Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
| brak cm. na starych mapach |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w lesie nieopodal południowego brzegu Jeziora Szramowskiego. Ze wszystkich stron otoczony lasem.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1915/1916 |
| Wyznanie | ewangelicki rodowy |
| Ówczesna parafia | Szafarnia (od 1891, (od 1894 samodzielna parafia)), Brodnica (1772-1891) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ? ha |
| Nr działki | nie wyodrębniono, ne terenie 7194/1 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | ? |
| Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, sygn. 9/59/0/1898, Die Anlegung eines privaten Begräbnisplatzes in Niedeck, 1915-1916 |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Roślinność
| Drzewa | dąb, sosna, … |
| Krzewy | … |
| Inne | trawa, … |
Układ cmentarza czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | TAK | 1 | 1917? | cegła, beton, … | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowanei | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemnei | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumentyi | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | 1 stanowisko | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowyi | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Na cmentarzu spoczywają członkowie rodu von der Leyen.
Inskrypcje - fot. Mariusz Kaniecki, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Mariusz Kaniecki, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Brak w SUIKZP brak na mapie. Wejście do grobowca było zabezpieczone, lecz swobodnie można tam wejść. W środku kawałki krzyży i rozbita tablica.
Osadnictwo w Szramowie
Historia
Szramowo jako majątek rycerski leżący w granicach komturstwa brodnickiego notowany był po raz pierwszy w 1417. Wówczas właścicielem wsi był Mikołaj Gruneberg. Kolejni znani nam właściciele to Stanisław Szmard (1526), wdowa Szramowska (1570), Nicolas Białobłocki sprzedający Szramowo Johannowi Bagniewskiemu (1647), Cyprian Trzcuiński (1672), Florian Lehwald-Jezierski (1789), Mateusz Moszczyński (od 1805). W 1837 wdowa po nim Agata zostaje właścicielką wraz z drugim mężem Nepomukiem Murawskim. W 1867 właścicielem zostaje Antoni Przyłubski, który sprzedaje go w 1873 Richardowi Hermesowi (rodzina Hermes posiadała majątki w Wądzyniu i podtoruńskim Grzegorzu. W latach 1882-1887 posiadaczem jest Ernst Wagner, a od 1887 pułkownik pruski wywodzący się z wielowiekowej arystokratycznej rodziny Werner Adolf von der Leyen. Jego małżonką była córka poprzedniego właściciela Hildegarda Helena Hermes. Nowy właściciel był jednym z fundatorów kościoła ewangelickiego w Szafarni. Zmarł w 1920 roku natomiast żona w 1917. Bliskość jej daty śmierci z datami archiwalnej dokumentacji pozwala przypuszczać, że to właśnie z myślą o niej został założony grobowiec w lesie nad jeziorem. Małżeństwo posiadało 4 dzieci. Najprawdopodobniej ktoś z rodziny męża najmłodszej z córek - Hugo Koerber z Płowężą - został wymieniony w spisie właścicieli z 1923. Jednak z prasy dowiadujemy się, że jeszcze w tym samym roku nowym właścicielem był Walery Załuski. Kolejny, chyba ostatni Pan na dworze Szramowo to Józef Stencel, który w 1929 dokonał parcelacji majątku. Dwór przetrwał i został rozebrany w latach 70. XX w.
Werner Adolf von der Leyen (08.08.1845, Nadrenia-Północna Westfalia - 16.09.1920, Szramowo)
Hildegard Helena von der Leyen z domu Hermes (28.10.1857 , Grzegorz koło Chełmży - 29.06.1917, Szramowo)
Mieli 4 dzieci:
1) Hildegard Else von der Leyen (28.07.1879, Grzegorz - 06.01.1879, Grzegorz)
2) Reinhard Werner von der Leyen (10.09.1881, Warglity - 20.09.1914, Francja)
3) Elisabeth Helene von der Leyen (20.05.1884, Warglity - 08.04.1924, Szwajcaria)
4) Helene Irmgard von der Leyen (16.03.1888, Szramowo - ?)
Ród von der Leyen wywodzi się z zachodnich Niemiec z Oberburga nad Mozelą w Nadrenii-Paltynacie i jest notowany od połowy XIII wieku.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Bojanowski, Ćwikliński, Grochowalski, Krajnich, Monczkowski, Przebiatowski, Salewski, Skoniecki, Usadowsky
Księga adresowa Polski z 1928 r wymienia następujące nazwiska: Walerian Załuski (właściciel majątku, gorzelnia)
Księga adresowa z 1941 r. wymienia następujące nazwiska: Gusowski (zajazd), Hartke (piekarz), Kichizk (rzeźnik), Koschewski (rzeźnik), Krosnicki (szewc), Tomschinski (zajazd)
Bibliografia:
- APE Malbork, sygn. 9/59/0/1898, Die Anlegung eines privaten Begräbnisplatzes in Niedeck, 1915-1916
- Dane Wernera Adolfa von der Leyen, http://www.ancestry.com/genealogy/records/werner-adolf-von-der-leyen_144701462
- Dane Wernera Adolfa von der Leyen, https://gedbas.genealogy.net/person/show/1127785076
- Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche, Berlin, 1880, s. 100-101.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 546-548.
- Książka adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów wojew. pomorskiego, Toruń, 1923, s. 66-67.
- Księga adresowa gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów województwa pomorskiego, Toruń, 1929, s. 88-89.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1219.
- H. Plehn, Ortsgeschischte des Kreises Strasburg in Westpreussen, Königsberg, 1900, s. 105.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 5
- R. Stawski, Z dziejów wsi Szramowo, "Czas Brodnicy", wyd internetowe z 12.05.2014, http://www.czasbrodnicy.pl/czasbrodnicy/1,93191,15924203,Z_dziejow_wsi_Szramowo.html
- Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zbiczno. Część I. Uwarunkowania Gminy Zbiczno, Zbiczno 2015, http://www.bip.zbiczno.ug.gov.pl/1786,l1.html
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XII, s. 35.
- "Słowo Pomorskie" z 22.04.1923, nr 92, s. 10.
- "Słowo Pomorskie" z 18.09.1929, nr 215, s. 6.
- Szramowo w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=1894&q=szramowo&d=0&t=0
- Westpreussisches Güter-Adressbuch, 1903, s. 162-163.
- J. Wultański, Historia ewangelicyzmu brodnickiego, Brodnica 1998
- Zarys historii kościoła ewangelickiego w Szafarni, http://szafarnia.republika.pl/dzieje-ko-cio-a.html