Cmentarz ewangelicki rodowy - Wtelno

Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia

Położenie cmentarza - mapy

---

Opis cmentarza

Położenie

Cmentarz leży na obszarze lasku w zachodniej części wsi, przy drodze równoległej do drogi prowadzącej do Mochla przez Wteleno. Ze wszystkich stron sąsiaduje z lasem.

Podstawowe informacje

Data założenia	lata 70/80 XIX w.
Wyznanie	ewangelicki
Ówczesna parafia	Wtelno (od 1912 albo 1913), Koronowo (od 1772)
Status	nieczynny
Powierzchnia	0,10ha
Nr działki	173
Kształt	czworokąt nieforemny zbliżony do kwadratu
Najstarszy zachowany nagrobek	?
Istniejąca dokumentacja	?
Zagrożenia	śmieci, likwidacja, dewastacja
Stan zachowania	PRZECIĘTNY, Typ VIa
Data zamknięcia, likwidacji	1945?, ?

Roślinność

Drzewa	dąb, klon, …
Krzewy	grochodrzew, …
Inne	…

Brak informacji o alei. Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy

Nagrobki
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Cenotafy	NIE	-	-	-	-
Cippusy	NIE	-	-	-	-
Grobowce	TAK	1	lata 70/80 XIX w.	cegła, granit, kamień polny	mauzoleum rodziny Beck
Krzyże	NIE	-	-	-	-
Mogiły obmurowane	TAK	> 4	k. XIX / pocz. XX w.	?	-
Mogiły ziemne	NIE	-	-	-	-
Obeliski	NIE	-	-	-	-
Pola grobowe	NIE	-	-	-	-
Postumenty	NIE	-	-	-	-
Płyty poziome	NIE	-	-	-	-
Płyty pionowe	NIE	-	-	-	-
Przyścienne	NIE	-	-	-	-
Elementy
Rodzaj	Istnienie	Ilość	Data powstania	Materiał	Uwagi
Mur ogrodzeniowy	NIE	-	-	-	-
Brama	NIE	-	-	-	-
Kościół	NIE	-	-	-	-
Kaplica	NIE	-	-	-	-
Krzyż	NIE	-	-	-	-
Inne	NIE	-	-	-	-

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje

Nie znaleziono.

---

Galeria zdjęć

fot. Igor Nigmański, 2015

fot. 1

fot. 2

fot. 3

fot. 4

fot. 5

---

Renowacja

Nie przeprowadzono. Mauzoleum jest zabezpieczone, ale jego ściany są zniszczone przez napisy sprayem. Według opracowań cmentarz powstał w miejscu pochówku epidemii cholery.

---

Osadnictwo we Wtelnie

Historia

…
Rodzina Beck była właścicielem majątku od przynajmniej początku lat 50. XIX w. do co najmniej lat 70. XIX w. W 1857 Beck uruchomił we Wtelnie dwuletnią szkołę agronomiczną dla uczniów od 16 roku życia. Nieznany z imienia Pokrzywnicki ożenił się z wdową po Becku (przed 1885), a potem majątek przeszedł droga subhasty na krewnych Becków.

Ludzie

Ksiega adresowa z 1928: Dembek (szewc), Domański (karczma, zajazd), Górski (właściciel ziemski, młóckarnia), Heyn (murarz, stolarz), Izydorek (młyn), Antoni Kaczmarek (dzierżawca majątku), Kolender (akuszerka), Romocki (właściciel ziemski), Zywert (karczma)

Księga adresowa z 1941: Bieliński (fryzjer), Bunger (rymarz), Jager (stelmach), Mazur (kominiarz), Prill (szewc), Rokicka (sklep), Suesinski (kowal)

---

Bibliografia:

1. 2773 Wtelno, Messtischblatt, 1:25 000, 1913.
2. Amtsblatt der Königlichen Preussischen Regierung zu Bromberg z 30.01.1857, nr 5, s. 78-81.
3. J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 429.
4. Deutsches Reichs-Adressbuch, 1941, s. 161.
5. Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 6-7 (Reg. Bromberg).
6. Genealogisches Handbuch burgerlicher Familien, Band 9, 1902, s. 52.
7. Gminny Program opieki nad zabytkami Miasta i Gminy Koronowo na lata 2015-2018, 2015.
8. Gothaisches genealogisches Taschenbuch der adeligen Häuser //, 1905, s. 209.
9. Gueter-Adressbuch der Provinz Posen, Stettin, 1907, s. 162-163.
10. Güter-Adressbuch für die Provinz Posen, 1913, s. 186-187.
11. Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche. Das Koenigreich Preussen. VII Band: Provinz Posen, 1905, s. 238-239
12. S. Kozierowski, //Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, t. II M-Z, Poznań, 1922, s. 499-500.
13. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1488.
14. L. Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie, Berlin, 1854, s. 127, 154.
15. W. Löbe, Jahres-Bericht über die Fortschritte der gesammten Land- und Hauswirthschaft und der einschlagenden technischen Gewerbe und Hilfswissenschaften, 1858, s. 131.
16. I. Nigmański, Jakie tajemnice skrywa grobowiec rodziny Beck we Wtelnie?, portal Koronowo.net.pl, 18.02.2019,
17. Plan Odnowy Miejscowości Wtelno, 2009, http://bip.koronowo.pl/?app=uchwaly&nid=3423
18. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 6.
19. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 72.
20. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Koronowo. Cz. I. uwarunkowania rozwoju, Koronowo, 2009, s. 57, 62, http://www.bip.koronowo.pl/?app=uchwaly&nid=3751&y=2009
21. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIV, s. 67.
22. Teki Dworzaczka, http://teki.bkpan.poznan.pl/index_regesty.html
23. Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 20.
24. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 16.
25. Verzeichniss saemmtlicher Ritter-und anderer selbststaendigen groesseren Gueter der Provinz Posen, 1859, s. 2.
26. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 16-17.
27. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 49-50.
28. Wtelno na PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/1441/Wtelno/

---

Lapidaria » powiat bydgoski » gmina Koronowo » Wtelno