli 4 dzieci:
1) Hildegard Else von der Leyen (28.07.1879, Grzegorz - 06.01.1879, Grzegorz)
2) Reinhard Werner von der Leyen (10.09.1881, Warglity - 20.09.1914, Francja)
3) Elisabeth Helene von der Leyen (20.05.1884, Warglity - 08.04.1924, Szwajcaria)
4) Helene Irmgard von der Leyen (16.03.1888, Szramowo - ?)

Ród von der Leyen wywodzi się z zachodnich Niemiec z Oberburga nad Mozelą w Nadrenii-Paltynacie i jest notowany od połowy XIII wieku.

Ludzie

Lista strat z I wojny światowej: Bojanowski, Ćwikliński, Grochowalski, Krajnich, Monczkowski, Przebiatowski, Salewski, Skoniecki, Usadowsky

Księga adresowa Polski z 1928 r wymienia następujące nazwiska: Walerian Załuski (właściciel majątku, gorzelnia)

Księga adresowa z 1941 r. wymienia następujące nazwiska: Gusowski (zajazd), Hartke (piekarz), Kichizk (rzeźnik), Koschewski (rzeźnik), Krosnicki (szewc), Tomschinski (zajazd)


Bibliografia:

  1. APE Malbork, sygn. 9/59/0/1898, Die Anlegung eines privaten Begräbnisplatzes in Niedeck, 1915-1916
  2. Dane Wernera Adolfa von der Leyen, http://www.ancestry.com/genealogy/records/werner-adolf-von-der-leyen_144701462
  3. Dane Wernera Adolfa von der Leyen, https://gedbas.genealogy.net/person/show/1127785076
  4. Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche, Berlin, 1880, s. 100-101. comp.jpg
  5. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 546-548. comp.jpg
  6. Książka adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów wojew. pomorskiego, Toruń, 1923, s. 66-67. comp.jpg
  7. Księga adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów województwa pomorskiego, Toruń, 1929, s. 88-89. comp.jpg
  8. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1219. comp.jpg
  9. H. Plehn, Ortsgeschischte des Kreises Strasburg in Westpreussen, Königsberg, 1900, s. 105. comp.jpg
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 5 comp.jpg
  11. R. Stawski, Z dziejów wsi Szramowo, "Czas Brodnicy", wyd internetowe z 12.05.2014, http://www.czasbrodnicy.pl/czasbrodnicy/1,93191,15924203,Z_dziejow_wsi_Szramowo.html
  12. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zbiczno. Część I. Uwarunkowania Gminy Zbiczno, Zbiczno 2015, http://www.bip.zbiczno.ug.gov.pl/1786,l1.html
  13. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XII, s. 35. comp.jpg
  14. "Słowo Pomorskie" z 22.04.1923, nr 92, s. 10. comp.jpg
  15. "Słowo Pomorskie" z 18.09.1929, nr 215, s. 6. comp.jpg
  16. Szramowo w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=1894&q=szramowo&d=0&t=0
  17. Westpreussisches Güter-Adressbuch, 1903, s. 162-163. comp.jpg
  18. J. Wultański, Historia ewangelicyzmu brodnickiego, Brodnica 1998
  19. Zarys historii kościoła ewangelickiego w Szafarni, http://szafarnia.republika.pl/dzieje-ko-cio-a.html

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License